Choh jang xa jơk – Tơdrong vang jang đơ̆ng đe mơlôh bơngai kon kông
Thứ năm, 14:50, 08/12/2022 VOV4/Lan tơblơ̆ VOV4/Lan tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Iŏk yua dôm tơdrong hiôk pran kơ tơring găh hơyuh tô̆ 'mi, hơgăt teh... tơ̆ kơdih hơgăt teh pơlei pơla po, lơ hơdruh tơdăm bơngai kon kông hlôi jang pơm pơdrŏng đei jơnei, đei lơ tơgop ăn tơring păng tơpôl pơlei pơla.

Lơ̆m kơplăh lơ boăl mơlôh tơ̆ tơring năm pơm jang tơ̆ dôm anih jang kŏng ngĭp noh Lý Văn Ngọ, Ƀĭ thư Chi đoan thôn Lục Mùn, xăh Phúc Ninh, apŭng Yên Sơn, dêh char Tuyên Quang noh rơih tơdrong hơtŏk mŭk drăm pơm jang kơtă tơ̆ tơring, hăm pơkăp jang var pơgar hloi.

Xư rơih trong jang âu kơlih tơdrong hiôk pran trŏ ƀlep hăm pơtăm 'long xa plei păng hơgăt teh kơ unh hnam. Mă blŭng tơlĕch jang, xư ƀơm lơ tơnap tap kơlih ưh kơ măh jên jang vă pơtăm, vei lăng păng iŏk yua tơmam pơtăm đei. Hăm tơdrong kơ 'nôh đơ̆ng kơdih po, đơ̆ng rŏng kơ lơ xơnăm jang hrat, hŏk hơlen răh tơdrong hlôh vao, dang ei, xư hlôi đei pơgar 'long xa plei noh plei na, krô̆i pung hlôi đei iŏk yua xơđơ̆ng dôm xơnăm kơ âu:  Rim tơring đei kơdih tơdrong pran noh dang ei lăng ƀôh tơdrong pran kơ po nhen găh teh noh inh akŏm pơtăm 'long xa plei, 'long pơm pơnăn xa, pơyua tơnăp găh mŭk drăm. Dang ei krô̆i pung mă hăt noh jang păng pruih phŏng hưuh kơ, mă lơ noh mơ̆r kon tơrong. Pơm jang kiơ̆ pơkăp hưuh kơ noh hăp xơđơ̆ng hăm bơngai răt yua. Oei 'long pơtăm hăp tŏk giơ̆ng kơjăp xơđơ̆ng hloh.

Hơtŏk kơjă tơmam drăm, vei xơđơ̆ng ăn bơngai pơm jang păng bơngai răt yua, pơm jang hưuh kơ, choh jang xa kiơ̆ pơkăp minh hơyak nơnăm kăp gĭt trŏ ƀlep hăm tơdrong choh jang xa 'nao dang ei. Ưh adrô̆ hăm Ngọ, dang ei đei lơ hơdruh tơdăm kon kông tơ̆ tơring pơxĕl adoi pơtơm pơjing đei dôm trong pơm jang kơjăp xơđơ̆ng hơ 'nhăk tơdrong pơyua tơnăp.

Nhen tơ̆ pơlei Tiến Xa, xăh Mường Bon, apŭng Mai Sơn, dêh char Sơn La, unh hnam Tạ Văn Nội adoi pơm kiơ̆ pơkăp rong kon tơrong hadoi, rong kon char kơmar, rong ok kwê̆, 'long pơtăm. Tơdrong rong kon tơroi hadoi hăm tơdrong jang nai kơ unh hnam Nội ưh đei chă răt tơmam xa ăn kon tơrong, tơjur jên huach răt phŏng rei, iŏk yua dôm tơmam djăh đơ̆ng choh pơtăm, vă pơm jang hơlơ̆k, pơm tơlĕch kơjă 'nao, mong ƀiơ̆ jên huach lơ̆m pơm jang:  Nhen xơnăm xơ̆ unh hnam inh jang, jên huach lơ̆m 1 xơnăm tơmam xa ăn kơpô rong noh pơhlom hloh 200 rơtuh hlj. Mă lei đơ̆ng inh chă rong ok 'măn pơm jang răt tơmam xa ăn kơpô unh hnam. Nhen xơnăm âu, unh hnam inh gô pơm tơlĕch đei tơmam xa ăn kon tơrong hnam inh.  

Hăm 5 hectar 'long xa plei hlôi đei, unh hnam pơtăm đei 2 hectar 'nhĕt, axong jên chă bơ̆ hơdroong var rong 15 tŏ kơpô păng 4 hơdroong var rong ok kwê̆. Hơkŏp hơgăt xă 120 met vuông, rong atŭm hăm kon tơrong nai. Unh hnam rong kơpô rơmo gơh bek, ĭch kơpô noh 'măn rong ok kwê̆ păng ok kwê̆ noh 'măn pơtăm 'nhĕt, 'long xa plei păng pơm tơmam xa ăn kơpô, ưh đei hŭt lê̆ rim trong jang yơ ôh, iŏk yua tôm tơmam djăh đơ̆ng pơm jang, vă hơtŏk răh tơdrong pơyua, vei 'lơ̆ng rơgoh hloi cham char. 'Nâu jing trong rong kon tơrong kiơ̆ pơkăp jang hadoi tơnăp, hăm jên axong jang tŏ xĕt, ƀônh iŏk jang. Trong pơkăp jang trŏ ƀlep vă pơih xă, vei rơgoh hloi cham char, hơtŏk iŏk yua ăn rim unh hnam jang rong kon tơrong. Ƀok Lò Văn Bưu, Phŏ Kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh Mường Bon ăn tơbăt: Kiơ̆ đơ̆ng chă hơlen tơpă tơ̆ unh hnam Nội tơ̆ pơlei Tiến Xa 'nâu, ƀôh hơdăh tơdrong rong kon tơrong đơ̆ng Nội noh tơnăp tơpă. Kơlih tơrĕk truh phŏng mơ̆r tuh ăn 'long pơtăm hăm 'nhot plei 'long xa. Xăh gô tơroi tơbăt ăn kon pơlei băt vă iŏk jang dôm trong pơm jang rong ok kwê̆ ăn rim unh hnam vă hơtŏk mŭk drăm păng hơtŏk pơyua ăn unh hnam.

Iung pơm jang tŏk bŏk jing tơdrong jang đei pơih xă đei tơrĕk đơ̆ng đe hơdruh tơdăm kon kông. Dôm tơdrong tơlĕch jang hlôi păng tŏk bŏk tơgop kăp gĭt, tơplih đon kơchĕng, tơdrong hlôh vao đơ̆ng kon pơlei lơ̆m hơtŏk mŭk drăm tơpôl. Hơtŏk iung pơm jang păng hơvơn axong jang tơ̆ tơring kon pơlei kon kông păng groi kông duh jing minh lơ̆m dôm tơdrong kăp gĭt lơ̆m Tơdrong pơkăp jang kơ teh đak Hơtŏk mŭk drăm tơpôl tơring kon pơlei kon kông păng groi kông jăl xơnăm  2021 – 2030.

Anih jang găh Bơngai kon kông hlôi tơbang Tơchơ̆t 02, pơtho pơm kiơ̆ minh ƀar tơdrong pơkăp jang. Tơdrong kăl lơ̆m Tơchơ̆t ră hơdăh: rim tơdrong pơkăp iung jang tĕch pơdro, iung pơm jang ăh đei rơih iŏk tơgŭm kiơ̆ dôm tơdrong pơkăp nhen: tơgŭm tŏ xĕt jên vă tơlĕch pơm jang; tơgŭm găh kơtơ̆ng ang kăl; tơgŭm tơroh tơ 'ngla bơngai hăm dih băl, anih pơgơ̆r iŏk jang; đei vang jang dôm tơdrong jang găh cham char, hơtŏk pơm jang tĕch pơdro, iung pơm jang tơ̆ tơring kon kông păng groi kông; jang hrơ hrâu dôm tơdrong pran vă tơgŭm ăn tơdrong pơtơm jang, pơtơm tĕch pơdro, hơtŏk kơjăp xơđơ̆ng păng pơih xă, chĕp vei tơdrong pơyua lơ̆m axong jang kiơ̆ pơkăp: Hăm đe boăl hơdruh tơdăm, mă kăl noh đe tơdăm mơlôh bơngai kon kông noh đe yĕt đei tơdrong hơpơi 'moih găh iung pơm jang ƀôh hơdăh hloi. Păng tơdrong mă noh dang ei oei đei pơgơ̆r jang hăt hot lơ̆m um ai atŭm găh iung pơm jang kơ Việt Nam. Tơdrong kăp gĭt tih tên kơ iung pơm jang tơ̆ tơring kon kông noh nhôn adoi adrin pơjing lơ trong pơkăp noh tơgŭm ăn grŭp iung pơm jang, grŭp hơdruh tơdăm kon kông pơtơm tĕch pơdro jang xa, vă ăn đe yĕt pơjing đei tơdrong jang, pơjing đei tơdrong xa yua ăn kơdih po, vă tơgŭm ăn tơdrong hơtŏk tơ iung tơring kon pơlei kon kông.

VOV4/Lan tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC