Dêh char Dak Lak dang ei đei hloh 22.500 hek tar teh pơtăm sầu riêng, đei hloh 43% teh ‘long sa plei kơ dêh char, tơmam iŏk đei vă jê̆ 188.000 tấn. Lơ̆m dêh char hlôi đei 49 kơ sô̆ pơkăp tơring pơtăm đei kĭ ăn hăm teh să hloh 1.800 hek tar păng 17 hơnih tăh hơmet sầu riêng tĕch tơ̆ teh đak đe. Khei ‘năr âu ki, tơdrong asong kơ sô̆ pơkăp tơring pơtăm sầu riêng tĕch tơ̆ teh đak đe tơ̆ dêh char Dak Lak tơƀơ̆p tơhlăk tơ hlĭn, hăm vă jê̆ 40 hô sơ đei ưh kơ hlot. Khŭl kơdră păng anih jang kơpal tơ̆ tơring tŏk bŏk tŭn pran dôm trong jang hơmet pơ ‘lơ̆ng vă pơm dơ̆ng dôm tơring pơtăm sầu riêng ‘lơ̆ng tĕch tơ̆ teh đak đe kiơ̆ trong tơm.

Khei 8 truh, Dak Lak gô đei dang 9000 hek tar sầu riêng tơ̆ dêh char gô yak mơ̆t lơ̆m phĕ tĕch. Ƀơ̆t mă dêh char ‘nao asong đei 63 kơ sô̆ pơ kăp tơring pơtăm, akŏp teh să dang 2.000hek tar. ‘Meh vă tơlĕch ăn hăm dôm tơring sầu riêng đei set hơlen asong kơ sô̆ pơ kăp ‘noh athei hơdai hăm hơgăt teh să đơ̆ng 10 hek tar tơ̆ kơpal, ưh kơ pơ tăm hơlam dôm kơ loăi ‘long sa plei nai, pơm lăp hăm dôm tơdrong ‘meh vă găh hơlen lăng jĭ tơ̆ ‘long pơtăm. Mă lei, yua đơ̆ng sầu riêng tơ̆ Dak Lak pơm tơlĕch răh rai, pơtăm hơlam lơ kơ loăi ‘long pơtăm, hơdai đơ̆ng kon pơlei jang chŭn mir păng anih mơdro sa tam mă vei sơđơ̆ng rơđăh găh khôi luơ̆t, tơdrong pơtăm pơm mơmat ăn tơdrong băt hơdăh tơring pơ tăm ƀlep tơ ‘ngla... tŏk bŏk pơgăn tơdrong asong kơ sô̆ pơ kăp. Đơ̆ng khei 3/2023 truh dang ei, hlôi đei 40 hô sơ kơ 40 tơring pơtăm sầu riêng apĭnh asong kơ sô̆ pơkăp.... đei tơ hlăk tơhlĭn yua kơ dôm tơdrong ‘nâu.

Vă tŭn hrĕnh tơdrong asong kơ sô̆ pơkăp tơring pơtăm, Anih vei lăng kon pơlei dêh char Dak Lak hlôi pơ jao hơnăp jang hơlen lăng tơring pơtăm ăn dôm anih vei lăng găh choh jang sa hơtŏk tơiung tơring tơrang  tơ̆ apŭng; pơjao kơ Anih vei lăng choh pơtăm păng vei lăng ‘long pơtăm dêh char pơgơ̆r pơhrăm hơtŏk loi dơ̆ng ăn đĭ đăng dôm kang ƀô̆ tơm găh tơdrong jang ‘nâu. Ƀok Lê Văn Thành - Kơdră Anih vei lăng găh choh pơtăm păng vei lăng ‘long pơtăm Dak Lak, tơbăt, kŭm hăm sầu riêng, tơring oei đei trong tơlĕch jang asong kơ sô̆ pơ kăp tơring pơtăm ăn đĭ đăng dôm kơloăi tơmam đơ̆ng choh jang sa pran kơna tơdrong pơhrăm găh pơjing, asong - vei lăng kơ sô̆ tơring pơtăm gô đei pơgơ̆r tơtĕnh: “Anih vei lăng găh choh pơtăm păng vei lăng ‘long pơtăm nhôn đei pơ jao pơm anih jang tơm asong kơ sô̆ pơkăp tơring pơtăm ‘noh nhôn hlôi hơvơn Anih vei lăng ‘long pơtăm năm vă pơgơ̆r hơnơ̆ng pơhrăm mă hơdăh ăn kơ đe kang ƀô̆ tơm kơ apŭng. Đe kang ƀô̆ kơ jơ nŭm hơp tak xăh, kang ƀô̆ kơ anih jang găh choh pơtăm păng vei lăng ‘long pơtăm, Anih pơtrŭt choh jang sa, Anih hơtŏk tơiung tơring tơrang... đĭ đăng dôm anih jang ƀơm truh ‘noh nhôn adoi hơvơn đĭ.”

Âu ki, Jơnŭm jang sầu riêng dêh char Dak Lak kŭm hlôi pơgơ̆r Hop akŏm jang hơdai tĕch tơmam sầu riêng sơnăm 2023. Tơ̆ hop akŏm, tang măt dôm anih mơdro sa jang găh tơmam sầu riêng hlôi tơ roi găh tơdrong pơm tơlĕch, răt iŏk, tĕch sầu riêng tơ̆ dôm dêh char găh Pơbăh sơnăm 2023, ƀai hŏk hlôh vao ăn dêh char Dak Lak, dôm tơdrong hlôh vao găh hơtŏk tơiung trong  kơjăp lơ̆m pơm tơlĕch tĕch mơdro sầu riêng đơ̆ng 1,2 teh đak kiơ̆ pơm tơlĕch, vei lăng iŏk yua, dôm tơdrong hiôk mơmat tat lơ̆m pơm tơlĕch tơmam đơ̆ng choh jang sa tĕch tơ̆ teh đak đe. Dôm hơp tak xăh, grŭp jang hơdai tơ roi găh tơdrong pơm tơlĕch, tơdrong hlôh vao vei lăng, pơgơ̆r bơ̆jang hơp tak xăh păng dôm tơdrong mơmat tat lơ̆m kơplăh tơlĕch jang tơ̆ tơring pơtăm.

Hơdai hăm ‘noh, Jơnŭm jang sầu riêng Dak Lak kŭm tơroi tơbăt kŭm hlôi tơroi găh trong tơlĕch jang pơgơ̆r pơtho pơm tơlĕch sầu riêng kiơ̆ pơkăp ‘lơ̆ng tĕch tơ̆ teh đak đe, chă băt hơnih pơm tơlĕch, tơgŭm bơngai jang lơ̆m jơnŭm tơklep hơdai mơdro sa hăm dôm anih mơdro sa vă pơm trong kơjăp kăp gĭt lơ̆m pơm tơlĕch tơmam sầu riêng hơtŏk tơiung kơjăp. Tơ̆ hop akŏm âu, Jơnŭm jang sầu riêng dêh char Dak Lak hlôi kĭ pơkăp hla ar chih tơƀlŏk hăm Anih jang hơtŏk tơiung mŭk drăm choh jang sa, Kŏng ti tơmơ̆t jên jang kơmăy kơmŏk phần mềm Autoagri păng tơƀôh Hơnih kơtơ̆ng ang kơ Jơnŭm jang tơ̆ hơnih - Hiephoisauriengdaklak.org.vn vă tơklep dôm bơngai jang lơ̆m Jơnŭm jang. Vang truh hop akŏm tơklep jang hơdai, ƀok Tống Văn Hiếu, Phŏ kơdră dơnơm Kŏng ti tơmơ̆t jên jang pơm tơlĕch tơmam đơ̆ng choh jang sa kơ sô̆ 1, apŭng Krông Pach, dêh char Dak Lak tơbăt: “Hăm Anih mơdro sa tôch kơ hôn bơnê kơ jơnŭm jang hlôi pơm tơdrong hiôk mơdro sa, tơƀơ̆p băl thoi âu. Gơnang đơ̆ng jơnŭm jang pơm dôm tơdrong ‘lơ̆ng nhen thoi ‘nâu gô roi tơƀôh đei dôm tơmam truh dôm bơngai đei hlôh vao găh sầu riêng. Mă hơdrol ba athei pơ lung đei dôm bơngai đei hlôh vao găh sầu riêng vă rim bơngai tơgop nơ̆r vă ba jang đang hloh tơmam đơ̆ng rŏng ‘noh  mă pơ lung dôm anih mơdro sa hơlen hloh.”

Jĭ tơring đei tơmam ‘lơ̆ng vă hơtŏk tơiung ‘long sầu riêng, khei ‘năr âu ki, hơdai hăm hơdrin tơgŭm kon pơlei pơtăm đei iŏk yua, khŭl kơdră păng anih jang kơpal dêh char Dak Lak ling lang bơngơ̆t truh tĕch tơmam hăm kơ jă ‘lơ̆ng hloh, mă loi ‘noh jĭ ‘moi kiơ̆ tơdrong jang tĕch tơ̆ teh đak kiơ̆ trong tơm. Hơdai hăm ‘noh, dêh char Dak Lak oei tơlĕch jang tơdrong jang pơlong lăng pơm tơlĕch sầu riêng iŏk yua kơmăy kơmŏk hơgei păng hơdai hăm pơjing tơdrong jang pơgar sầu riêng tơklep hăm tơmang lăng vă kơbăt choh jang sa. ‘Moi kiơ̆ đơ̆ng noh, dôm tơdrong jang pơhrăm, pơtho hlôh vao jrŭ, tơgŭm păng hŏk pơhrăm yan âu vă tơklep kon pơlei jang chŭn mir pơm tơlĕch sầu riêng, iŏk yua kơmăy kơmŏk hơgei lơ̆m pơm tơlĕch, pơjing pơgar jang  sầu riêng tơklep hăm tơmang lăng văt kơbăt choh jang sa. Tơdrong tơm đơ̆ng tơdrong jang ‘noh jĭ hơtŏk ‘lơ̆ng hlôh vao đơ̆ng kon pơlei jang chŭn mir bơngai kon kông păng jang hơdai hơtŏk tơiung mŭk drăm tơpôl iŏk yua kơmăy kơ sô̆; pơlong lăng iŏk yua kơmăy kơmŏk hơgei vă răp hơlen lăng trong vei lăng sầu riêng păng vang tĕch mơdro lơ̆m điện tử.