VOV4.Sêdang - Tung mâu hơnăm achê pơla kố, hên rơpo\ng kuăn pơlê tung tơring Lâm Hà, kong pơlê Lâm Đồng hiăng khên tơnôu hơ’lêh ing [a\ng deăng kơphế ki krâ, plâi ôh tá kơtốu hên vâ hơ’lêh pêt tiêu. A cheăm Liên Hà, tơring Lâm Hà hiăng pêt tiêu lối 40 hectar. Tơdroăng tơtro\ng mâu túa pêt tiêu tơniăn hiăng [a\ dế châ kuăn pơlê tung cheăm tơtro\ng [a\ choâ ‘lâng pêt. Ngế chêh hlá tơbeăng ai chêh tối ‘na tơdroăng kố:

          Troh lăm pôu ngăn kơdrum tiêu dêi rơpo\ng jâ Nguyễn Thị Tý, ối a thôn Liên Hồ, cheăm Liên Hà, tơring Lâm Hà, kong pơlê Lâm Đồng nếo hlo ki rơkê, kơhnâ tung hơ’lêh pêt loăng plâi dêi vâi krâ nho\ng o ki pêi chiâk deăng a kố. Mâu hơnăm hdrối, hlo tiêu kơnâ liăn, rơpo\ng jâ Nguyễn Thị Tý hiăng tí tăng ple\ng kih thua#t pêt, rak ngăn, khên mơ’no 200 rơtuh liăn vâ hơ’lêh 6 sao kơphế pêt tiêu. Troh nôkố, kơdrum tiêu dêi rơpo\ng hiăng pêi lo châ 4 rơnó, rêm rơnó châ sap 5 troh 7 ta#n, pêi lo liăn pá suâp 1 rơtal tung môi hơnăm. Jâ Nguyễn Thị Tý tối: Pêi tiêu pêi lo liăn hên tâ kơphế. Hơnăm kố nah, kơdrum a kố pêi lo châ 5 ta#n, tê [a\ yă 185 rơpâu môi kilô, tê châ tơheăm, tơchên hr^ng rơtuh liăn. Laga tâng pêi kơphế, tíu kố rak ngăn le\m tơtro, bu châ 4 ta#n tê. Tối tiah mê, tiêu cho loăng plâi ki pêi lo liăn hên, pêi ôh tá tơbrêi tâng pơchông [a\ kơphế.

            Túa pêi pêt tiêu châ tơ-[rê dêi rơpo\ng jâ Tý, nôkố hiăng hên rơpo\ng ki ê tung cheăm hơ’lêh mâu deăng kơphế ki hiăng krâ hơ’lêh pêt tiêu, [a\ tâi tâng [a\ng deăng pêt tiêu tâk troh 42 hectar. Kơnôm tơtro\ng rah hdrê pêt, xúa kih thua#t pêi pêt châ tơ-[rê, mê kơdrum tiêu dêi kuăn pơlê iâ tro tâ pơrea\ng, tiêu plâi kơtốu hên, dâi le\m.

            Tiô pôa Nguyễn Văn Tám, kăn pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng cheăm Liên Hà, tơring Lâm Hà, kong pơlê Lâm Đồng tối, tiêu tơtro [a\ kong prâi, tơnêi tơníu tung cheăm, xua mê pêi châ hên. Tâng pơchông tung môi [a\ng pêt, tiêu pêi lo liăn châ 5 xôh tâng pơchông [a\ kơphế, tơdrêng amê, kơxo# liăn mơ’no pêt tiêu iâ, mơ’no hâi rak ngăn iâ há. Mơni tung la ngiâ, [a\ng pêt tiêu a cheăm Liên Hà kô pơtối tâk. Pôa Nguyễn Văn Tám, tối: Liên Hà đi đo mơnhên cho cheăm pêi chiâk deăng, xua mê mâu hdrê loăng plâi ki xiâm dêi cheăm xuân cho kơphế, păn hdrong xo prế [a\ chếi. Pak^ng mê, ai mâu túa cheăng ki nếo châ Đảng ủy cheăm pơkâ mơ’no mơhnhôk kuăn pơlê hơ’lêh hdrê pêt ki tơtro [a\ tơnêi tơná, tung mê thế pêt tiêu. Nôkố [a\ng deăng tiêu dêi cheăm hiăng châ 42 hectar, [a\ hiăng ai 4 hectar hiăng châ krí xo, plâi kơtốu hên, lối 6 ta#n tung môi hectar. Kố cho túa cheăng nếo dế hlo châ tơ-[rê.

            Deăng pêt tiêu dế châ pêt hên a kơpong tơnêi cheăng kâ nếo cheăm Liên Hà tối phá xêh, tơring Lâm Hà tối tơchuâm hiăng po môi troăng prôk ki nếo ăm kuăn pơlê akố. Kum tung tơdroăng hơ’lêh hdrê pêt, thăm pêi lo liăn ăm kuăn pơlê. Laga, kơvâ pơkuâ ngăn ‘na pêi chiâk deăng kong pơlê Lâm Đồng kal re\ng pơkâ tơtro, nhên, vâ tiêu mơnhông tơniăn [a\ krá tơniăn, ví tơdroăng tơbriât dêi pó pêt hên h^n, ôh tá tiô pơkâ, tơdjâk troh tơdroăng mơnhông cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla tơchuâm dêi cheăm.

          Khu ngăn tiêu Việt Nam nếo pâ thế mơjiâng tíu tơru\m cheăng tê mơdró tiêu Việt Nam tung pơla tiêu Việt Nam dế châ lối tơdế kloăng tiêu ki tê ăm lâp plâi tơnêi, [ă kô pro pơxúa ăm ‘na tơdroăng tê hên kế tơmeăm dêi Việt Nam ăm kong têa ê.

          Klêi tí tăng ăm ăm hlo, kloăng tiêu tê ăm kong têa ê tung khế 11 hơnăm nah châ 124 rơpâu tâ#n, châ xo 1 rơtal 200 rơtuh dollar Mih. Kơxo# ki kố chu kơdroh dâng 17% la kơxo# ki tê hên tâk 2,8% ‘na ki pơxúa tâng vâ pơchông [ă hơnăm 2014. Tơdroăng kố ăm hlo, hơnăm 2015 cho hơnăm kloăng tiêu dêi Việt Nam tê ai yă.

Khu ngăn ‘na kloăng tiêu Việt Nam xuân tối tơbleăng hdrối, tơdroăng tê kloăng tiêu tung lâp plâi tơnêi hơnăm 2016 kố xuân ôh tá hơ’lêh hên tâng vâ pơchông [ă tâi tâng kloăng tiêu ki tê. Ing mê, tâi tâng tiêu tê ăm kong têa ê tơngah kô tơ’mô lơ hên tâ hơnăm 2015.

          Hdrối kong vâ mêi, mơngế ki pêt tiêu kal thế rak ngăn kơdrum tiêu môi tiah lâi vâ hbrâ mơdât mâu ôa hdrong kâ ‘nhiê? Malối troăng hơlâ ki lâi vâ kơdroh plâi, reăng tơruih  ăm tiêu?

          Tơpui tơno kơ’nâi kố pơla pôa Nguyễn Văn Chương, Kăn hnê mơhno ‘na kih thua#t pêi chiâk deăng kô tối nhên tâ.

          Pôa Nguyễn Văn Chương: Vâ rak ngăn tiêu a rơnó mêi ki tro tâ, má môi pro ti lâi vâ kâi mơdât tiêu lơ u\m, tơkéa vâ tối pôi tá ăm xiâm tiêu châ toăng têa. Má péa, thế ăm têa châ re\ng hiu pôi tá toăng. Má pái, thế râk ăm rêi tiêu châ hrik ki hngiâm têa, po kơđu rêi tiêu, tơbêng tơnêi  ăm a’ngêi, pôi tá ăm rêi tiêu châ têa mot trâu tung tơnêi ton. Má pu\n, a hnê tối ăm vâi krâ nho\ng o ki pêi chiâk deăng mê thế xúa mâu kế tơmeăm ing pro ing sinh học, tơmeăm vâ hbrâ mơdât ôa kơtâ, kuăn kiâ xông rơdêi, pro tí lâi ăm rêi tiêu xông rơdêi re\ng, vâ tơniăn ki teăm hơ’lêh trếo kơhiâm, pro ăm tiêu ai ivá kâi tơplâ mơdât [ă pơreăng drêng kong mêi hên xuân môi tiah kơdroh răng hlâ xua kong tô, u\m xua ai têa toăng hên, tô têi.

          Êng: Ô pôa, pro ti lâi vâ kơdroh ki tơruih plâi, tơruih reăng ăm tiêu tung rơnó mêi kô xuân cho tơdroăng ki vâi krâ nho\ng o pêi chiâk deăng tơmâng vâ ‘nâi, pâ pôa tối ăm ‘nâi tơdroăng pro vâ pôi tá ai tơdroăng mê?

          Pôa Nguyễn Văn Chương: Tơruih plâi [ă reăng a kơxái tiêu, má môi têa mêi lối hên, má péa ai xua ki hngiâm kơchoh hên, mê pó vâi krâ nho\ng o thế rak tơniăn ki hngiâm têa, tơtro\ng ăm têa re\ng châ mot tung kơxái tiêu tung rơnó mêi. Pak^ng mê, sap ing apoăng rơnó mêi, pó vâi krâ nho\ng o xo pơkeăng ki pro ăm rêi hu\n xông rơdêi vâ rêi gá kô huăn  hên, kum ăm kơxái tiêu xông rơdêi re\ng, pó vâi krâ nho\ng o thế tơtro\ng po tơnêi kơđu ăm a ‘ngêi. Thăm nếo a mâu kơxái ki hếo kô pơtối huăn  rêi krá a trăng mê pó vâi krâ nho\ng o xuân thế tơtro\ng pro ti lâi ăm gá châ hếo kuâ krá tung trăng. {ă xúa pơkeăng xôh ăm kông tiêu xông rơdêi cho RIC10WP, mê hlá gá kô drêh, hbo [ă gá kô ôh tá tơruih tơxui reăng [ă plâi.

          Mơnê kô pôa!

Gương prế A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng