Kiơ̆ tơbăt tơ̆ hop akŏm, hơgăt teh chehphe Việt Nam hrei au đei hloh 710.000ha, phĕ iŏk đei 1 triu 800.000 tân. Lơ̆m au, Tây Nguyên tơmơt 91% găh hơgăt teh păng 93% găh plei chehphe lơ̆m teh đak. Hơnih jang chehphe hlôi pơjing tơdrong jang păng đei iŏk yua kơjăp ăn hloh 600.000 ŭnh hnam kon pơlei, hăm 2 triu ‘nu bơngai jang, tơgop atŏk tơ iung mŭk drăm tơpôl tơ̆ tơring Tây Nguyên, Tây Bắc păng mĭnh ƀar tơring pơtăm chehphe lơ̆m teh đak. Hrei au Việt Nam jing teh đak tĕch mơdro chehphe tơ̆ teh đak đe lơ dơ̆ng mă 2 đơ̆ng rŏng Brazil păng dơ̆ng mă blŭng tĕch mơdro teh đak đe găh chehphe Robusta lơ̆m apŭng plĕnh teh. Chehphe Việt Nam hlôi tĕch mơdro ăn 85 teh đak. Sơnăm 2022, tĕch mơdro chehphe tơ̆ teh đak đe iŏk đei hloh 4 ti USD.

Mă lei, tơ̆ hop akŏm rim bơngai tang măt hlôi tơƀôh hơdăh chehphe Việt Nam găh lơ tĕch mơdro tơ̆ teh đak đe găh găr tim mă pơm tơlech tơmam drăm kơna tim gan măt. Tơdrong choh jang sa akŏm lơ̆m vă chehphe plei ăl tim mă lăng truh jang chehphe rơgoh ‘lơ̆ng păng kơjăp. Kơ yuơ lơ loh, vă atŏk tơ iung chehphe kơjăp ‘lơ̆ng ‘ngoaih vei kơjăp đei plei ăl kăl lăng kơjăp truh tơdrong ‘lơ̆ng mă trŏ lăp hăm tơdrong tĕch mơdro tơ̆ teh đak đe pơkoĕl ‘lơ̆ng kơtang. Ƀok Bạch Thanh Tuấn, Kơ iĕng Kơdră Khul jang chehphe-Ca cao Việt Nam athei hrôih pơjing đei rim tơdrong pơkăp kơ chehphe ‘lơ̆ng.“Hrei au, Việt Nam mơhoal lơ liơ ‘nŏh chehphe ‘lơ̆ng ‘nŏh lơ̆m nơ̆r nhôn athei, ‘lơ̆ng ‘nŏh jing ‘lơ̆ng ƀlep hăm tơdrong pơkăp ‘lơ̆ng tĕch mơdro kơ Luân Đôn păng New Yok găh tơdrong pơkăp ‘lơ̆ng ‘nŏh choh jang sa tơ̆ Đăk Lăk, tơ̆ Kon Tum, tơ̆ Sơn La ‘nŏh tơdrong pơkăp ‘lơ̆ng au jei hlôi ‘lơ̆ng kiơ̆ ƀlep lơ̆m plei teh. Truh au kơnh jei hơpơi ‘meh vă đei tơdrong tơplih tơdăh sơ̆ Việt Nam ‘nŏh teh đak đei lơ chehphe lei hrei au ‘nŏh jing teh đak đei chehphe ‘lơ̆ng”.

Lơ bơngai tang măt jei akhan, lơ̆m jang chehphe, jang hơdoi lơ̆m choh jang sa jing mĭnh lơ̆m trong jang vă atŏk tơ iung chehphe sơđơ̆ng păng kơjăp. Tơdrong jang hơdoi kơjăp đơ̆ng kon pơlei choh jang sa hăm rim Kong ty pơm tơlech gô pơjing đei mĭnh trong jang pơjing đei chehphe ‘lơ̆ng, trŏ lăp hăm cham char păng atŏk tơ iung kơjăp ‘lơ̆ng. Atŭm hăm ‘nŏh, atŏk kơtang jang kiơ̆ khoa hŏk mkmăi kmŏk lơ̆m choh jang sa pơm tơlech, jang kiơ̆ choh jang sa mơ̆t lĕch vă atŏk ‘lơ̆ng ăn jang chehphe. Ƀok Nguyễn Quang Tin, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih jang Khao hŏk Kmăi kmŏk găh Dơnŏ anih tơm vei lăng Choh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang athei:“Bơ̆n kăl pơjing đei tơring pơtăm chehphe rơgoh hăm trong dăr lăng hơlen păng iŏk yua pơđĭ pơm tơmam drăm tơmơ̆t choh jang sa kơjăp ‘lơ̆ng, tơdrong ‘nau jing gĭt kăl hloh. Dôm tơmam drăm bơ̆n ‘nŏh chehphe lei bơ̆n jang kiơ̆ tôch kơ ‘lơ̆ng. Mă lei, bơ̆n kăl pơm kiơ̆ dôm kmăi kmŏk hơgei lei ‘lơ̆ng hloh dơ̆ng”.

Lăng kơjăp truh tơdrong long kơ Việt Nam mư̆h hơmet pơ ‘lơ̆ng ƀar păh tơdrong atŏk tơ iung-groi teh-cham char lơ̆m khei năr tơ iung pơjing tơdrong jang chehphe Việt Nam ‘lơ̆ng tơklep hăm atok kơtang rơgoh păng atŏk tơ iung kơjăp ‘lơ̆ng. Yă Nguyễn Mai Hương, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih bơ̆ jang Atŏk tơ iung tơring choh jang sa găh Hơnih chă tơchĕng hơlen Trong bơ̆ jang păng Atŏk tơ iung tơring choh jang sa lơ̆m Dơnŏ anih tơm vei lăng Choh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang  pơma tơbăt jơhngơ̆m đon:“ ‘Ngoăih tơdrong trŏ ƀlep lơ̆m tĕch mơdro pơm tơlĕch chehphe ‘nŏh tơmam drăm chehphe ‘lơ̆ng kăl đei tôm tơdrong pơkăp ‘lơ̆ng apŭng plĕnh teh găh vei lăng cham char dăh mă sơnong jang tơpôl đei ƀơm truh iŏk yua bơngai jang păng trong iŏk yua hơyuh rơgoh ‘lơ̆ng, pơm tơjur cácbon”

Atŭm hăm ‘nŏh, tơ̆ hop akŏm, rim bơngai tang măt teh đak đe hlôi tơbăt dơ̆ng tơdrong ‘meh vă păng hơnih tĕch răt chehphe kơ lơ̆m apŭng plĕnh teh, dôm tơdrong rơvơn kơ tơmam drăm chehphe Việt Nam. Iung pơma pơtôch hop akŏm, ƀok Lê Minh Hoan, Kơdră chĕp pơgơ̆r Dơnŏ anih tơm vei lăng Choh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring hôn bơnê kơtang dôm tơdrong tơgop đơ̆ng rim bơngai tang măt tơ̆ hop akŏm. Ƀok Lê Minh Hoan jei athei rim tơring, hơnih mơdro sa, bơngai jang chehphe kăl ƀôh hơdăh tơdrong kăp gĭt kơ chehphe ưh khan lăp pơm tơlĕch ‘lơ̆ng mă lei kăl lăng truh tơdrong gĭt kăl lơ̆m tơdrong joăt răt yua. Kơ yuơ lơ loh, kăl tơ iung pơjing tơdrong joăt yua chehphe Việt Nam vă dui ba hơnih jang tơmam drăm chehphe đei jing minh hơyak trong yak đei lơ tơdrong kăp gĭt, vă bơngai pơtăm chehphe đei iŏk yua kơjăp hloh dơ̆ng lơ̆m tơdrong jang au.“Bơ̆n tơmơ̆t hloi tơdrong joăt iŏk yua tơpă đei jing kăp gĭt. Tơdrong joăt mă blŭng đei đơ̆ng kon pơlei choh jang sa, truh rim hơnih mơdro sa, rim bơngai tĕch mơdro. Bơ̆n akŏm jing mĭnh. Lơ loh, bơ̆n ưh khan lăp tĕch mơdrô̆ chehphe, mă lei tech hloi tơdrong joăt iŏk yua chehphe lơ̆m Tây Nguyên au. Bơ̆n dui ba lơ bơngai năm tơ̆ Tây Nguyên lơ hloh dơ̆ng păng ba Tây Nguyên yak hơtăih hloh dơ̆ng hăm hơnăn atŭm chehphe Việt Nam”.