Kuăn pơlê tơnăng ká Dak Lak pơxiâm lo tơnăng ká a rơnó ki nếo, khŏm mơdât tơnăng ki ôh tá tro luât IUU
Thứ ba, 05:00, 23/12/2025 Tơplôu: Nhat Lisa/Hương Lý/VOV Tây Nguyên Tơplôu: Nhat Lisa/Hương Lý/VOV Tây Nguyên
VOV.Xơ Đăng - Klêi kơ’nâi ton hâi trâm pá puât dêi tơdroăng tơplâ ƀă khía mơhot kân roh má 13 ƀă roh ki ai kong mêi râ, têa kân lân lu nếo pơla kố nah, ki sap nah tá chói ai, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê a kơpong achê têa kơxĭ Dak Lak dế chôa ‘lâng vêh mot nếo tung tơdroăng rêh ối tiah hmâ. A mâu kơno têa kơxĭ, tơdroăng ki hbrâ ăm rơnó lo lăm tơnáng ká ki dế châ pêi pro thâ luâ tâ roh ki ê. Mâu toăng tuk ki ahdrối nah hiăng athế kât a kĭng têa nôkố hiăng châ ‘mâu rơnêu, châ trêng têa châu, hbrâ tơdroăng vâ lo lăm tơnăng, tung i hiâm mơno pói tơngah ‘na môi rơnó ki lo lăm a têa kơxĭ ki tơ’lêi hlâu, ôh tá tối ƀă tơdroăng ki lăm tơnăng ká xixŏng ôh tá tro luât, ôh tá tối tơbleăng ƀă ôh tá pêi pro tiô pơkâ (IUU).

Klêi kơ’nâi vâ chê tơdế khế tơkŭm, vêh mơnhông tơdroăng ki trâm xía vâ xua kong prâi pro ôh tá tơniăn, pôa Lê Văn Trung, môi ngế kuăn pơlê tơnăng ká a bêng Tuy Hoà, kong pơlê Dak Lak, dế thâ rĕng hbrâ rơnáu ăm roh ki vâ pêi pro apoăng dêi rơnó tơnăng ká pêa Kơnhŏng. Pôa Trung tối ăm ngin ‘nâi:

“Roh kong mêi râ kân pơla hdrối kố nah hngêi trăng tro têa lân lu, plong tuk tơnăng ká tro kreăng athế ton hâi vâ ‘mâi rơnêu, mơjiâng pro. Troh nôkố, tâi tâng mâu tơdroăng mê hiăng ‘mâi rơnêu nếo, ah kô pơtối lăm tơnăng tung têa kơxĭ nếo. Hyôh kong prâi dế nốkố chía tơniăn, tâng lơ châ tơnăng ká tơniăn mê kô châ ká xixŏng hên tâ. Á pói tơngah hneăng lo lăm tơnăng a têa kơxĭ nôkố kô châ ƀlêi chiâng, kô châ ai liăn ngân vâ tơniăn ăm tơdroăng rêh kâ ối ƀă châ koh tơdah Têt tơniăn lĕm”.

Tơdroăng ki hyôh kong prâi pơtối pro ‘mêi ôh tá xê mơdât lôi tơdroăng lo lăm tơnăng ká xixŏng, mê ối mơhrê liăn ngân vâ ‘mâi rơnêu plong tuk, hngêi trăng dêi hên kuăn pơlê ki ối pêa mâ hâi Lo kong pơlê Dak Lak, tung pơla mê, kơxô̆ liăn ki kơdĭng hrê hiăng chê tâi. Tiô pôa Trần Văn Biên, Kăn hnê ngăn Vi ƀan hnê ngăn cheăm Tuy An Đông, kong pơlê Dak Lak tối, ki pá kân má môi dế nôkố dêi kuăn pơlê mê ôh tá ai liăn vâ ‘mâi rơnêu plong tuk ƀă tơniăn ăm tơdroăng rêh kâ ối.

“Klêi kơ’nâi khía mơhot kân roh má 3 ƀă hneăng ki ai kong mê râ kân pơla kố nah, hên mâu rơpŏng dế trâm hên xahpá xua vâi chĕn liăn hên hĕng, tơdrêng amê mâu hngêi rak liăn xuân hiăng gum thế mơdrếo hrá, ăm kuăn pơlê tơvêh hrá ton. Hngêi rak liăn gum pơlê pơla xahpá xuân hiăng hbrâ pêi pro hên tơdroăng vâ ăm mung liăn vâ séa mơnhên ngăn, pơkâ thế ai troăng hơlâ veăng tŏng gum i tơtro, tơdrêng amê, pâ thế mâu khu râ, kơvâ cheăng tŏng gum ăm kuăn pơlê châ vêh mung liăn, kơdroh tơdroăng chĕn, kơdroh ki rơlối, gum kuăn pơlê ki tơnăng châ tơ’lêi hlâu vâ tơnăng ká xixŏng, tơniăn tuăn vâ tơnăng tung dế têa kơxĭ”.

Drêng mâu plong tuk pơxiâm lo ing kơno têa mê tơdroăng ki pơkal athế pêi pro mê cho vâ vêh mơnhông cheăng kâ, klêi mê, ối athế tơkŭm lăm tơnăng ká ăm i tơtro, tơniăn ƀă krá kâk. Ƀă hnoăng cheăng rế tŏng gum ăm kuăn pơlê lo lăm tơnăng ká xixŏng, mê cho rế tơdroăng ki vâ tăng rah tíu ki kal tung hnoăng pơkuâ ngăn cheăng tơnăng ƀă hnối hbrâ mơdât tơdroăng ki tơnăng ká ôh tá tro tơdroăng, ôh tá tối pơtâng ƀă ôh tá tro tiô pơkâ (mơdât tơdroăng tơnăng ki xôi ƀă IUU), kơno tuk Đông Tác, dế nôkố pơkuâ 515 toăng plong tuk dêi bêng Phú Yên ƀă Tuy Hoà, tung mê, ai 328 toăng tuk ki xŏn ing 15 met tơngi klêng hiăng krâ mâu kơmăi ki vâ seá mơnhên ngăn troăng prôk tung têa. Ki hên, mâu plong tuk ki kố lo tơnăng ká ngừ ki kân, cho hnoăng cheăng ki xiâm dêi kuăn pơlê a kơpong kố.

Xua ai tơdjâk dêi hên khía mơnot kân tung hơnăm, mê ká xixŏng ki klêi châ ing têa kơxĭ tơkâ luâ kơno Đông Tác hơnăm kố mơni châ dâng 3.500 tâ̆n, kơdroh hên tâng vâ pơchông ngăn ƀă 4.000 tâ̆n ki châ tơnăng xo a hơnăm nah. Meluâ ti mê, ing hâi lơ 16/12, drêng kong prâi hiăng chía tơniăn, hên plong tuk dêi kuăn pơlê pơxiâm lo ing kơno, mot tung rơnó tơnăng ká ki nếo ƀă pói rơhêng vâ châ tơnăng ká xixŏng vâ vêh pơtối châ liăn ngân iâ klêi kơ’nâi tro hía, tơ’nhê ‘na kế tơmeăm xua kong prâi pro. Pôa Hà Viên, Kăn hnê ngăn Khu pơkuâ rak kơno tuk Đông Tác tối ăm ngin ‘nâi, tơdrêng ƀă tơdroăng tŏng gum tơ’lêi hlâu ăm plong tuk tơnăng ká mot a kơno chía tơniăn, khu kố hiăng ngăn khât hnoăng cheăng ki hnê mơhno tối, gum ăm kuăn pơlê rak vế, pêi pro tơdrăng khât mâu pơkâ ‘na vêh mơnhông tơnăng ká xixŏng.

“Ngin đi đo mơhnhôk kăn vê plong tuk athế rak vế tro tiô mâu hlá mơ-éa ki hnê tối dêi Khu xiâm ƀă Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh. Drêng lo lăm a tơdế têa kơxĭ athế po mâu kơmăi ki seá ngăn troăng prôk, chêh tối, xup xo um tŭm têk mâu tơdroăng ki tơnăng ká xixŏng; drêng mot a kơno tuk athế tơrŭm ƀă kơmăi ki chêh tối, hrik ngăn, xup xo vâ mơnhên ‘na điê̆n tưh tung tơdroăng prôk lăm, tơnăng ká xixŏng. Tơdrêng amê, khŏm mơ-eăm hnê tối ăm kuăn pơlê i nhên khât, ôh rá ăm plong tuk kơtâu lo troh a kơpong têa kơxĭ kong têa vâi ê, ôh tá ăm châ tơkâ luâ tíu tơkăng kong têa kơxĭ dêi Việt Nam, bu chiâng tơnăng ká xixŏng a tíu ki chiâng phep ăm tơnăng”.

Kong pơlê Dak Lak vêh mơnhên tơdroăng ki tŏng gum kuăn pơlê vêh mơnhông cheăng tơnăng ká xixŏng klêi kơ’nâi khía mơhot, kong mêi râ, têa kân lân lu athế pêi tơdrêng ƀă hnoăng cheăng xiâm mơnhông cheăng tơnăng ká xixŏng krá tơniăn ƀă hnối mơdât tơdroăng ki tơnăng ôh tá tơtro ki dó IUU. Pôa Nguyễn Thiên Văn, Phŏ Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Dak Lak tối ăm ngin ‘nâi, rơtế ƀă tơdroăng pâ thế Tíu xiâm tơnêi têa ai troăng hơlâ tŏng gum ăm mung liăn ngân ƀă troăng hơlâ ki tŏng gum tơtro vâ ing mê, gum kuăn pơlê châ tơkâ luâ hneăng ki xahpá, mê kong pơlê hiăng pơkâ thế mâu khu râ, kơvâ cheăng, mâu cheăm bêng ki rêh ối achê têa kơxĭ thăm mơdêk tung hnoăng pơkuâ ngăn plong tuk, séa ngăn i nhên, rơhí rơhó mâu plong tuk ki mot lo a kơno, vêh séa mơnhên ngăn xiâm rêi dêi ká xixŏng, tơdrêng amê, hnối pơxâu phak kơtăng ƀă khu ngế ki ai pro xôi ‘na tơnăng ká xixŏng tung têa kơxĭ.

“Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê vêh mơnhên kô pơxâu phak kơtăng ƀă mâu ngế pro pơkuâ tung rak vế, pêi pro mâu hnoăng cheăng ai tơdjâk vâ rơtế ƀă lâp tơnêi têa vâ tah lôi theh trĭng. Tâng lôi ai tơdroăng ki plong tuk pơtối ai mâu tơdroăng ki pro xôi tơdjâk troh tơdroăng ki tah lôi theh trĭng xuân trối tơdroăng pêi pro tiô tơhrâ Việt Nam ƀă lâp plâi tơnêi, ngăn tiô kơ tơdroăng ki vâ séa mơnhên ngăn hnoăng cheăng dêi khu râ, kơvâ cheăng dêi khu rơrŭm cheăng ƀă mâu ngế krê ki pơkuâ xiâm”.

Khía mơhot hiăng hmái hmâ, têa hiăng xôe, hiăng xiâ. Hnoăng cheăng pá ngiâ ối ai hên tơdroăng ki pơloăng mơnúa, la ƀă tơdroăng ki rơtế veăng pêi pro dêi khu râ, kơvâ cheăng ƀă hnoăng cheăng ki khŏm mơ-eăm pêi cheăng tơnăng ká xixŏng dêi kuăn pơlê Dak Lak, mâu toăng plong tuk hiăng vêh pơtối lo a tơdế têa kơxĭ nếo. Mê ôh tá xê to hnoăng cheăng ki vâ tăng tơdroăng rêh ối, mê ối vêh mơnhên hnoăng cheăng tung tơnăng ká xixŏng ki tơtro luât, ing mê, veăng rơtế ƀă lâp tơnêi têa tah lôi theh trĭng IUU, ing mê nếo, kô prôk troh a hnoăng cheăng tơnăng ká xixŏng krá tơniăn ƀă châ tơƀrê hên tâ.

Tơplôu: Nhat Lisa/Hương Lý/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC