VOV4.Sêdang - Mơ’nui rơnó tô, apoăng rơnó mê hngêi cho rôh ki kal khât ăm loăng kơphế. Kố cho roh koăng kơphế kal ai trếo kơhiâm vâ xiâm loăng kơ’muăn plâi. Laga, kố xuân cho rôh ki ôh tá tơniăn dêi kong prâi, kơphế tung pơla kố xuân hmâ trâm oâ hdrong kâ ‘nhiê, tơdjâk troh ki dâi le#m dêi kloăng plâi. Ngế chêh hlá tơbeăng ki chêh ‘na tơdroăng kố ai mơnhên tối tơdroăng ki ai khât kố a kong pơlê Daklak.

          Pôa Nguyễn Văn Tùng, a cheăm Ea Kênh, tơring Krông Pa], kong pơlê Daklak cho ngế ki rơkê tung hên hơnăm tung tơdroăng ki pêt kơphế. Pôa Tùng ăm ‘nâi, 1 ha kơphế dêi rơpo\ng pôa krí xo châ lối 3 ta#n rêm hơnăm, la nôkố hiăng kơdroh ‘na tơdroăng châ xo kloăng ga. Xua tung pơla mơ’nui rơnó tô, apoăng rơnó mêi hngê, pơreăng xông kâ ‘nhiê a xiâm loăng kơphế tơ’lêi xông kâ troh a xiâm ki ê, mê chiâng pro kơphế tơruih plâi kơbâng drêng pơxiâm vâ kơ’muăn plâi: Hmâ klêi kơ’nâi kơ’muăn plâi tung pơla plâi kơbâng hmâ tơruih, tơxui plâi hmâ tro pơreăng rơmon mê ah tơruih. Pơxiâm mot tung rơnó mêi hngê loăng kơphế hmâ tro rơbông, oâ prâp [ă hía hé. Tiô á hlo, kố cho mâu pơreăng ki tơdjâk troh tơdroăng ki tơruih plâi.

          Xuân môi tiah pôa Tùng, kơdrum kơphế dêi pôa Phan Quang An, a cheăm Ea Phê, tơring Krông Pa] hơnăm kố tro lu\p hên [ă lo reăng ôh tá tơ’mô. Xua kong tô mơdrăng ton, mơhé hiăng mơ-eăm ivá tí tăng têa vâ tôh ăm kơphế, la troh mơ’nui rơnó tô têa hiăng xiâ tâi, mê tơdroăng ki dâi le#m dêi kloăng kơphế rơnó kố mơni kô kơdroh hên. Pôa Phan Quang An, tối: Hơnăm kố kong prâi tô ó khât mê reăng tơpo ôh tá tơ’mô, ôh tá tơku\m môi hdroh, plâi kơ’muăn hdrối, kơ’nâi ôh tá tơ’mô, tơdroăng kố cho tơdroăng ki ôh tá kâi ví. Teăng mâ ăm vâi krâ nho\ng o xuân rơhêng vâ mâu khu ki hriăn ngăn khoa hok hriâm ngăn tơdroăng ki ai khât kố dêi mâu pơreăng oâ prâp, oâ kâ tung kơdâm tơnêi, pơreăng a xiâm, rơhêng vâ mâu khu ki hriăn ngăn ‘na khoa hok xuân hriăn ngăn khât ‘na tơdroăng kố vâ kum kuăn pơlê.

          Tiô pôa Trương Văn Cao, kăn pơkuâ tíu ki rak vế pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong tơring Krông Pa], kong pơlê Daklak: Vâ rak tơniăn ăm tơdroăng ki kơ’muăn plâi a xiâm loăng kơphế tung pơla hơ’lêh rơnó mêi hngê, pák^ng tơdroăng ki tôh têa tu\m, mê vâi krâ nho\ng o kal tơtro\ng troh ‘na trếo kơhiâm dêi xiâm loăng kơphế. Kal xúa môi iâ phon rơvât tơtro, tro rơnó. Pák^ng mê, vâi krâ nho\ng o xuân kal lăm ngăn kơdrum deăng đi đo, vâ séa ngăn tơdroăng ki pơreăng kâ ‘nhiê vâ re#ng ai túa hbrâ mơdât pơreăng châ tơ-[rê. Pôa Trương Văn Cao, tối: Pák^ng mâu troăng hơlâ ki mơdâ pêt, pin athế xúa mâu phon hoă hok. Vâi krâ nho\ng xuân kal tơmâng ngăn troh tơdroăng ki xúa phon rơvât [ă trếo kơhiâm ăm loăng kơphế tơdâng tơ’mô, mơdêk ivá vâ kâi trâng [ă mâu oâ hdrong kâ ‘nhiê. Pin athế poê tơkâng, tơkâng ki lâi le#m pin ‘măn rak, la athế ko, tróu tah ăm xiâm gá phuâng rơngiâp le#m, mâu tơkâng ki hiăng khăng hlâ klêi kơ’nâi krí pin athế poê tah tâi lôi, tơkâng ki tro pơreăng kâ ‘nhiê pin xuân ko tah vâ kum ăm xiâm loăng bâ phuâng rơngiâp vâ loăng xông rơdêi le#m.

          Ô vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! Rak ngăn kơphế tung pơla mơ’nui rơnó tô, apoăng rơnó mêi hngê ai pơxúa kal khât, kum troh tơdroăng ki dâi le#m dêi kloăng kơphế, mơdêk ki dâi le#m ăm kuăn pơlê ki pêi chiâk pêi deăng. Pák^ng pơla vâ hơ’lêh kong prâi tung pơla kố xiâm loăng kơphế gá tơ’lêi tro mâu oâ hdrong kâ ‘nhiê. Peăng ki pơtối dêi tơdroăng rơtế [ă mơngế pêi chiâk hâi kố, Tie#n sih Phan Việt Hà, kăn pơkuâ [ơrô Túa pơkâ khoa hok [ă tơru\m cheăng lâp plâi tơnêi, ối tung Vie#n khoa hok kih thua#t pêi chiâk pêi deăng pêt kong Tây Nguyên kô hnê mơhno ăm vâi krâ nho\ng o túa ki rak ngăn kơdrum kơphế tung pơla apoăng rơnó mêi hngê, kum ăm xiâm loăng xông rơdêi le#m, pó vâi krâ nho\ng o kô tơmâng.

          Êng: Ô tie#n sih, vâ loăng kơphế xông rơdêi tung pơla mơ’nui rơnó mơdrăng, apoăng rơnó mêi kố, mê mâu tơdroăng ki kal pin thế pêi pro ti lâi?

          Tie#n sih Phan Việt Hà: A rơnó mơdrăng, troh apoăng rơnó mêi cho rơnó loăng pơxiâm xông rơdêi, loăng kô hbú hlá, huăn tơkâng vâ kơd^ng ăm hơnăm kơ’nâi, malối cho ki kân dêi plâi pơxiâm kân piê. Pin thế tơtro\ng ‘na tơdroăng ki kal má môi mê cho tơdroăng rơvât phon [ă ai tơdroăng pơkâ pêi pêt po tơnêi vâ kum ăm loăng xông rơdêi. Pak^ng mê, pin xuân thế tơtro\ng troh tơdroăng pêi pro ki ê, môi tiah hnêi tah tơkâng, mâu tơdroăng rak nhâ loăng, xua drêng kong mêi ki hngiâm kơchoh kô tâk, kố cho rôh ki ôa hdrong xông kâ ‘nhiê, mê cho mâu kế ki pin kal thế tơtro\ng drêng rak ngăn kơphế tung rơnó mê’’.

          Êng: Tie#n sih nếo hnê tối tơdroăng tróu tah tơkâng kum ăm loăng châ bâ xuân môi tiah tối ‘na tơdroăng rơvât trếo kơhiâm, mê túa pêi pro gá môi tiah lâi?

          Tie#n sih Phan Việt Hà: Châ khât gá tơdroăng cheăng tróu tah tơkâng pin thế pêi pro plâ hơnăm. Apoăng rơnó mêi, pin thế tơmâng ngăn khât troh tơdroăng roăng tơkâng rơmôe ki lâi lôi, ki lâi thế tróu  tah. Vâi krâ nho\ng o thế tơtro\ng troh mâu tơkâng ki vâ ai plâi pin thế roăng rak ngăn, [ă tơkâng ki ôh tá dâi thế tróu tah, a tíu ki lâi tơkâng lối hên tơhyom tơhyâ thế tróu tah ‘nâ.

          Êng: Tung pơla apoăng rơnó mêi, ôa hdrong kâ ‘nhiê hmâ xông kâ tung kơdrum loăng, tie#n sih hôm ai tơdroăng vâ hnê ăm pó vâi krâ nho\ng o há ‘na tơdroăng vâ tơtro\ng [ă hbrâ mơdât?

          Tie#n sih Phan Việt Hà: {ă loăng kơphế apoăng rơnó, mê pin thế tơtro\ng môi túa ôa hdrong kâ ‘nhiê. {ă ôa hdrong kâ ‘nhiê pin thế tơtro\ng ‘nâ ôa prâp, ôa rơbông kâ ‘nhiê sap ing rơnó mơdrăng klêi kong mêi hiăng pro ăm tơnêi hngiâm kơchoh, drêng mê ôa prâp, ôa rơbông xông rơdêi hlối, la thế tơtro\ng drêng pin châ hlo ôa prâp, ôa rơbông thế kơdê hlối, ôa prâp hmâ hmuâ tung tơxui kơphế [ă pin hmâ xôh pơkeăng  roh má péa klêi kơ’nâi 10 troh 15 hâi klêi pin xôh rôh má môi. Mâu pơreăng ki tơdjâk troh kơmeăn a rơnó mêi kô xông rơdêi môi tiah pơreăng pro lo têa nheăn lơ mâu kơmeăn pro khêi, mê nôkố ai tê hên mâu pơkeăng kơdê pơreăng túa ki kố, mê pin thế rah mâu pơkeăng ki xêt vâ kơdê pơreăng kâ ’nhiê loăng kơphế.

          Êng: Tâng tiah mê, tung pơla kố loăng kơphế kal vâ rơvât phon ki lâi?

          Tie#n sih Phan Việt Hà: Apoăng rơnó mêi, loăng plâi kal vâ rơvât phon lân vâ rêi gá xông rơdêi, pak^ng mê, pơla kố loăng kal vâ hên đăm vâ xông rơdêi huăn tơkâng hlá [ă ki kân piê dêi plâi, ‘na Kali loăng kal iâ tâ la pin xuân thế rơvât kali kum ăm loăng kâi trâng [ă hyôh kong prâi tô [ă ôa hdrong kâ ‘nhiê vâ păn roăng dêi plâi.

          Êng: Tie#n sih tối ăm ‘nâi nhên tâ ki hên iâ dêi tơrêm túa phon rơvât ăm loăng kơphế tung pơla kố?

          Tie#n sih Phan Việt Hà: Drêng rơvât phon ăm loăng plâi pin thế pêi pro tiô 4 tơdroăng ki tro, tơkéa vâ tối, tro túa, tro tơdroăng, [ă tro hâi khế vâ xúa pêi ai tơ-[rê dêi phon ki rơvât.

          Êng: Hôm mơnê kô tie#n sih!

Gương prế Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng