Thôn Ti Tu, cheăm Đăk Hà, tơring Tu Mrông ai 80 rơpŏng ƀă vâ chê 500 pơ’leăng mâ mơngế. 4 hơnăm hiăng hluâ, ing kơxô̆ hdrê tŏng gum dêi khu râ kăn pơkuâ ƀă rôe xêh há, kuăn pơlê tung thôn hiăng pêt nếo châ lối 30 hectar kong ƀă ki hên cho pêt loăng hngó pái kơtâ hlá. Prôk hdrối tung tơdroăng pêt kong tung ƀăng deăng tơnêi pêt tơmeăm hiăng ton hơnăm hiăng ôh tá hơpok lĕm xếo a thôn Ti Tu cho ngoh Vi Văn Chồm, Kăn pơkuâ Chi ƀô̆ hlối pro kăn thôn. Hơnăm 2021  ngoh Chồm hiăng mơ’no liăn rôe hdrê pêt 1,5 hectar loăng hngó pái kơtâ hlá. Tung 2 hơnăm 2022, 2023, ing kơxô̆ liăn tŏng kum hdrê dêi khu râ kăn pơkuâ ƀă rơpŏng ngoh pêt tơ’nôm vâ chê 1.500 xiâm loăng sơn tra rơtế ƀă mắc ca. Ngoh Vi Văn Chồm, tối ăm ‘nâi, rơpŏng ngoh xuân môi tiah mâu rơpŏng kuăn pơlê thôn Ti Tu hiăng hlê plĕng ki pơxúa dêi tơdroăng pêt kong:

‘’Kuăn pơlê hlê plĕng ki pơxúa dêi tơdroăng pêt kong. Á pêt kong cho vâ pro ăm ngiât lĕm tơnêi lôi chúa, rế mơdât tơnêi hiu rak kơnhŏng têa vâ kuăn pơlê pêi klâng. Kơdroh tơdroăng tơnêi tơhnâp, têa lân lu, têa rơlêa. Má péa nếo nôkố hlo yă chá hloăng hngó xuân kơnâ, ƀă loăng hngó xuân tơtro ƀă kong prâi tơnêi tơníu a kố xua mê kuăn pơlê hâk vâ pêt loăng hngó’’.

Rơtế ƀă pơkuâ gâk ngăn lĕm tro lối 2.000 hectar kong ki ai xêh, 4 hơnăm hiăng hluâ kuăn pơlê 9 thôn dêi cheăm Đăk Hà, tơring Tu Mrông xuân pêt nếo châ vâ chê 200 hectar kong. Tung mê lối 100 hectar xua liăn ngân tơnêi têa tŏng kum liăn rôe hdrê ƀă kơlo 10 rơtuh liăn môi hectar ƀă ƀăng deăng ki ê xua kuăn pơlê mơ’no xêh liăn rơtế tơdroăng tŏng gum ing pơlê pơla. Pôa Dương Đăng Khoa, Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Đăk Hà tối ăm ‘nâi, xuân ôh tá hlâu vâ kuăn pơlê pơhlêh ing pêt prá alâi ôh tá dâi pơhlêh pêt kong mơjiâng pro tơmeăm:

“Ƀă tơdroăng ki veăng dêi khu cheăng kal kí cho kơtăng mê hlê plĕng dêi kuăn pơlê hiăng chôa ‘lâng châ tơtêk. Ki rơhêng vâ tối mê cho mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah, kăn ƀô̆ dêi thôn djâ troăng ahdrối, prôk hdrối pêt kong kuăn pơlê hlo ki châ tơƀrê chôa ‘lâng kuăn pơlê tiô. Cho yôh tung kơxôh mê xuân ai mâu rơpŏng tá hâi ‘nâi rak ngăn. Chôa ‘lâng, khu râ kăn pơkuâ cheăm xuân dế mơ-eăm pơtâng tối mơhnhôk kuăn pơlê pêi pro lĕm tro tơdroăng kố’’.

Roh mơhnhôk pơhlêh troăng tơmiât, troăng pêi mơdrếo ăm mơngiơk ngiât ăm kong a tơring Tư Mrông, kong pơlê Kon Tum dế rế hía rế troh lâp lu ó rơdêi ƀă châ tơdah tơdroăng ki vâ môi tuăn dêi hên khu tơrŭm cheăng, ngế krê tung kong pơlê, pakong pơlê ki ê. Tung kơxô̆ mê, mâu ngê̆ sih Khoa Thanh nhak - Hok viê̆n Âm nhak Kuô̆k ya Việt Nam. Mâu ngê̆ sih hiăng troh a tơring, diâp 200 rơpŏng Rơteăng a 4 cheăm: Măng Ri, Tê Xăng, Đăk Hà ƀă Tu Mrông 100.000 xiâm loăng hngó hdrê 2 hơnăm. Tiê̆n sih âm nhak - Ngê̆ sih Nhân yân Đỗ Quốc Hưng, Kăn phŏ pơkuâ Hok viê̆n âm nhak Kuô̆k ya Việt Nam, tối ăm ‘nâi:

“Ƀă hiâm mơno ƀă tuăn pâ ki phá tơ-ê dêi nhŏng o ngê̆ sih Hok viê̆n âm nhak Kuô̆k ya Việt Nam. Ing mâu loăng hngó kố vâ kuăn pơlê môi kơxô̆ liăn vâ hluăn ing kơtiê’’.

Khŏm mơ-eăm pro ngiât tơnêi lôi chúa ngo ngối vâ tăng cheăng pêi krá tơniăn ăm kuăn pơlê, sap ing hơnăm 2021 troh nôkố, tơring Tu Mrông hiăng pêt châ lối 2.000 hectar kong tơkŭm rơtế lối 1,2 rơtuh xiâm loăng utâi utá, ki hên cho loăng hngó, sơn tra, mắc ca... Krê tung hơnăm kố, tơring Tu Mrông châ Vi ƀan kong pơlê Kon Tum pơcháu pêt nếo 270 hectar kong. Riân troh tâi khế 9 pơla kố nah, tơring hiăng pêt châ lối 325 hectar, hluâ 55 hectar tâng pơchông ƀă pơkâ mơ’no. Pôa Võ Trung Mạnh, Kăn hnê ngăn Vi ƀan tơring Tu Mrông tối ăm ‘nâi, vâ pơhlêh khôi hmâ ‘nhê kong pro chiâk deăng pơhlêh pêt kong, gâk ngăn kong, mê thế kum kuăn pơlê tơniăn châ ai cheăng pêi:

“Troăng tơmiât pêi dêi tơring tơdroăng mơnhông pêt kong thế tơniăn ƀă pêi ƀă tơdroăng tăng cheăng pêi xua mê tơring hiăng hnê mơhno mâu cheăm, mâu khu tơrŭm tê mơdró tŏng gum ăm kuăn pơlê pêt kong tơdrêng amê thế tŏng kum pêt tơmeăm pá kơdâm kong ki nếo pêt. Pơtih môi tiah pêt sik, pêt sâm kơxái, mâu nhâ pơkeăng vâ tơniăn tung pơla tá hâi châ pơxúa ing kong ƀă châ pơxúa ing pêt kong mê kuăn pơlê xuân tơniăn tăng cheăng pêi vâ păn loăng kong mơnhông ton xŏn’’.

Ƀă troăng prôk la ngiâ vêh pêt kong vâ pêt pơkeăng, păn mơnăn mơnôa pá kơdâm kong ƀă mơnhông ôm hyô, tơring Tu Mrông, kong pơlê Kon Tum rơtế ƀă tơdroăng mơ-eăm pơkuâ gâk ngăn lĕm tro lối 58.000 hectar kong ki ai xêh ki dế ai nôkố xuân dế pơtối pêt tơ’nôm kong. Pakĭng tơdroăng mơhnhôk kuăn pơlê thăm pêt kong tung ƀăng deăng tơnêi pêi chiâk deăng ton hơnăm hiăng ôh tá hơpok lĕm, khu râ kăn pơkuâ tơring xuân mơhnhôk hên kơxô̆ liăn vâ pơtối pro ngiât ƀăng deăng ngo ngối ôh tá ai loăng ki ê.

Kố cho tơdroăng ki kal vâ tơring Tu Mrông po rơdâ tơ’nôm ƀăng deăng vâ chê 4.000 hectar loăng pơkeăng ki dế ai nôkố, mơdêk tơdroăng mơnhông cheăng kâ kong, tăng cheăng pêi krá tơniăn ăm chât rơpâu ngế hdroâng kuăn ngo Rơteăng, cho châ troh lối 95% pơ’leăng mâ mơngế dêi tơring.