Lơ̆m ti chĕp điên thoăi hơgei, lăp kiơ̆ 1,2 ‘măng pơm ƀônh ƀŏ nhen phĭn rup. chih roi tơbăt tơmam, hơnih pơm tơlĕch, kơjă tĕch, tơdrong hơpăh, ƀok Đồng Xuân Liền, Kơdră vei lăng Hơp tak xăh Nam Bình, apŭng Đak Song, dêh char Đak Nông hlôi ăn đei tơmam tiu găm tơ̆ dôm hơnih tĕch mơdro điện tử nhen Buudien.vn, Shoppee.vn păng Ocop.vn. Ƀok Liền roi tơbăt, hơp tak xăh hlôi đei Khŭl vei lăng kon pơlei jang chŭn mir păng Bưu điện dêh char pơgơ̆r pơhrăm vă hơnhăk tơmam đơ̆ng choh jang sa đei tĕch lơ̆m hơnih tĕch mơdro điện tử. Blŭng a ƀok păng dôm bơngai jang lơ̆m hơp tak xăh tôch kơ bơngơ̆t, mă lei lăp 1 khei ‘năr ưh kơ đunh, tơdrong hơnhăk tơmam đơ̆ng kơdih lơ̆m trang tĕch tơmam Oline hlôi tôch kơ hiôk:

“Kiơ̆ đơ̆ng pơhrăm găh chă hơlen lăng lơ̆m hla ar hô sơ pơhrăm hơdai hăm, gơnang kon sâu pơtho ăn dơ̆ng ‘noh ĭnh hơnhăk đei tơmam đơ̆ng hơp tak xăh tơ̆ hơnih tĕch mơdro lơ̆m điện tử. Đơ̆ng rŏng 1 khei ‘năr kơđeh đĭ đei bơngai răt, hlôi đei pơkă răt tơmam ăn hơp tak xăh, ‘nâu jĭ tơdrong chhôk ‘nă hloh.”

Iŏk đơ̆ng tơplih jing hơnih tĕch tơmam lơ̆m điện tử, yă Nguyễn Thị Ngọc Sen oei tơ̆ phường Nghĩa Đức, pơlei tơm Gia Nghĩa ưh pă athei tơchă kơdâu ‘ma ‘ngieo tĕch pia kiơ̆ kơ yuăn khan dưa lưới nhen hơdrol. Yă roi tơbăt, hơdrol sơ̆, tơmam dưa lưới jang đei găh lơ tĕch ăn dôm hơnih tĕch tơmam dăh mă tĕch kơtă ăn dôm bơngai joăt. Iŏk đơ̆ng vang tĕch mơdro lơ̆m điện tử ŭnh hnam sư lăp phĕ, tăh hơmet pơ ‘lơ̆ng gô đei bơngai jang Bưu điện truh iŏk, chơ pơjao ăn tơmoi răt. Roi tơbăt lơ̆m hơnih tĕch mơdro điện tử kơ yă Sen ăn ƀôh, dôm tơmam dưa lưới nhen: Kim Long, Hoàng Long, Kim Hoàng Hậu… đei pơtăm lơ̆m hnam kơmĭl kiơ̆ pơkăp ‘lơ̆ng VietGAP. Trong vei lăng, săy phŏng, tơruih đak... đei pơm kiơ̆ trong kơtoh. Hŭt lê̆ dôm tơdrong bơngơ̆t blŭng a găh kơmăy kơmŏk, yă Sen chơt hơiă ƀơ̆t dôm tơmam jang đei hlôi tĕch jơnei, đei tơdrong hiôk gơh băt hăm tơmoi jơ̆p jang ƀiơ̆:

“Đei Khŭl vei lăng kon pơlei jang chŭn mir hơvơn năm hop akŏm đang kơ ‘noh đei băt hơnhăk tơmam nhen dưa lưới  lơ̆m hơnih tĕch mơdro điện tử.  Kŭm tôch kơ hơiă, tơgoăt đei tơmam đơ̆ng kơdih lĕch đei tơ̆ ‘ngoăih dêh char vă tơmam đơ̆ng nhôn roi ‘năr roi tŏk lơ. Dang ei 1 ‘măng tĕch đei 1,5 tấn  mă lei ‘meh đơ̆ng rŏng âu ‘noh 1 ‘măng athei đei 4-5 tấn ‘noh iŏk yua đơ̆ng nhôn tŏk lơ.”

Oei lơ̆m tơdrong jang pơtrŭt tơplih kơsô̆ lơ̆m choh jang sa, đơ̆ng sơnăm 2022 truh dang ei, Khŭl vei lăng kon pơlei choh jang sa dêh char Đắk Nông hlôi jang hơdai hăm Bưu điện dêh char pơgơ̆r pơhrăm ăn kon pơlei jang chŭn mir trong hơnhăk tơmam tĕch lơ̆m hơnih tĕch mơdro điện tử. Dôm lăm pơhrăm akŏm tơgŭm pơtho tơdrong băt kơsô̆, tơdrong jang hơdai lơ̆m hơnih kơsô̆ ăn kang ƀô̆ khŭl, bơngai jang lơ̆m khŭl, dôm ŭnh hnam pơm tơlĕch, dôm hơp tak xăh, grŭp jang hơdai. Hơdai hăm ‘noh, pơtho pơih tài khoản vă ăn dôm tơmam lơ̆m hơnih tĕch tơ̆ kơmăy kơsô̆, pơtho kon pơlei jang chŭn pơm kiơ̆ dôm trong vei lăng kiơ̆ tơdrong jang tĕch mơdro lơ̆m điện tử. Ƀok Hồ Gấm, Kơdră Khŭl vei lăng kon pơlei jang chŭn mir dêh char Đắk Nông roi tơbăt, hrei ‘nâu, kon pơlei jang chŭn mir păng dôm hơp tak xăh, anih mơdro sa oei tơƀơ̆p lơ mơmat tat găh tơdrong gơh yua kơmăy kơmŏk roi tơbăt, hla ar pơkăp dôm tơdrong hơgăt ‘lơ̆ng tơmam vă hơnhăk lơ̆m hơnih tĕch mơdro điện tử. Yua thoi noh, tơdrong tơgŭm kon pơlei jang chŭn mir păng dôm hơp tak xăh ‘noh jĭ tôch kơ kăl.

“Mă hơdrol ‘noh jĭ dôm tơmam mă iŏk đei hla ar pơkăp OCOP ‘noh athei đei ăn tơ̆ hơnih tĕch mơdro, đei hơlen lăng tơdrong ‘lơ̆ng păng đei tơmam lơ, đei hơnih dơ̆ng lơ̆m tơdrong jang mŭk drăm. Khŏm khŏm bơ̆n athei hơnhăk đĭ đăng dôm tơmam tơ̆ hơnih tĕch mơdro vă tĕch mơdro, tơroi băl 1 trong tơpăt, rơđăh, ƀônh kơ iŏk akŏm, ƀônh kơ tĕch.”

Lơ̆m hơnih tĕch mơdro điện tử, tơmam đơ̆ng choh jang sa đei đơ̆ng kon pơlei jang chŭn mir Đắk Nông đei tơdrong hiôk rơđăh roi tơbăt tơmam, roi tơƀôh, hơtŏk tơdrong hiôk gơh băt hăm tơmoi răt lơ, mă lei kŭm hơdai hăm ‘noh athei đei lơ hloh găh tơdrong ‘lơ̆ng, hơnăn tơmam. Kơlih dôm tơdrong ‘nâu athei kon pơlei jang chŭn mir athei tơplih trong pơm tơlĕch, lăng kăl truh dôm tơdrong kăl sơđơ̆ng, hơtŏk ‘lơ̆ng tơmam, vei lăng păng pơm tơlĕch đơ̆ng rŏng kơ iŏk yua ‘lơ̆ng hloh. Đei thoi noh, tơdrong tĕch mơdro lơ̆m điện tử mă tơpă hơnhăk ăn đei yua, vă kon pơlei jang chŭn mir chă pơm đei tơdrong hiôk ăn kơdih tơmam đơ̆ng đe sư.

‘Nŏh jĭ dôm tơdrong iŏk đei blŭng a đơ̆ng tơdrong hơnhăk tơmam đơ̆ng choh jang xa Đắk Nông tĕch hăm kơmăy điên tư. Đơ̆ng rŏng âu, nhôn pơma nuh hăm ƀok Phạm Tuấn Anh, Kơdră Anih vei lăng choh jang xa păng atŏk tơiung tơring tơrang dêh char Đắk Nông găh pơm thoi yơ vă tưk tơiung tơdrong tĕch mơdro tơmam đơ̆ng choh jang xa đei hăm kơmăy điên tư, hơtŏk tơdrong tơplih hăm kơmăy sô̆ lơ̆m tơdrong choh jang xa tơ̆ tơring.

 -Apinh ih roi tơbăt 1,2 tơdrong iŏk đei đơ̆ng hơnhăk tơmam đơ̆ng choh jang kơ Đắk Nông tĕch hăm kơmăy điên tư năng?

 -Ƀok Phạm Tuấn Anh: Hăm anih choh jang xa, 1 lơ̆m dôm tơdrong gĭt kăl hlŏh đei nhôn tơrek truh ‘nŏh jĭ pơm thoi yơ vă tưk tơiung, hơtŏk tơdrong tĕch mơdro tơmam đơ̆ng choh jang xa đei vă hơnhăk iŏk yoa lơ hlŏh ăn kon pơlei. Kơlih thoi noh, ‘ngoăih kơ tơdrong tĕch mơdro thoi so, tĕch kiơ̆ anih tĕch mơdro, kiơ̆ dôm HTX, ‘nŏh 1 lơ̆m dôm trong jang ‘nao jĭ hơnhăk tơmam tĕch hăm kơmăy điên tư. Hrei ‘nâu, Anih vei lăng choh jang xa păng atŏk tơiung tơring tơrang jang hơdoi hăm Anih vei lăng jang kơmăy, tĕch mơdro bơ̆ jang hăm Anih Bưu điên dêh char vă roi tơbăt, chih hơnăn dôm unh hnam choh jang xa hơtŏk lơ̆m trang wed bưu điên. Atŭm hăm ‘nŏh, nhôn hơnhăk 1,2 tơmam đơ̆ng choh jang xa đei, jĭ dôm tơmam ‘lơ̆ng hlôi iŏk đei hơnăn OCOP vă tĕch lơ̆m kơmăy điên tư. Mă hơtuch hrei ‘nâu nhôn hơnhăk tĕch đei 107 tơmam OCOP lơ̆m kơmăy điên tư shoppee, kơmăy postmart, kơmăy voso păng kơmăy tĕch tơmam ocop.

- Tơdrong hơnhăk tơmam đơ̆ng choh jang xa Đắk Nông tĕch tơ̆ kơmăy điên tư hrei ‘nâu, oei tơƀâp dôm tơdrong pơmat tat kiơ hă ƀok?

-Ƀok Phạm Tuấn Anh: Mă đơ̆ng dôm tơmam đơ̆ng choh jang xa pơma atŭm, tơmam OCOP pơma hơdrô̆ hlôi đei hơnhăk tĕch tơ̆ kơmăy điên tư mă lei, tơdrong iŏk đei tam mă nhen ‘mĕh vă. Tơ̆ âu đei dôm tơdrong tơm, mă mônh ‘nŏh, tơmam bơ̆n tam mă đei chih tơroi tôm tơdrong kăl vă pơm lăp hăm tơdrong ‘mĕh vă đơ̆ng bơngai răt. Mă 2, tơmam pơm hơmet tam mă gan ‘lơ̆ng kơna tam gan kĕ pơjei hăm tơmam nai. Mă 3, đei lơ kon pơlei jang chŭn mir tam mă pơ̆n tơplih ming trong jang xa. Yoa lơ bơngai tam mă juăt hăm tơdrong tĕch mơdro hăm điên tư. Yoa thoi noh mă đe sư oei đei đon ơm, đon krê. Truh âu kơnh, nhôn vă bơ̆ jang hăm dôm anih jang đei ƀơm truh, pơm thoi yơ vă pơtâp pơhrăm, tơgŭm ăn đe sư tơplih ming đon tơchĕng, năng trong tĕch tơmam hăm điên tư jĭ 1 lơ̆m dôm trong tĕch mơdro tơm, ‘mơ ‘met đei jên pơhuach hai. Atŭm hăm ‘nŏh, kiơ̆ đơ̆ng tĕch mơdro hăm điên tư vang tơgop roi tơbăt um rup, tơdrong ‘lơ̆ng đơ̆ng tơmam Đắk Nông.

-Vă hơnơ̆ng pơm hơtŏk tơdrong đei yoa đơ̆ng tĕch mơdro tơmam đơ̆ng choh jang xa hăm điên tư, hơtŏk tơdrong tơplih hăm kơmăy sô̆ lơ̆m tơdrong choh jang xa, dêh char Đắk Nông đei dôm trong jang thoi yơ, hă ƀok?

 -Ƀok Phạm Tuấn Anh: Nhôn đei trong vă tơblang hơdăh dôm tơdrong pơmat tat, ưh kơlăp đơ̆ng kơdih vă tơlĕch trong hơmet ming. Blŭng a ‘nŏh, pơm thoi yơ vă gơ̆h jang đei tơmam ‘lơ̆ng, tôm kơsô̆ pơkăp, pơm lăp hăm tơdrong ‘mĕh vă tơ̆ anih tĕch mơdro. Vă sek tơlang tơdrong ‘nâu, nhôn hơtŏk tơdrong jang hăm HTX. Yoa HTX sư jang hơdoi hăm dôm unh hnam kon pơlei, jang đei dôm tơmam ‘lơ̆ng, lơ, mă 2 HTX gô pơgơ̆r ăn mih ma duch nă jang kiơ̆ tơdrong hơgăt. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh, nhôn vă jang hơdoi hăm dôm anih tĕch mơdro, dôm trang tĕch mơdro hăm điên tư vă pơm thoi yơ đei trong tơgŭm, pơjing tơdrong ‘lơ̆ng hlŏh ăn kon pơlei jang chŭn mir hơnhăk tĕch tơmam lơ̆m kơmăy điên tư. Athei pơm pơm thoi yơ vă đe băt, ‘nâu jĭ trong tĕch tơmam đei yoa hlŏh, hơđơ̆ng hlŏh, tơgŭm pơm tơjur lơ jên huach, atŭm hăm ‘nŏh ‘nâu jĭ kênh roi tơbăt tơmam hrĕnh hlŏh ăn đe sư. Thoi noh, tơ̆ âu bơ̆n athei tơplih ming đon tơchĕng, tơdrong ‘nâu ưh kơsĭ jang đei dang ei dang ei hloi ôh, mă bơ̆n athei đei trong jang hrơ̆ch ‘lơ̆ng, vă roi tơbăt hai, pơtho tơƀôh bơ̆ jang hai, pơm thoi yơ vă đe ƀôh, hlôh vao găh tơdrong đei yoa đơ̆ng tơdrong ‘nâu.

 -Lei a, bơnê kơ ih ƀok Phạm Tuấn Anh, Kơdră Anih vei lăng choh jang xa păng atŏk tơiung tơring tơrang dêh char Đắk Nông găh tơdrong pơma nuh âu hơ.