VOV4.Bahnar – Lơ\m năr pơgơ\r Pơm le#h chehphe Buôn Ma Thuột ‘măng mă 7 sơnăm 2019, Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơlei dêh char Dak Lăk jang hơdoi hăm Dơno\ an^h tơm ve\i lăng Cho\h jang sa păng Ato\k tơ iung tơring tơrang, Khu\l jang Chehphe Ca cao Việt Nam pơgơ\r Hop ako\m ato\k tơ iung chehphe g^t kăl Việt Nam. Vang năm đei kơdră che\p pơgơ\r rim An^h tơm, an^h bơ\ jang, tơring tơrang, rim bơngai joăt jang, rim an^h mơdro sa pơtăm, pơm tơle\ch, te\ch mơdro chehphe lơ\m te\h đak păng te\h đak đe.
Rim kơdră tang măt vang năm Hop ako\m ato\k tơ iung chehphe g^t kăl Việt Nam
Kiơ\ đơ\ng An^h ve\i lăng Cho\h pơtăm, hơgăt te\h chehphe Việt Nam đei 664.000ha, lơ\m m^nh sơnăm phe\ io\k đei 1 tr^u 500.000 tân găr; chehphe Robusta đei pơtăm să hlo\h, tơmơ\t 93%, pă dôm yơ ‘no\h chehphe Arabica. Chehphe Việt Nam đei te\ch ăn tơ\ 80 te\h đak. Sơnăm 2018 , Việt Nam te\ch tơ\ te\h đak đe hlot 1 tr^u 900.000 tân io\k đei 3 ti 500 tr^u dolar Mi, tơmơ\t 14% an^h te\ch mơdro păng hlo\h 10% kơ jă chehphe te\ch mơdro lơ\m apu\ng ple\nh te\h, dơ\ng mă 2 đơ\ng rong te\h đak Brazil.
Mă đơ\ng tơmam drăm te\ch mơdro tơ te\h đak đe io\k yua lơ hlo\h lơ\m dôm tơmam drăm choh jang sa Việt Nam, mă lei tơdrong ato\k jang sa io\k đei jăl jang 2013-2017 lăp hơto\ lơ\m 6,5% kơ sơnăm. Tơdrong tơm ‘no\h kơ yuơ ư\h sơđơ\ng an^h te\ch răt chehphe lơ\m apu\ng ple\nh te\h, ư\h gan đei tơmam drăm ‘lơ\ng, te\ch mơdro chehphe găr lơ hlo\h.
Khu\l joăt jang te\h đak đe tơbăt trong jang ato\k tơ iung chehphe g^t kăl
Tơ\ ‘măng pơlong chehphe g^t kăl Việt Nam sơnăm 2019 ‘nao pôk hơpăh tơ\ pơm le#h đei 25 lơ\m 42 kơ loăi hơ len jing chehphe ‘lơ\ng. {ok Trịnh Đức Minh, Kơdră che\p pơgơ\r Khu\l jang chehphe Buôn ma Thuột akhan, mă đơ\ng yak mơ\t lơ\m an^h te\ch mơdro chehphe ‘lơ\ng tôch kơ klui mă lei tơdrong ato\k tơ iung chehphe ‘lơ\ng gô tơgop kơtang pơm hơto\k anăn ăn chehphe Việt Nam, ato\k đei io\k yua kơ jăp ăn bơngai pơtăm chehpe.“ Việt Nam bơ\n tôch klui mư\h yak mơ\t lơ\m te\ch mơdro chehphe ‘lơ\ng mă lei bơ\n yak đơ\ng ro\ng ‘no\h bơ\n je\i ho\k pơhra\m dôm tơdrong [o#h hơdăh ‘no\h đơ\ng no\h bơ\n jang chehphe ‘lơ\ng [lep hăm tơdrong tơchơ\t ‘lơ\ng an6h te\ch răt chehphe g^t kăl păng pơjing hơyak kơtang ăn dôm bơngai jang chehphe ato\k tơ iung jang chehphe ‘lơ\ng kơ yuơ mư\h đei ‘lơ\ng lei gô pơm ăn kơ jă măt. Đơ\ng dôm tơdrong yak hơlau gô ato\k tơdrong ‘lơ\ng chehphe Việt nam dơ\ng tơ\ kơnao kơ jung hlo\h dơ\ng”.
Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h tơm ve\i lăng Cho\h jang sa păng ato\k tơ iung tơring tơrang Lê Quốc Doanh iung pơma tơ\ hop ako\m
Tơbăt dôm tơdrong đei [o#h jang gơ\h lơ\m ato\k tơ iung chehphe ‘lơ\ng đơ\ng rim bơngai joăt jang apu\ng ple\nh te\h akhan vă ato\k kơ jă chehphe, Việt Nam kăl lăng tru\h tơdrong pơm tơle\ch đei chehphe ‘lơ\ng hlo\h hlo\h kơ tơdrong chă jang đei lơ chehphe. Atăih hlo\h dơ\ng ‘no\h lăng tru\h ato\k tơ iung an^h te\ch răt chehphe g^t kăl. {ok Adi Taroepratjeka, bơngai joăt jang găh hơlen chehphe g^t kăl kơ te\h đak Indonesia akhan, Việt nam đei tôm rơvơn vă ato\k tơ iung chehphe g^t kăl. Mă lei, ‘ne\ chă mơ\ng kơvă pơ klep anăn chehphe g^t kăl mă lei kăl đei trong pơkăp hơdăh kiơ\ trong tơchơt chehphe g^t kăl đơ\ng An^h jang chehphe g6t kăl apu\ng ple\nh te\h tơle\ch ăn păng đei tơpôl jang chehphe g^t kăl apu\ng ple\nh te\h jang kiơ\. “Việt Nam hlôi hơdrin kơtang vă đã ato\k tơ iung chehphe g^t kăl kơ yuơ lơ lo\h boăl ‘ne\ kơ ham kơnh pơra\m u\t chephe g^t kăl. Dăh pơkăp akhan dôm găr chehphe đei pơklep anăn chehphe g^t kăl hăp ‘lơ\ng [lep tơchơ\t chehphe g^t kăl tơpă hloi, hăp kăl đei điêm kơso# hlo\h 80% păng ư\h kơ đei glăi. Rim boăl dăh ve\i kơ jăp dôm tơdrong joăt joe chehphe Việt Nam, ‘ne\ chă pơlơ\m pơgơ\m chă pơ klep anăn chehphe g^t kăl hăm rim tơring, tơdăh lơ lo\h kơnh hăp gô pơm pơra\m hu\t tơdrong rơvơn ato\k tơ iung chehphe g^t kăl păng hăp gô pơra\m pơ đ^ rim bơngai lơ\m khu\l jang tơdrong au”
Kiơ\ đơ\ng Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h tơm ve\i lăng Cho\h jang sa păng ato\k tơ iung tơring tơrang Lê Quốc Doanh, chehphe ‘no\h m^nh lơ\m dôm tơmam tơm kơ Te\h đak, Khu\l kơdră te\h đak păng tơring hlôi đei lơ trong jang tơgu\m djru ăn An^h jang chehphe ato\k tơ iung. Lơ\m khei năr kơnh, rim tơring hơnơ\ng pơtru\t kơtang jang kiơ\ khoa ho\k kih thuơ\t; iung jang kơtang ve\i lăng lơ\m tơdrong cha\ pơtăm hrau lơ\m pơgar mir chehphe; ato\k kơtang tơdrong jang drơ\ng nơ\r; lăng kơ jăp pơm tơle\ch ‘lơ\ng vă pơge\nh rim tơdrong rơvơn vang mơ\t hơdoi mu\k drăm apu\ng ple\nh te\h … Găh ato\k tơ iung chehphe g^t kăl, rim tơring kăl lăng kơ jăp tru\h găh tơring, hơdre\ch, trong cho\h jang sa … An^h tơm ve\i lăng Pơm tơle\ch te\ch mơdro găh Dơno\ an^h tơm ve\i lăng Cho\h jang sa păng Ato\k tơ iung tơring tơrang, kăl lăng kiơ\ ap^nh hơlen rim bơngai joăt jang te\h đak đe vă hrôih tơle\ch pơjing m^nh trong jang ato\k tơ iung chehphe g^t kăl Việt Nam.
Bơngai ch^h: Hương Lý
Tơblơ\ nơ\r: Amazưt
Viết bình luận