Mơdêk hlê plĕng pêi pro tro tiô luât troăng prôk
Thứ tư, 08:57, 14/08/2024 Tơplôu: Katarina Nga/VOV4 Tơplôu: Katarina Nga/VOV4
VOV4.Xơ Đăng – Tiô Vi ƀan ngăn troăng prôk tơnêi têa, rêm hâi, tơklô̆m rơxế a troăng prôk hiăng bro 24 ngế hlâ ƀă 60 chât ngế tro rong. Malối, rêm hơnăm tơklô̆m rơxế a troăng prôk pro kơdroh 2,5% tâi tâng kơxô̆ liăn dêi kuăn pơlê, tung pơla mơdêk cheăng kâ pơlê pơla dêi lâp tơnêi têa mâu hơnăm a chê kố bu châ dâng6%. Xua mê, hnoăng cheăng hnê tối, hriâm luât tơniăn troăng prôk cho kal khât. Rơtế a mê cho tơkŭm ƀă tơdroăng ki pơtrui ngăn pơxâu phâk mâu ngế pro xôi a troăng prôk. Kố cho péa troăng hơla châ kăn pơkuâ rêm râ, khu ki ai tơdjâk troh tung lâp tơnei tơtrŏng pêi pro tung hên hơnăm.

Vâ veăng gyum mơdêk ki hlê plĕng drêng veăng kơto rơxế a troăng, rêm ngế kal pêi pro tro mâu tơdroăng pơkâ thế a kơ’nâi kố: Môt cho: Drêng to rơxế a troăng athế séa ngăn kơlo ki tơniăn dêi rơxế. Péa cho: Athế rak vế tơniăn tŭm mâu hlá mơ-éa tơdjâk troh rơxế tiô pơkâ drêng kơto rơxế a troăng. Pái cho: Athế truâ muâk rak ko ki dâi. Pôi tá truâ mâu muâk ki ôh tá dâi. Pŭn cho: Kơto tro troăng, tro tíu ƀă hía hé tiô pơkâ, đi đo pêi pro tro luât troăng prôk. Pơtăm cho: Tơniăn kơto tro ki têi. Mơdêk ki rơkê gum ăm ngế ki ê troăng prôk, ví ‘na hơ’ếo, ví ‘na hơ’vá tro pơkâ. Hriâm pât tơdroăng ki mơ-eăm tơkôm drêng drêng on séa troăng troăng. Athế gum ngế ki trâm tơdroăng ki tơklô̆m, lơ kơtong a troăng. Tơdrốu cho: Rêm khế lăm rơnêu ngăn dêi mâu rơxế. Tơpah cho: Hriâm tâp túa rêh ối hlê plĕng drêng kơto rơxế a troăng ƀă pêi pro tro pơkâ “Pŭn ôh, pái ai” ki Vi ƀan rak tơniăn Troăng prôk tơnêi têa hiăng pơchân thế tâi tâng kuăn pơlê rak vế, pêi pro drêng kơto rơxế a troăng.

“Pŭn ôh” cho: Ôh tá ôu drôu ƀiê̆r, pôi tá kơto têi kơtâu lối ‘mêi, kơto tơkâ luâ on khêi, to rơxế ai tŭm mâu hlá mơ-éa pơkâ; pôi tá kơto hdi kĭng, a troăng, rak vế tơniăn a troăng prôk; pôi ai túa ki ‘mêi tung tơpui ƀă rêm ngế ki kơto rơxế a troăng xuân môi tiah drêng tro tơklô̆m kơtong a troăng prôk; pôi tá ai tơklô̆m rơxế a troăng.

Pái ai” mê cho: ai hlê plĕng tŭm luât ‘na troăng prôk; ai hiâm mơno pôu râng ƀă dêi tơná ƀă pơlê pơla; ai tơdroăng ki tơpui hlê plĕng, tơrŭm gum ngế ki tro tơklô̆m kơtong rơxế a troăng prôk.

Pôa Nguyễn Trọng Thái, ngế ki pơkuâ Ƀơrô cheăng Vi ƀan ngăn tơniăn troăng prôk Tơnêi têa hneăng hdrối tối tiah kố:

“Má môi cho athế chêh pro klêi hlá mơ-éa luât pơkâ ‘na rak tơniăn troăng prôk vâ rak tơniăn châ mơdêk tơƀrê xêt khât pơkuâ ngăn tơnêi têa xuân môi tiah pro tơ’lêi hlâu vâ ngế ki kơto rơxế a troăng prôk pêi pro tro. Má péa, thăm mơdêk hnoăng cheăng hnê tối mâu túa pơkâ dêi luât troh ngế ki kơto rơxế a troăng tối krê xuân môi tiah kuăn pơlê tối tơdjuôm, malối cho mâu kơpong hngế hngo, kơpong kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo”.

Hnê hriâm túa ki veăng kơto rơxế a troăng prôk pơxiâm ing rêm rơpŏng. Jâ pôa, nôu pâ athế pêi pro tro hnoăng cheăng hnê hriâm, hnê khĕn mâu kuăn ‘nĕng ƀă rêm ngế tung rơpŏng hlê plĕng drêng kơto rơxế a troăng. Malối cho ngế ki kân athế djâ troăng ahdrối, ai hiâm mơno veăng kơto rơxế a troăng tơniăn vâ kuăn ‘nĕng tiô ƀối. Rơpŏng cho tíu ki hnê hriâm apoăng ăm kuăn mơngế. Tơdrêng amê, hnê tối, hnê hriâm ki hlê plĕng kơto rơxế a troăng prôk dêi kuăn pơlê a tíu rêh ối, kơ koan, hngêi trung hriâm, tíu pêi cheăng dêi ngế pêi cheăng, mâu khu tơrŭm nguăn ‘na cheăng kal kí-pơlê pơla, ing mê vâi châ hmâng, châ ‘nâi, châ hlê ƀă rơtế dêi rơpó tơpui tối, hlê plĕng, ing mê hơ’lêh tuăn mơno, hơ’lêh ‘na tơdroăng ki veăng kơto rơxế a troăng dêi rêm ngế.

Nông Thủy Nương, lâm 11A5 Hngêi trung Phôh thong Hdroâng kuăn ngo a tíu kâ koi ối pơtê kong pơlê Cao Bằng tối:

“Mâu tơdroăng môi tiah vâi kơto rơxế on tơhrik lơ rơxế hon đa pơtăng mơgăn tơdế troăng la ôh tá truâ muak rak ko. Ki khât cho tơdroăng ki rơ-iêo khât mơhno ôh ti xê cho tơdroăng ki ‘mêi mê ối mơhno hiâm mơno ‘mêi dêi pin nếo. Xua mê, tiô á, pin athế pơtê tơdrêng hlối tơdroăng mê. Pin athế hnê tối ƀă mơdêk hiâm mơno pêi pro tro luât troăng prôk”.

Vâ hlê plĕng pêi pro tro luât troăng prôk ăm gá tơƀrê, pakĭng hnoăng cheăng hnê tối, pêi pro pơla tơdroăng mê cho mâu túa ki pêi pro ƀăng. Ing mê, rế hía rế hlê plĕng tơdroăng ki kơchăng tung pêi pro luât drêng veăng kơto rơxế a troăng dêi rêm ngế. Tơdrêng amê, mơdêk ki hlê plĕng hnoăng cheăng pôu râng dêi khu kăn ƀô̆ kăn sat gâk troăng prôk, khu ki séa ngăn troăng prôk, mâu kơ koan, tíu pêi cheăng, ngế krê ai tơdjâk troh.

 

 

Tơplôu: Katarina Nga/VOV4

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC