Jơnŭm kơchơ chehphe sơnăm 2023 ‘nŏh mĭnh lơ̆m dôm tơdrong pơgơ̆r tơm kơ Pơm lêh chehphe Buôn Ma Thuột ‘măng mă 8 sơnăm 2023. Jơnŭm kơchơ đei pơgơ̆r tơ̆ Hơnih tơm Joh ayŏ dêh char Đak Lăk, ƀơ̆t trong sơlăh 6 Buôn Ma Thuột, pơjing rơvơn ăn kơdrơ̆m tơmoi, mă kăl kon pơlei choh jang sa truh tơmang lăng, chă răt.

Ƀok Ama Thoen (hơdrung Ê Đê) oei tơ̆ tơring Hòa Phú, pơlei tơm Buôn Ma Thuột năm lăng jơnŭm kơchơ tơbăt: Ŭnh hnam ƀok jang chehphe dôm jĭt sơnăm kơ au bơih, mă lei tơdrong pơm kiơ̆ khoa hok kih thuơ̆t păng jang kiơ̆ dôm trong jang gơ̆h hơgei đơ̆ng rim tơring anai ‘noh jing kăl hlŏh.“Năm lăng jơnŭm kơchơ au ba ‘mĕh vă lăng năng găr chehphe tơring anai đe pơtăm lơ liơ, ‘lơ̆ng lơ liơ, găh tơ̆ tơring nhôn pơtăm ‘nŏh ưh kơ gan ‘lơ̆ng tơpă mơ̆n. Kơ yuơ lơ loh ba năm tơ̆ au vă hŏk pơhrăm đơ̆ng đe, đơ̆ng noh jang kiơ̆ hơmŏ jang sa đei iŏk yua kơjăp ăn ŭnh hnam, hŏk kiơ̆ vă jang sa ‘lơ̆ng hlŏh, băt jang kiơ̆ kih thuơ̆t vă chehphe plei ăl ‘lơ̆ng păng tĕch măt ƀiơ̆”.

Hao gre bơbĭt trong hơtăih 60km đơ̆ng tơring Cư Pơ̆ng, apŭng Krông Ƀŭk, dêh char Đak Lăk, klo akăn mŏ Hơ’Ĭch Niê (hơdrung Êđê) vang năm tơ̆ Pơm lêh Chehphe Buôn Ma Thuột ‘măng mă 8, hăm hơmŏ tơchă băt dôm trong jang chehphe trŏ lăp hăm tơplih tŏ ‘mi kial. Mŏ H’Ĭch Niê tơbăt tơdrong glĕh hrat kơ bơngai pơtăm chehphe hrei au, ‘nŏh gơnang lơ̆m prôi phŏng păng pơgang vei lăng ‘long pơtăm, lơ̆m mă to ‘mi kial tơplĭh tôch kơtang. “Năm lăng Pơm lêh Chehphe Buôn Ma Thuột tôch hơ iă, ƀôh lơ tơmam drăm ‘lơ̆ng liĕm. Hơpơi đơ̆ng dang ei dôm bơngai jangc hehphe nhen nhôn gô tĕch đei măt ƀiơ̆, vă đei kon jên ba hre tôm. Bơ̆n jang chehphe hrei au pha hăm đe mĕ ƀă bơ̆n sơ̆. Sơ̆ tŏ ‘mi kial ưh kơ nhen hrei au, dang ei mơmat tat tơpă mơ̆n ưh kơ nhen sơ̆. Ba jang chehphe jĭ hơnơ̆ng chă prôi phŏng, pruih pơgang kơna mơmat tat dêh. Lơ̆m chăl đe mĕ ƀă sơ̆ ‘mi rŏ tŏ hơlăng jang sa rơvơn hlŏh, dang ei ‘nŏh mơmat dêh”.

Lơ̆m hloh 400 hơdrơ̆r tơmam drăm kơ Jơnŭm kơchơ chehphe sơnăm 2023, ‘nŏh hơnih pơdă tơmam drăm choh jang sa ‘lơ̆ng (tơmam drăm OCOP) kơ dêh char Đak Lăk jĭ lăng tôch hơ iă.Lơ̆m au, đei 2 hơdrơ̆r tơtil dih băl ‘nŏh HTX Tĕch mơdro tơmam drăm choh jang sa Công bằng Ea Kmăt Hòa Đông (apŭng Krông Pach) păng Hơp tak xah Choh jang sa Tĕch mơdro Công bằng EaTu (pơlei tơm Buôn Ma Thuột). Hrŭk hơbĕn ao tanh kơ bơngai Êđê, mŏ H’Moan Ê Ban tơbăt, ŭnh hnam bơ̆n jei vang mơ̆t lơ̆m Hơp tak xah Choh jang sa Tĕch mơdro Công bằng EaTu đơ̆ng blŭng pơjing hloi ‘nŏh sơnăm 2015. Truh dang ei, hlôi đei hloh 250 ŭnh hnam kon kông vang mơ̆t lơ̆m HTX hăm hơgăt teh jang chehphe să 210ha, rim sơnăm phĕ ot đei dang 600 tân chehphe găr. Tơdrong kăl hloh ‘nŏh tơplih trong jang chehphe ‘lơ̆ng.“Đơ̆ng mă mơ̆t jang lơ̆m Hơp tak xah ‘nŏh ŭnh hnam pơtăm chehphe pha; đơ̆ng tơdrong pruih đak, tŭh prôi phŏng mơ̆r jei pha ngăl. Dôm tơdrong pruih đak, tuh prôi phŏng mơ̆r,kăt sơdrai jei đei hŏk pơhrăm kih thuơ̆t ngăl. Kang ƀô̆ kih thuơ̆t kơ HTX pơtho ăn kơ bơ̆n tơdrong chă pruih đak, kăt sơdrai, prôih tuh phŏng mơ̆r lơ liơ mă ‘lơ̆ng hloh”.

Vei lăng hơdrơ̆r tơmam drăm kơ HTX Tĕch mơdro tơmam drăm choh jang sa Công bằng Ea Kmăt, tơring  Hòa Đông (apŭng Krông Pach, dêh char Đak Lăk), yă H’Oăn Ayun tơbăt: Hơp tak xah đei pơjing đunh kơau vă jê̆ 10 sơnăm, hăm trong tơm pơm tơplih jang chehphe, hơnhăk đei iŏk yua kơjăp hloh ăn bơngai pơtăm chehphe. Găh hơdrech pơtăm đei rơ̆ih hơlen, plei ăl hloh; hơnơ̆ng pơtho pơhrăm ăn pơ đĭ rim bơngai lơ̆m khul HTX găh: Kih thuơ̆t pơtăm ming, prôih tuh phŏng mơ̆r mă trŏ lăp, trong tơ jră tang găn hơlau hăm tŏ ‘mi kial tơplih. Pơ đĭ trong jang chă pơtăm, vei lăng, phĕ, sơ̆k păng ot đei pơm kiơ̆ ƀlep rim tơdrong pơkăp ‘lơ̆ng đơ̆ng Fair Trade.  Yă H’Oăn Ayun jei tơbăt, truh dang ei HTX Tĕch mơdro tơmam drăm choh jang sa Công bằng Ea Kmăt đei hloh 460 ha chehphe, hăm vang jang đơ̆ng 99 ‘nu bơngai (lơ̆m au kon kông tơmơt 93%). Tơdrong kăl hloh ‘nŏh kon pơlei hlôi tơlih trong jang chehphe kiơ̆ kih thuơ̆t gơ̆h hơgei hle, đơ̆ng nŏh pơm ăn chehphe măt, atŏk jang sa iŏk yua kơ jăp ăn bơngai pơtăm.“Tơdrong tơplih kơtang hloh ‘nŏh đơ̆ng mă đei hơp tak xah ‘nŏh rim bơngai đei hŏk pơhrăm kih thuơ̆t ‘nao lơ̆m pơtăm chehphe. Ư̆h kơ nhen sơ̆ bơih, dang ei vei lăng năng tông chehphe kiơ̆ trong pơkăp, păng đei bơngai năm pơtho nhôn găh kăt sơdrai chehphe, phĕ đum, ư̆h kơ gơ̆h phĕ kơsĕ, lơ lŏh kơna chehphe mă đei ‘lơ̆ng hloh. Tơdrong đei iŏk yua ăn kon pơlei ‘nŏh đei hŏk pơhrăm gơ̆h ƀiơ̆ păng chehphe tĕch măt ƀiơ̆”.

Pơm lêh chehphe Buôn Ma Thuột ‘măng mă 8 hlôi pơtôch, tơdrong rơvơn ăn hơnih jang chehphe đei pơih trong ‘lơ̆ng.Hlŏh đơ̆ng pơm lêh, bơngai pơtăm chehphe băt dơ̆ng dôm tơdrong jang sa au to vă hơnơ̆ng tơmơ̆t jên jang, vei lăng năng tông ăn chehphe ‘lơ̆ng hơ iă hloh; phĕ păng ot chehphe đei găr chehphe ‘lơ̆ng, đơ̆ng noh tĕch mơdro măt ƀiơ̆ dơ̆ng.