Jĭ dêh char groi kông đei lơ kon pơlei kon kông arih xa, păng đei kơsô̆ drŏ kăn rơnĕh kon tơ̆ hnam tôch lơ pơting hăm kơsô̆ jô̆ păh lăp lơ̆m teh đak. Tơlĕch tơdrong jang 8 găh pơm hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo păng sek tơlang dôm tơdrong kăl hăm drŏ kăn păng đe hơioh, jăl mă I (2021-2025), Gia Lai jĭ 1 lơ̆m 10 dêh char đei tơgŭm tơlĕch jang 4 tơdrong tơgŭm ăn drŏ kăn kon kông rơnĕh kon sơđơ̆ng ‘lơ̆ng păng vei lăng ‘lơ̆ng jơhngâm pran ăn hơioh, đei hloi: vei lăng adrol kơ rơnĕh; tơgŭm vei lăng mưh rơneh; tơgŭm vei lăng đơ̆ng rŏng kơ rơnĕh, vei lăng jơhngâm pran ăn nge.

Khei ‘năr âu ki, rim khul drŏ kăn jang hơdoi hăm anih jang pơgang pơgơ̆r vă jê̆ 100 ‘măng roi tơƀôh, hơtŏk đon hlôh vao păng krao hơvơn đe drŏ kăn năm rơnĕh kon tơ̆ hnam pơgang, sơng đei hlŏh 7000 ‘nu mŏ oh lơ̆m sơnăm rơnĕh kon vang akŏm. Hơdai hăm ‘nŏh, hlôi tơlĕch jên tơgŭm ăn 361 ‘nu drŏ kăn rơneh kon tơ̆ hnam pơgang, hăm kơsô̆ jên vă jê̆ 365 triu. Kiơ̆ đơ̆ng dôm tơdrong jang âu, ưh lăp pơm hơtŏk đon hlôh vao, băt vei lăng jơhngâm pran ăn đe drŏ kăn păng hơioh bơngai kon kông đĕch mă oei tơgop pơlung đe mŏ oh năm tơ̆ hnam pơgang mưh vă rơnĕh kon păng adrin jang kiơ̆ mă trŏ tơdrong tơgŭm găh kơsô̆ măt bơngai.

Mŏ Rơ Châm Alênh, tơ̆ plei Amơng, xăh Ia Mơ Nông, apŭng Chư Păh, dêh char Gia Lai ăn tơbăt: “Oh đei tơgŭm răt bơ̆n khăn tơ nglĕp, răt bơ̆n bim ăn kon. Đơ̆ng noh oh ƀôh tôch hơiă yoa iŏk đei tơdrong tơgŭm hai, đei roi tơƀôh trong vei lăng kon hai. Rơnĕh tơ̆ hnam pơgang xăh, kon hơ ‘lơ̆p bơ̆n đei ƀet tôm pơgang bơ̆ng jĭ, đei khăm hơlen jơhngâm pran."

Kiơ̆ đơ̆ng bơ̆ jang lơ tơdrong lơ̆m tơdrong tơgŭm ăn drŏ kăn bơngai kon kông rơneh kon sơđơ̆ng ‘lơ̆ng păng vei lăng jơhngâm pran ăn nge vang tơgop pơm hơtŏk đon hlôh vao đơ̆ng đe mŏ oh găh rơneh kon sơđơ̆ng ‘lơ̆ng; găh vei lăng jơhngâm pran ăn bơngai mĕ, đe hơioh; mŏ oh drŏ kăn đei iŏk yoa dôm tơdrong pơvih găh pơgang, hlôh vao păng băt trong vei rong kon nge lăp ‘lơ̆ng. Mŏ Đinh Ly Ơn, tơ̆ plei Hek, xăh Chư A Thai, apŭng Phú Thiện, dêh char Gia Lai tơroi: “Inh rơnĕh kon mă mônh bơih, ning mônh kơnh rơnĕh kon mă 2 dơ̆ng. Mưh vă truh năr rơnĕh noh inh vă năm tơ̆ hnam pơgang vă gơ̆h sơđơ̆ng ăn inh păng kon. Inh vă adrin vei rong kon mă pran ‘lơ̆ng ‘năi.”

Hlŏh 3 sơnăm tơlĕch Tơdrong jang 8 tơ̆ dêh char Gia Lai hlôi iŏk đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng vă sut hŭt lê̆ dôm tơdrong oei ưh hơiă, đon tơchĕng ưh kơlăp găh drŏ kăn drŏ nglo, bơ̆ jang đei yoa tơdrong pơm hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo păng pơm hơtŏk tơdrong arih xa găh tơmam drăm, jơhngâm đon ăn đe hơioh tơ̆ tơring kon kông. Tơroi atŭm tơdrong đei yoa đơ̆ng Tơlĕch tơdrong jang 8 tơ̆ dêh char, yă Rơ Chăm H’Hồng, Kơdră vei lăng Khul drŏ kăn dêh char Gia Lai akhan:

“Dôm trong jang, tơdrong bơ̆ jang mưh đei tơlĕch tơ̆ dêh char ‘nŏh truh dang ei đei kon pơlei păng đe mŏ oh drŏ kăn jang kiơ̆ ‘lơ̆ng, iŏk đei tơdrong tơgŭm, vang yak hơdoi đơ̆ng Anih jang đảng, khul kơdră pơgơ̆r tơring tơchĕng ‘lơ̆ng. Tơ̆ hơnăp kơnh, rim khul drŏ kăn hơnơ̆ng kơchăng tưk tơiung hơnăp jang đơ̆ng kơdih vă roi tơƀôh, pơgơ̆r tơlĕch bơ̆ jang ‘lơ̆ng 16 tơdrong jang găh 4 grŭp jang tơm đơ̆ng Tơdrong jang 8, adrin jang đei păng lơ hlŏh nơ̆r hơgăt mă jăl I hlôi tơlĕch. Tơdrong tơm ‘nŏh, pơgơ̆r lơ tơdrong jang vă pơm tơplih đon tơchĕng, trong bơ̆ jang, vang tơgop sut pơđĭ đon tơchĕng ưh kơ ‘lơ̆ng găh drŏ kăn hăm drŏ nglo, pơm hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo lơ̆m unh hnam păng tơpôl; dôm tơdrong juăt ưh đei yoa păng 1,2 tơdrong kăl lơ̆m tơpôl hăm đe drŏ kăn păng đe hơioh.”

Kŭm kiơ̆ Kơdră vei lăng Khul drŏ kăn dêh char Gia Lai, Khul vă hơnơ̆ng vei kơjăp dôm tơdrong jang hơiă, đei yoa vă pơm tơplih đon tơchĕng, trong bơ̆ jang, pơm hơtŏk tơdrong gơ̆h xa yoa găh mŭk drăm ăn đe drŏ kăn, hơtŏk tơdrong hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo, sek tơlang dôm tơdrong gĭt kăl hăm drŏ kăn păng đe hơioh, vei lăng ‘lơ̆ng nơ̆r pơma păng tơdrong vang jang đơ̆ng đe drŏ kăn păng đe hơioh lơ̆m dôm tơdrong jang atŏk tơiung mŭk drăm, tơpôl lơ̆m tơpôl. Dăr lăng, tơl tơblang, tơgŭm pơm hơtŏk đon hlôh vao ăn drŏ kăn vang chĕp kơ̆l lơ̆m anih jang chinh trĭ. Pơgơ̆r pơtho tơƀôh găh tơdrong hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo, trong bơ̆ jang ƀơm truh tơdrong drŏ kăn drŏ nglo ăn đe kăn ƀô̆ lơ̆m rim anih jang chinh trĭ, đe kră pơlei, ƀok pơgơ̆r pơlei, bơngai đei bưng ai, grih tih lơ̆m tơpôl. Kiơ̆ đơ̆ng noh vă pơm tơplih ‘lơ̆ng mưh bơ̆ jang găh hơtŏ băl kơplăh drŏ kăn hăm drŏ nglo păng sek tơlang dôm tơdrong kăl hăm đe drŏ kăn păng đe hơioh, vang tơgop pơm hơtŏk tơdrong arih xa găh tơmam drăm, jơhngâm đon ăn đe drŏ kăn, hơioh iĕ bơngai kon kông tơ̆ dêh char Gia Lai.

Hăm lơ tơdrong jang tôch đei yoa, kăp gĭt hlôi păng tŏk bŏk đei rim Khul grŭp drŏ kăn lơ̆m dêh char Gia Lai oei adrin tơlĕch bơ̆ jang, Tơdrong jang 8 đei hơmĕng vă pơih đei trong ăn dôm tơdrong jang, trong jang nai gơ̆h tơlĕch jang đei yoa ‘lơ̆ng păng kơjăp đunh tơ̆ tơring kon kông lơ̆m dêh char Gia Lai.