VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ. Tiu cho plâi ki pêi lo liăn hên ăm kuăn pơlê, xua mê yă tiu a mâu hơnăm hiăng hluâ đi đo kơnâ a kơlo 150 liăn môi kilô. Mơhé tiah mê, xua tơdroăng tơ’noăng po rơdâ [a\ng pêt, ôh tá tơmâng khu mơhnhôk pêi chiâk deăng tơbleăng tối, kih thua#t pêi pêt rak ngăn tá hâi tơtro, nôkố kuăn pơlê a kơpong Tây Nguyên dế trâm tơdroăng kơxái tiu hlâ, chiâng ai tơdroăng tro lu\p kân. Ki tô tuăn cho pơrea\ng pro tiu re#ng hlâ, hrá hlâ, ôh tá xê to kâ ‘nhiê tung rơnó mêi, mê ối xông kâ ‘nhiê a rơnó tô kố. Ngế chêh hlá tơbeăng ai chêh tối ‘na tơdroăng kố:

          Nâ Phạm Thị Kim Nhung, ối a thôn Ea Tung, cheăm Ea Na, tơring Krông Ana, kong pơlê Dak Lak, tô tuăn: tơdế rơnó tô, kơdrum tiu dêi rơpo\ng dế krí dêi kloăng tiu, mê xiâm kơxái tiu hlâ. Tiah hmâ rêm hơnăm nâ krí dêi châ lối 5 tă tiu, mê nôkố bố châ to lâi chât kilô khăng tê. Kơxái tiu hlâ, tro lu\p mê nâ ôh tá ‘nâi bro dêi kơxái tiu tiah lâi. Nâ Phạm Thị Kim Nhung tối: To lâi xiâm ki a go kơdrum kố, bố to lâi hâi hiăng răng ho\n hlâ. Ga dế drêh le#m tiah kố, mê kơdrâ hlâ, chiâng tr^ng khêi, tơkâng tơruih hlâ lâp kơdrum. Ôh tá ‘nâi pro tiah lâi, vâi hnê tối pro tiah kố tiah mê, a pro [ối môi tiah mê, lăm a tíu tê pơkeăng roê pơkeăng hmâng vâ xôh a xiâm tiu tê.

            Jâ Vũ Thị Thúy Hà, ối a thôn 13, cheăm Dray Bhang, tơring }ư Kuin, tối ăm ‘nâi, 1 sao tiu hiăng châ krí, [a\ [a\ng deăng tiu nếo pêt dêi rơpo\ng, tro pơrea\ng tâi tâng: Ôh tá ‘nâi ga tro pơrea\ng ki klâi, hlá hdrêng tơkru\n, ôh tá le#m, laga xuân ai kloăng plâi. Hlo hlá tơkru\n vâi tối tiu tro pơreăng, vâi tối tiu tro pơrea\ng ki tơviah, a xuân ôh tá ‘nâi pro tiah lâi xếo.

            Pơrea\ng xông tâ tú a kơxái tiu xuân rơdâ hên a kong pơlê Dak Lak. Tiah hmâ, tiu tro pơrea\ng [a\ hlâ a rơnó mêi, laga nôkố a rơnó tô tiu xuân hlâ, [a\ nôkố tro pơrea\ng rế râ [a\ a lâp lu rêm kơpong. Tiu xêo dêi kơvâ pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng, kong pơlê hiăng ai lối 1 rơpâu ha tiu tro tâ pơrea\ng, 150 ha tiu hiăng răng hlâ. Hên kơdrum tiu hiăng châ krí to lâi rơnó xuân tro pơrea\ng hlâ tâi tâng, pro kuăn pơlê pêi chiâk deăng tro lu\p chât rơtal liăn.

            Pơrea\ng xông tâ tú rế hên, laga xua tiu kơnâ, mê kuăn pơlê a Dak Lak xuân tơbriât dêi pó pêt tiu. Ôh tá ‘nâi kih thua#t laga ối pêt xiâm kơxái kố, mơni kuăn pơlê kô tro lu\p. Jâ Hồ Thị Duyên, ối a thôn 13, cheăm Dray Bhang, tơring }ư Kuin, tối: Hlo kuăn pơlê pêt hên ‘nâng a xuân tô tuăn. Laga nôkố pêi chiâk deăng ôh tá ‘nâi pro tiah lâi, tiu nôkố kơnâ ‘nâng, mê thế pêt yoh.

Ô vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! A rơnó mơdrăng kơxái tiu kô pơxiâm tơpo reăng [ă kơ’mu\n plâi, kố cho rôh ki kal vâ tiu kơtốu lơ ôh tung kơdrum deăng tiu. Tơdroăng tơpui hâi kố, Tie#n sih Phan Việt Hà, Kăn [ơ-rô hriăn ngăn ‘na khoa hok, Vie#n khoa hok kih thua#t ngăn ‘na chêk deăng pêt kong Tây Nguyên, kô hnê ăm pó vâi krâ nho\ng o ‘nâi tơ’nôm ‘na túa hbrâ kơdiê pơreăng kâ ‘nhiê kơxái tiu a rơnó kố.

Êng: Ô tie#n sih Phan Việt Hà, pơxiâm mot tung rơnó mơdrăng xuân cho rôh ki kuăn pơlê krí xo dêi tiu. Tiah mê tung pơla kố kuăn pơlê thế tơtro\ng tơdroăng klâi vâ  kơxái tiu xông dâi le#m?

-Drêng hiăng klêi krí tiu mê pin ôh tá êa rơvât phon, xua tung pơla kố tâng rơvât phon a xiâm tiu gá kô tơpá vâ châ hrik xo trếo kơhiâm, ah chiâng mơ’nhiê. Tâng [ă mâu kơdrum kơxái tiu xông dâi mê pin chiâng dâi phon rơvât la ôh tá xê dâi phon rơvât a xiâm. {ă pơla kố ôh tá chiâng tôh têa ăm kơxái tiu, xua gá kal ai dâng 30 troh 45 hâi vâ pro ăm kơxái tiu tơpo reăng, pin thế rak ăm gá khăng rế ‘ló, tiah mê kơ’nâi kơxái lo reăng kô ôh tá lo reăng a rơnó mêi; xua tâng lôi gá tơpo reăng a rơnó mêi ah kô tơdjâk troh tơdroăng reăng vâ tơruih pro chiâng kơ’mu\n plâi  dêi kơxái tiu’’.

Êng: Ô tie#n sih, mâu hơnăm hdrối kố nah hdrong hmâ kâ ‘nhiê kơxái tiu tá tung rơnó tô mơdrăng, pro kuăn pơlê chiâng tô tuăn. Pak^ng tơdroăng ki kuăn pơlê tơxup dêi pó pêt tiu tá mâu deăng tơnêi ôh tá tơtro, xúa hdrê ôh tá dâi le#m [ă hía hé pro pơreăng tâ tú, mê hôm ai xiâm tơdroăng tơdjâk troh ê nếo há ki khoh pro ai tơdroăng kố?

  -Tiu tơdroăng ngin séa ngăn mê tơdroăng ôa hdrong kâ ‘nhiê a kơxái tiu rế hên tung mâu hơnăm achê pơla kố, gá ai tơdjâk troh tơdrêng troh kih thua#t pêi pêt rak ngăn dêi kuăn pơlê. Ki hdrối tâ cho tơdroăng kuăn pơlê rơvât tu\m trếo kơhiâm ăm kơxái tiu: nôkố kuăn pơlê ki hên rơvât phân hoă hok [ă rơvât lối hên tâng vâ pơchông [ă tơdroăng vâ dêi tiu; pak^ng mê, tơdroăng rơvât iâ phân hưh cơ ăm kơxái tiu xuân tơdjâk troh tơdroăng tâ tú pơreăng kâ ‘nhiê. Má péa, cho tơdroăng xúa pơkeăng hoă hok lối hên, tơkéa vâ tối, pin xúa mâu pơkeăng hoă hok ki têi la ôh tá vâ tơmiât ngăn kơdrum tiu tơná hôm tro tâ tú pơreă há lơ ôh, xôh pơkeăng hoă hok gá kôm kâ ‘nhiê mâu kuăn kiâ ki ku\n ai pơxúa tung tơnêi, pro xiâm ăm mâu kuăn kiâ ki ‘mêi châ kâ ‘nhiê rế ó.

Êng: -Ô tie#n sih! Nôkố hâi teăm ai pơkeăng kơdê ki xêt khât ăm kơxái tiu ki re#ng hlâ, hrá hlâ, mê tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng kâ ‘nhiê cho tơdroăng pêi pro apoăng. Tiah mê tung rơnó mơdrăng kuăn pơlê thế tơtro\ng tơdroăng klâi vâ pêi pro tro tơdroăng rak ngăn hbrâ mơdât pơreăng kâ ‘nhiê ăm kơxái tiu?

-Ki apoăng pin thế pro tơ’lêi hlâu ăm rêi xông rơdêi [ă kơxái tiu kô xông rơdêi ho\ng mâu tơdroăng pêi pro ‘na kih thua#t, môi tiah thế rơvât tơ’nôm hên phân hưh cơ tơdrêng [ă tơdroăng rơvât tơ’mô phân vô cơ. Drêng rơvât phân hưh cơ gá kô ‘mâi hơ’lêh pro tơnêi hơpok le#m, tiah mê, kô pro ăm rêi tiu kâi vâ pâk rơdêi tung tơnêi [ă gá kô ai ivá châ hrik mâu trếo vô cơ ki ê rơdêi tâ, tiah mê gá kô kâi trâng tâ vâ tơplâ [ă pơreăng kâ ‘nhiê. Pak^ng mê thế tôh têa đi đo, rak têa ăm hơngui tơnêi vâ rêi gá châ hrik [ă xông rơdêi mê xuân cho tơdroăng ki tro. Tung pêi pêt rak ngăn kơxái tiu mê pin thế kơdroh tơdroăng pro kơtêi rêi [ă tá a tơkâng hlá pin xuân thế mơ-eăm pêi pơlâng vâ pôi tá tro kơtê rêi, tơruih hlá, xua mê ah cho ki xiâm pro pơreăng tơ’lêi châ mot kâ.

Êng: Hôm mơnê kơ tie#n sih!

Gương prế A Sa Ly tơplôu [ă pơchuât