VOV4.Bahnar - Dôm xơnăm adrol, yuơ kơjă tiu kăp noh lơ kon pơlei tơ\ Dak Lak tơplih hơdre\ch ‘long pơtăm lang xă ‘meh đei tơdrong erih jơnap hloh. Mă lei, truh xơnăm âu, lơ unh hnam to# đon yuơ tiu ưh đei lơ plei yuơ [ơm pơrang pơrăm, atu\m hăm noh kơjă tiu reh dêh hnang lơ\m 8 xơnăm kơ âu.

           Xơnăm 2014, [ôh tiu đei kơjă kăp đơ\ng 160.000- 210.000/k^, unh hnam yă Trần Thị Tân tơ\ thôn Nam Hòa, xăh Dray Bhăng, apu\ng Chư\ Kuin hlôi xơkơ\t tơplih 1ha cà phê kră vă pơtăm tiu. Truh xơnăm 2016, pơgar tiu unh hnam yă đei plei mă blu\ng truh 3 tân, te\ch hăm kơjă đơ\ng 160 truh 180 rơbâu hlak jên minh k^, jo# tôm jên huach jang noh unh hnam yă Tân oei đei yua 200 triu hlak jên. Xơnăm âu, ăh pơyan io\k yua tơm mă lei yuơ hơyuh to# ‘mi ưh xơđơ\ng, plei tiu tơjur hơdăh, minh ha đei yua 1 tân minh puơ\t đe\ch. Ưh adro# thoi noh, hăm kơjă te\ch dang ei đơ\ng 50 truh 60 rơbâu hlak jên minh k^ (adro# hơto\ 1/3 pơtêng hăm khei năr âu xơnăm xơ\) pơm ăn yă Tân pơngơ\t kơ đon ưh kơ băt io\k jên tơ\ yơ vă axong jang ăn pơyan đơ\ng ro\ng: “Ba jang tơdrong jang mir noh jing kon pơlei ‘meh đei kơjă kăp vă io\k jên axong jang ăn pơgar ‘long kơjăp xơđơ\ng hloh, jên axong yua lơ\m unh hnam rơkăh hloh, oei dang ei kơjă tơjur reh noh duh athei mong đe\ch, tơdrong erih tơnap hloh”.   

Ưh adro# ưh đei yua, hloh 1 ha tiu kơ unh hnam [ok Nông Văn Thắng tơ\ thôn 6, xăh Ea Hiu, apu\ng Chư\ Kuin oei [ơm pơrang, lôch pơgoh. Đơ\ng 1.000 jrăng tiu giơ\ng ‘lơ\ng đơ\ng ‘măng ‘mi đunh năr ăh je# đ^ xơnăm 2017 hlôi jing dreng drut, ôm rơh, xơdrai kro hloh tong ane#. Kơxo# tơm oei erih noh đei yua tam mă truh 7 tă tiu găr. Jên axong jang mă blu\ng je# 100 triu dang ei jing tơdrong hrat hăm unh hnam [ok: “Inh hơnơ\ng io\k jên khei đang kơ noh to\k io\k jên đe vă hơmet pơrang, pruih mă tôm măh hơpơi do\ng đei pơgar tiu kơlih jên huach axong jang lơ hloh mă lei dang ei duh ưh đei yua. Găh xơnăm xơ\ inh pe\ plei pơyan mă blu\ng noh đei 2 tă, xơnăm âu hơpơi đei minh [ar tă mă lei yuơ ‘mi tih âu noh noh hiong pơđ^”.

Tơ\ apu\ng Ea Kar, minh lơ\m dôm tơring đei hơgăt tiu ako\m xă kơ dêh char Dak Lak, tơdrong mă tiu [ơm pơrang, lôch răm duh to\k lơ. {ok Hồ Tấn Cư, kơdră anih choh jang xa apu\ng Ea Kar ăn tơbăt, adro# jo# đơ\ng je# đ^ xơnăm 2017 truh dang ei, ja#p apu\ng đei 1.500 ha lơ\m kơxo# 5.800 ha tiu lôch răm. Mă lơ noh ako\m tơ\ dôm tơring teh ưh kơ [lep mă lei kon pơlei duh oei pơtăm yuơ kơdâu kiơ\ kơjă kăp. Dang ei plei tiu ưh đei lơ, kơjă tơjur pơm ăn lơ unh hnam jing hre hrông: “Xơnăm 2015- 2016 yuơ kơjă tiu đơ\ng 170 truh 180 rơbâu hlak jên minh k^, yuơ noh kon pơlei pơtăm lang xă pơtăm tiu. Jo# hloi hăm dôm tơring teh ưh [lep nhen teh na, teh klu\ng noh minh [ar ‘măng ‘mi tih ăh xơnăm 2016 – 2017 tiu lôch pơgoh yuơ pơrang pơrăm lơ\m đak to\ng [enh pơhlom 1.500 ha”.

Kiơ\ kơ yă Vũ Thị Thanh Bình, Pho\ kơdră anih jang găh ‘long pơtăm dêh char Dak Lak, mă dêh char hlôi tơle\ch lơ tơdrong pơkăp hơto\k tiu kơjăp xơđơ\ng kơ dêh char truh xơnăm 2020 adro# đei 18.000 ha, mă lei jo# truh je# đ^ xơnăm 2017 ja#p dêh char đei pơhlom 43.000 ha, hloh 2 ‘măng pơtêng hăm pơkăp. Tơdrong ưh đei yua, kơjă ưh kơ kăp, noh tơdrong mă kon pơlei pơtăm tiu athei tơjră lơ\m hơto\k pơtăm lang xă, ưh đei xơkơ\t. Mă lei kiơ\ kơ yă Bình, tiu duh jing minh lơ\m dôm ‘long pơtăm tơm kơ Dak Lak, yuơ noh, vă tiu hơto\k pran, anih jang găh choh pơtăm dêh char duh tơroi ăn kon pơlei axong jang tiu kiơ\ pơkăp, io\k yua khoa ho\k kih thuơ\t vă hơto\k pơ ‘lơ\ng tơmam drăm: “Đon kơche\ng đơ\ng dôm anih juăt jang kơpal kơ teh đak noh ưh đei pơtăm tơ ‘măl tơ\ hơgăt tiu hlôi lôch yuơ pơrang pơrăm păng teh đei đak to\ng, tơ\ dôm tơring teh ưh kơ [lep. Atu\m hăm noh tơroi ăn kon pơlei pơtoi vei jang tiu tơ\ dôm hơgăt teh tro\ [lep mă kon pơlei băt hơdăh kih thuơ\t jang tiu, dôm hơgăt teh noh athei pơtoi vei hơlen tơnăp gô kơjă tiu to\k kăp xơđơ\ng dơ\ng”

Mă anih choh jang xa tơle\ch tơbang, mă lei hăm bơngai pơtăm tiu răm đơ\ng tiu [ơm pơrang, kơjă tơjur hơbo\ gô pơdui đunh hăm dôm xơnăm đơ\ng ro\ng dơ\ng, kơlih tiu ưh đei lơ plei, kơjă ưh đei kăp, kon pơlei ưh đei jên axong jang ăn pơyan đơ\ng ro\ng, pơrăm kơtă hăm tơdrong ‘lơ\ng păng plei tiu. Kơlih ‘meh đei jên axong jang, minh [ar unh hnam athei to\k io\k jên đơ\ng anih mong, thoi noh, kon pơlei chiu pu\ jên cheh kơ anih mong jên răh, pơngơ\t răh đon mưh kơjă tiu ưh kăp noh pu\ tơdrong răm lơ hloh.

Lan chih păng rapor