Pơjing sơnăm 2022, Grŭp jang hơdai rong ka lơ̆m hơdrao tơ̆ thị trấn Buôn Trấp, apŭng Krông Ana, dêh char Dak Lak dang ei đei 10 ‘nu bơngai vang jang, trong rong 129 hơdrao ka. Ƀok Đỗ Xuân Sang, kơdră grŭp jang hơdai tơbăt, đơ̆ng hlôh vao 8 sơnăm rong ka lơ̆m hơdrao, vă hoei kơ đei hiong răm lơ̆m pơyan ‘mi đak tih, sư hlôi hơdai hăm dôm bơngai vang jang hôp băl đang kơ ‘noh tơroi dôm trong jang rong ka lơ̆m pơyan ‘mi đak tih vă vang hơdai băl hŏk pơhrăm păng tơchă đei trong jang iŏk yua hloh:

“Pơyan đak tih âu ‘noh nhôn rong tŏ sĕt ƀiơ̆, lơ dêh đak ro sư gô hư ka, hiong kơ na nhôn tơroi hăm băl pơm liơ ‘noh truh khei 10 âm lịch ‘noh ưh kơ đei ka tih dơ̆ng bơ̆ih, lăp đei ka iĕ đĕch ‘noh hoei kơ ƀơm ưh kơ ‘lơ̆ng. Ăn mưh ka tih sư lơ dêh sư tŭn lơ̆m hơdrao sư hư ka.”

Kŭm đei jang đunh 8 sơnăm rong ka lơ̆m hơdrao, ‘nhŏng Hoàng Tuấn Anh, thôn Quỳnh Tân 1, thị trấn Buôn Trấp, apŭng Krông Ana, bơngai jang lơ̆m grŭp jang hơdai tơbăt, khei ‘năr ‘nao mơ̆t jang, yua tam mă đei hlôh vao rong ka, lơ̆m pơyan ‘mi đak tih sơnăm 2016 ŭnh hnam sư hiong pơgoh 10 hơdrao ka. Iŏk đei hlôh vao, rim sơnăm hơdrol kơ pơyan ‘mi đak tih, ŭnh hnam sư kơchăng chô̆ hơmet kơjăp tơ ley găn, hơlen lăng hơdrao păng hơnơ̆ng năm lăng hơdrao, pơm rơgoh hơdrao ka vă tơtom hơmet ‘lơ̆ng mưh đei tơdrong đei ƀôh.

“Kiơ̆ hlôh vao ‘noh rim sơnăm ĭnh răp dang khei 10, khei 11 ‘noh tĕch, oei ka iĕ tĕch hơtuch sơnăm. Athei pơm hơmet kơjăp hơdrao ăn kơ drao dă ƀiơ̆ hoch hiong, vă tơ jur hiong răm hơdai hăm ĭnh dui sư tơ ter bơnơ̆.”

Oei kiơ̆ bơngai jang lơ̆m grŭp Trần Được tơ̆ thôn 5, thị trấn Buôn Trấp, ‘ngoăih kơ tơdrong chô̆ hơmet kơ jăp dơ̆ng hơdrao, ŭnh hnam sư gô tơjur 1 puăt kơ sô̆ ka rong lơ̆m 1 hơdrao vă găn ƀiơ̆ ka đei tơtŭn băl mưh đak tih ro brai. Hơdai hăm sư gô hŭt hoh 3 hơdrao tơ̆ tu lơ̆m akŏp kơ sô̆  13 hơdrao vă găn ƀiơ̆ đak ro jăng đơ̆ng đak tih:

“Tơdăh ‘mi đak tih ‘noh ĭnh ăn ka sa tŏ sĕt, mưh sa lơ dêh ka gô lôch yua kơ đak ro lơ dêh ka glơi ưh kơ kĕ ka ƀrê đĭ. Tơdăh đak tih ‘noh hŭt 2, 3 hơdrao blŭng hơchăng ka vă găn đak.”

Tơdrong kơchăng tơlĕch jang dôm trong jang tơ jră lơ̆m pơyan ‘mi đak tih, tơgŭm bơngai rong ka sơđơ̆ng jang sa, hơtŏk đei lơ ka păng ka rong ‘lơ̆ng.

Bơngai chih tơdrong tơroi au đei pơma dơnuh hăm ƀok Trịnh Bá Sơn, Kơ iĕng Kơdră Hơnih jang vei lăng ka hơdang dêh char Đăk Lăk găh dôm tơdrong pơkă kơchăng lơ̆m vei lăng năng tông rong ka hơdang pơyan ‘mi,

- Ƀok ăi, Đăk Lăk tŏk bok lơ̆m pơyan ‘mi, păng khei năr au ki jei hlôi đei tơdrong ‘mi hơbŭt hơbông blŭng pơyan, tơdrong mă au pơm kơnê̆ lơ liơ trŭh tơdrong jang rong ka hơdang lơ̆m dêh char?

Ƀok Trịnh Bá Sơn: “Âu ki ‘nao đei kial hơbŭt kơsô̆ 1, mă lei ƀôh ‘mi tih đunh năr ‘noh tơ̆ mĭnh ƀar tơring jei đei răm bơih nhen Ea Súp, Lắk, Krông Ana, Krông Bông kiơ̆ kơ ĭnh ƀôh tơdrong răm jei kơtang, ka hơdang hiong răm jei truh kơ hrĕng hekter, ‘nao lăp ‘mi kial hơbŭt hơbông ‘măng mă blŭng lơ lŏh kiơ̆ kơ ĭnh lơ̆m khei năr kơnh ‘mi kial oei kơtang dơ̆ng păng hơnih jang vei lăng choh jang sa pơma atŭm păng ka hơdang pơma hơdrô̆ jei tơƀơ̆p tơnap tap, mă lei jei kăl đei nơ̆r chă pơtho, tang găn hơlau. Lơ̆m rong ka hơdang ‘noh tang găn hơlau tơm hloh, mư̆h hlôi đei răm chă ming hơmet lăp jơnei tŏ sĕt đĕch.”

- Mưh lei trong tang găn hơlau tơ̆ au đei hơnih jang rong ka hơdang tơlĕch jang liơ liơ hŏ ƀok?

Ƀok Trịnh Bá Sơn: “Rim sơnăm Hơnih vei lăng Rong ka hơdang jei hlôi pơchoh trong ăn Hơnih vei lăng choh jang sa dêh char hla bơar pơtho tơbăt ăn rim tơring tang găn hơlau, pơm lơ liơ vă dă ƀiơ̆ hiong răm kơtang lơ̆m khei năr ‘mi kial hơbŭt hơbông. Lơ̆m au athei Hơnih vei lăng kon pơlei rim apŭng, thĭ xah, pơlei tơm pơrô̆ athei hơnih bơ̆ jang pơtho tơbăt ăn rim hơnih mơdro sa, khul jang, rim bơngai dăr lăng kơjăp tŏ ‘mi kial, mă kăl tơdrong pơchoh đak tơ̆ rim hnam kmăi đak tơlĕch ŭnh hơyuh vă đei trong jang tang găn hơlau. Tang găn hơlau tơ̆ au ‘nŏh: Mă blŭng hơmet ming hơdrau rong ka; mă ƀar lơ̆m khei năr pơchŏh đak lơ ‘nŏh dui hor hơdrau hơdrŭng rong ka hơdang đơ̆ng đak kroong, hơdau năm tơ̆ hơnih sơđơ̆ng. Hăm rong ka tơ̆ đak dơnau lei chă bơ̆ hơmet pơ ‘lơ̆ng pơnơ̆, pơlăp đing pơchoh đak vă veh ver mư̆h đei ‘mi lơ dơnau đak brai ‘nŏh kơnh ka gô kiơ̆ đak blai au, pơm hiong răm lơ.Mă pêng ‘nŏh hơnơ̆ng dăr lăng hơlen đak chă rong, mă kăl lơ̆m pơyan ‘mi kial hơbŭt hơbông ‘noh đô̆ PH tơjur kơtang, tơdăh PH tơjur truh 6,5 lei kăl đei trong pơm hơtŏk hăp, lơ̆m tơdrong jang ‘noh nhôn pơtho ăn kon pơlei iŏk vôi choh jang sa tŭh hrau hăm đak đơ̆ng noh chă săi jơ̆p pơnơ̆. ‘Ngoăih kơ ‘noh, dôm ‘măng ‘mi tih đunh năr lei kon pơlei kăl đei kmăi choh đak dăh mă chă iŏk ‘long chă huơ̆r lơ̆m đak vă đak tơ̆ hơla đei sơđơ̆ng ô xi.”

- Găh tơdrong vei lăng năng tông ka lơ̆m pơyan ‘mi kial hơbŭt hơbông ‘nŏh lơ liơ hŏ ƀok?

Ƀok Trịnh Bá Sơn: “Lơ̆m vei lăng năng tông ka rong lơ̆m pơyan ‘mi ‘noh kon pơlei bơ̆n chă hiĕm dơ̆ng tơmam drăm đei kơchơ̆t vitamin C vă ka kĕ krơ̆ng, kơ yuơ lơ̆m pơyan ‘mi, tơdrong cham char gô pơm tơplih ăn tơdrong kĕ krơ̆ng kơ ka ưh kơ tang kơna bơ̆n kăl chă hiĕm dôm tơmam drăm đei kơchơ̆t vitamin C vă pơm ăn kơ ka hơdang kĕ pran jăng tih vơ̆ ‘lơ̆ng.”

- Dôm pơrang jĭ yă kiơ ngăl tơƀơ̆p tơ̆ ka lơ̆m pơyan ‘mi hŏ ƀok?

Ƀok Trịnh Bá Sơn: “Pơrang pơrăm lơ̆m pơyan ‘mi ‘nŏh kơ yuơ đơ̆ng cham char đak ưh kơ rơgoh ‘lơ̆ng. Lơ̆m tơpôl ka ‘nŏh bơ̆n kăl băt akhan lơ̆m hơkau ka ling lang đei pơrang jĭ, mư̆h hăp ưh kơ pran jăng ‘nŏh pơram jĭ au chek lar char lơ pơm pơrăm ka hloi.Lơ̆m chă rong ka hơdang ‘nŏh bơ̆n tang găn hơlau pơrang jĭ ăn kơ ka ‘nŏh kăl hloh, ‘ngoăih cham char vei kơjăp chă hiĕm tơmam drăm đei kơchơ̆t vitamin C vă hăp pran jăng. Tơdăh đei tơdrong jĭ jăn lei kăl chă ming hơmet hloi, pơtih gia chă jĭ rơka ƀrê tơ̆ tăng pơler, ka diêu hông lei kon pơlei bơ̆n kăl tuh đak pơgang lơ̆m đak, lơ̆m khei năr tuh pơgang lơ̆m đak lei pơm kiơ̆ ƀlep hăm nơ̆r pơtho tơbăt đơ̆ng hơnih pơm tơlĕch pơgang au hloi.”

- Lei au, bơnê kơ ƀok Trịnh Bá Sơn, Kơ iĕng Kơdră Hơnih jang vei lăng ka hơdang dêh char Đăk Lăk ‘măn jơ ‘năr pơma dơnuh au.