GIA LAI: ĐE|I JƠNE|I KƠ JĂP ĐƠ|NG RONG TĂNG PƠLER T&H

Tơdrong chă rong tăng pơler t^h to\k bo\k đe\i io\k yua kơ jăp ăn u\nh hnam tơ\ apu\ng Phú Thiện, dêh char Gia Lai. Hăm yo\ng ka anai, rong tăng pơler [ônh, hoe\i gan j^ păng kon jên răt tiơmam drăm chă hie\m ư\h kơ lơ.

Xơnăm 2009, anih jang hơlen ka hơdang trung ương 1 jang atu\m hăm anih pơtru\t choh jang xa dêh char Gia Lai tơle\ch pơhrăm găh trong ‘nao vă rong tăng pơler ăn anih jang hợp tak xăh rong ka hơdang Lý Hà Đông tơ\ xăh Chrôh Pơ Nan, apu\ng Phú Thiện, dêh char Gia Lai. Hăm tơdrong pơtho tơ[ôh dăp đon dăp bơnôh đơ\ng kang [o# jang găh choh pơtăm, noh đơ\ng ro\ng 1 xơnăm, anih jang hợp tak xăh Lý Hà Đông hlôi băt hơdăh trong ‘nao vă rong hdre\ch tăng pơler. Hdre\ch tăng pơler rong đei noh’măn rong lơ\m dơnâu đak je# 6 ha kơ 19 ‘nu bngai vang jang lơ\m hợp tak xăh, păng ‘măn te\ch răh ka kon hloi. Rim xơnăm, anih jang hợp tak xăh chông đei 3 triu to\ ka kon, te\ch hăm kjă 170 hlj minh pôm ka kon, noh anih hợp tak xăh đei yua hloh 300 triu hlj minh xơnăm. Dôm bngai jang rong tăng pơler tơ\ hnam vă te\ch xa ‘nhe\m noh duh đei yua je# 100 triu hlj rim xơnăm. Dang ei anih hợp tak xăh to\k bo\k oei ako\m ato\k rong vă te\ch ăn teh đak đe. {ok Trần Ánh Đông, kdră anih jang hợp tak xăh Lý Hà Đông ăn tơbăt: “Găh tơdrong mă âu noh pơyua hơdăh bơih, kơlih nhôn kơdih đei ka kon yuơ rong kơdih. Ka kon noh đei yua lơ dêh. Tôm hdre\ch ka mă nhôn rong âu noh tăng pơler t^h jing hiôk hloh, kon ka kơ bngai jang mir, rong thoi yơ duh bưh. Dang ei nhôn athei hơto\k rong kon yo\ng lơ, vă thoi yơ gơh đei 1.500 tấn 1 xơnăm te\ch ăn teh đak đe, noh rong ka te\ch, athei đei dôm ăi đe\ch”

Rong tăng pơler (ka rô phi đơn tính) đei yua lơ, yuơ noh, roi năr roi đei lơ unh hnam tơ\ Phú Thiện păng minh [ar tơring lơ\m Tây Nguyên io\k jang kiơ\. Nhen ‘nho\ng Đặng Văn Hà, tơ\ xăh Ia Peng, apu\ng Phú Thiện, hlôi hơvơn 15 unh hnam lơ\m xăh vă pơjing khul jang rong ka hơdang păng ako\m rong tăng pơler t^h. Tăng pơler vơ\ tenh, kjă te\ch kăp [iơ\ mơ\n (dang ei noh hloh 40.000hlj 1 ky\) păng kăp g^t noh, dôm bngai pơdro tơ\ plei tơm Pleiku chă răt pơđ^ ka mă khul jang âu te\ch tơle\ch. Yuơ noh, rim bngai jang lơ\m khul jang âu xđơ\ng jơhngơ\m [ơ\t rong hdre\ch ka âu. ‘Nho\ng Đặng Văn Hà, kdră khul jang rong ka hơdang xăh Ia Peng tơroi:“Inh pơjing khul jang âu đơ\ng xơnăm 2010. Inh [ôh minh [ar bngai jang đei dơnâu đak xă mă lei pơm jang ưh kơ đei yua. Đơ\ng noh inh ako\m tôm 16 unh hnam đei dơnâu đak xă, hơdăh noh đơ\ng 3.000 m2 to\k tơ\ kpal. Tơchơ\t mă nhôn tơle\ch noh ho\k [oi dih băl, vă atu\m ato\k tơ iung. Mă 2 noh, nhôn pơtruh bngai năm ho\k lăm ho\k găh rong ka đak xap, mă hơdăh noh ka rô phi đơn tính. Noh [ôh đei yua hloh, hơbo\ nhôn rong lơ\m 3 khei minh puơ\t dăh mă 4 khei noh ka trăp truh tong ane# ky\. Pơtêng hăm xơnăm xơ\, noh xơnăm âu unh hnam inh đei io\k yua găh mu\k drăm hơto\k hloh”

Tơdrong pran kơ tăng pơler ‘noh jing adro# dăh mă rong atu\m hăm hdre\ch ka nai rơkăh tơmam xa adoi đei yua lơ mơ\n. Yuơ noh, hăp [lep hăm lơ um ru\p rong ka tơ\ Gia Lai pơma adro# păng tơring Tây Nguyên pơma atu\m. Nhen ‘nho\ng Đặng Hữu Mùi oei tơ\ thôn Hồng Hà, xăh Ia Peng, apu\ng Phú thiện hlôi io\k ka tăng pơler vă pơm tơmam xa ăn kơ ka hơkenh. ‘Nho\ng Mùi ăn tơbăt:“Hnam inh dang ei pơm kiơ\ um ru\p var pơgar dơnâu đak, đei tơm pơ o\, [a, nhu\ng, ka. Ka noh đei tongane# lơ\m kxo# io\k yua đơ\ng pơm jang lơ\m 1 xơnăm. Rong tăng pơler, ưh kơ đei io\k hăp vă pơm trong jang mu\k drăm tơm. Kơlih hăp ưh kơ gan đei pơrang păng hăp xa kư\ kă ưh kơ đei pơrơih mă tih vơ\ tenh noh hiôk chă rong vei”

Dang ei, apu\ng Phú Thiện jing anih axong te\ch kon ka rô phi đơn tính tơm tơ\ dêh char Gia Lai păng minh [ar dêh char tơ\ Tây Nguyên.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Hăm trong jang io\k đe\i kơ jăp đơ\ng rong tăng pơler tơ\ apu\ng Phú Thiện, dêh char Gia Lai, bơngai chă ch^h kơtơ\ng ang hlôi đe\i ‘măng pơma dơnu\h hăm [ok Trịnh Quốc Việt, Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h ve\i lăng pơ tru\t cho\h jang sa dêh char Gia Lai găh tơdrong vă lang să chă rong tăng pơler au tơ\ Gia Lai pơma hơdro# păng lơ\m tơring Tây Nguyên pơma atu\m:

Nơ\r pơma dơnu\h

Bơngai ap^nh: Rong tăng pơler t^h au hlôi đe\i lang să tơ\ Gia Lai lơ liơ ho\ [ok?

Ông Trịnh Quốc Việt: Dơno\ an^h tơm pơ tru\t cho\h jang sa nhôn hlôi jang m^nh [ar tơdrong găh tăng pơler t^h. Io\k đơ\ng sơnăm 2009, nhôn đe\i Dơno\ an^h tơm chă tơche\ng hơlen ka hơdang 1 tơgu\m ăn 10.000 to\ ka yo\ng vă rong che\h ka kon. Nhôn hlôi hơnhăk tăng pơler yo\ng au, rong tơ\ apu\ng Phú Thiện, đơ\ng no\h nhôn pơ jing an^h rong pơm yo\ng tăng pơler au. Păng nhôn hlôi pơ jing đe\i kon tăng pơler chă rong tơ\ hợp tác xã Lý Hà Đông kơ apu\ng Phú Thiện. ‘Măng mă blu\ng ‘lơ\ng hơ iă, đơ\ng no\h đe je\i ve\i kơ jăp chă rong tăng pơler lơ\m tơring hloi.

Bơngai ap^nh: D^ng tru\h dang e\i đe\i io\k yua đơ\ng rong tăng pơler au lơ liơ [ok?

Ông Trịnh Quốc Việt: Tăng pơler au t^h vơ\ tôch kơ koăng, te\ch mơdro hlot kơtang păng măt pơm ăn bơngai rong hưch hanh. Lơ lo\h nhôn hlôi pơ jing đe\i rim an^h chă rong tăng pơler lơ\m dơnau, lơ\m hơdru\ng rong ka hơdang. Dôm an^h rong ‘no\h hre\i au đe\i io\k yua kơ jăp păng kon pơle\i hơnơ\ng tơmơ\t jên jang vă chă rong hơnơ\ng ‘moi kiơ\ trong chă rong đe\i io\k yua kơ jăp ‘no\h.

Bơngai ap^nh: Kiơ\ kơ ih, tơdrong vă ato\k tơ iung rong tăng pơler au tơ\ Gia Lai pơma hơdro# păng tơring Tây Nguyên pơma atu\m?

Ông Trịnh Quốc Việt: Gia Lai đe\i rơvơn vă chă rong ka hơdang kơ yuơ nhôn đe\i hơgăt dơnau đak să nhen dơnau tơ\ng, dơnau, thong hơbong đak. Tăng pơler dăh mă ka diêu hồng je\i le\i lăi chă rong tôch kơ [ônh păng te\ch măt. Ka diêu hông t^h vơ\ te\nh koăng, pu\k lơ păng tơdrong kơ jă chă te\ch hre\i au ‘no\h măt [iơ\ kơ tăng pơler. Kơna mư\h nhôn tơ iung pơ jing an^h rong pơlong năng ‘no\h kon pơle\i je\i athe\i hơchăng rong ka diêu hồng lơ hlo\h kơ tăng pơler.

Bơngai ap^nh: Bơnê kơ ih [ok hơ!