Tơ̆ Hnam pơgang xăh Cư Êbur, pơlei tơm (Plt) Buôn Ma Thuột, dêh char Đắk Lắk, mŏ H’Đi Ênuôl, tơroi: mon jĭ pơlŏ, athei năm hơmet tơ̆ hnam pơgang hơnơ̆ng kơna đĭ 3 sơnăm bơih mă mŏ tam mă ƀet vắc-xin tang găn jĭ grŏnh ăn kon. Dang ei ƀôh lơ̆m pơlei đei lơ hơioh jĭ grŏnh, pơngơ̆t ăn jơhngâm pran kon kơna mŏ chông ba kon năm ƀet vắc-xin: “Ƀôh jĭ grŏnh dang ei oei tôch hơmơt. Đei đe ma, đe duch tơ̆ hnam pơgang roi tơƀôh, krao hơvơn rim bơngai năm ƀet kơna đei đon răng ‘lơ̆ng ƀiơ̆. Oei mon ‘nŏh jơhngâm rơmơ̆n rơmŏ, ưh kơjăng dơ̆ng tơdăh ưh ƀet bơ̆ng jĭ ‘nŏh gô ƀơm ưh ‘lơ̆ng truh tơ̆ jơhngâm pran mon.”

Ƀok Y Suôn Ênuôl – Phŏ Kơdră vei lăng Hnam pơgang xăh Cư Êbur, ăn tơbăt, 1 khei âu ki xăh đei 31 ‘nu bơngai jĭ grŏnh. Bơngai jĭ mă blŭng đei ƀôh tơ̆ Hnam trưng mâm non Hoàng Anh, tơ̆ plei Đung, đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh tơpŏh truh tơ̆ 7 pơlei nai. Dôm bơngai jĭ grŏnh âu tơtă tam mă đei ƀet vắc-xin tang găn jĭ ngăl. Hnam pơgang xăh hlôi dăr lăng, chĕng găn tơring hơmơt đei hơioh jĭ grŏnh păng hơtŏk tơdrong tơroi tơbăt vă pơhlôh đon ăn kon pơlei lơ̆m tơdỏng tang găn jĭ.

Ƀok Y Suôn Ênuôl tơroi: “Đơ̆ng khei 8/2024 Hnam pơgang pơgơ̆r ƀet bơ̆ng pơđĭ ăn 7 pơlei pơla, hăm 363/430 hơioh, iŏk đei vă jê̆ 85%. Dang ei hnam pơgang oei hơnơ̆ng hơlen năng, jang hơdoi hăm dôm hnam trưng mâm non chih măt đe hơioh tam mă đei ƀet pơgang tang găn jĭ grŏnh. Inh iŏk yoa zalo, Facebook păng tơgĕch ƀât jơ hôp đe ƀok pơgơ̆r pơlei, hôp kon pơlei păng gơnơm bơngai jang chă roi tơbăt lơ̆m radio xăh 1 giĕng 1 vât, pơih tơroi đunh dang 10 pơnit.”

Pơlei tơm Buôn Ma Thuột dang ei đei bơngai jĭ grŏnh lơ hlŏh tơ̆ Đắk Lắk, hăm 74 ‘nu bơngai jĭ. Anih jang pơgang hlôi hơmet đei lơ anih jĭ, tang găn ưh ăn jĭ grŏnh tơpŏh xă. Atŭm hăm ‘nŏh, hơtŏk tơdrong dăr joang, chă ƀôh hrôih dôm bơngai đei jĭ păng jâu đei jĭ lơ̆m tơpôl, yoa tơring đei kơdrâm bơngai. Hơdai hăm ‘nŏh pơgơ̆r hơlen năng, ƀet pơtôm jrŭm vắc-xin ăn rim bơngai.

Ƀok Võ Minh Hùng, Kơdră vei lăng Hnam pơgang pơlei tơm Buôn Ma Thuột ăn tơbăt: “Trong jang mă mônh ‘nŏh hơtŏk tơdrong roi tơbăt, chông ba kon mon năm ƀet bơ̆ng. Mă 2 ‘nŏh chă ƀôh, hơmet tơtom ăn bơngai jĭ. Mă 3 ‘nŏh đơ̆ng rŏng kơ ƀôh bơngai jĭ athei pơgơ̆r hơlen năng păng ƀet bơ̆ng pơtôm jrŭm vắc xin tang găn jĭ grŏnh - Rubela ăn đe hơioh tam mă ƀet tôm 2 jrŭm vắc xin grŏnh hăm dôm hơioh hơla kơ 5 sơnăm tơ̆ kueng kơphô̆ păng dôm pơlei pơla đei bơngai jĭ.”

Jô̆ truh tŏk bŏk khei 9, dêh char Đắk Lắk đei 136 ‘nu bơngai jĭ grŏnh tơ̆ 14/15 apŭng, thĭ xăh, pơlei tơm. Krê loi jĭ tŏk hrĕnh lơ̆m dang 1 khei âu ki, hăm hlŏh 100 ‘nu bơngai jĭ. Vă rim bơngai jĭ grŏnh ‘nŏh jĭ đe hơioh đơ̆ng 1- 4 sơnăm, păng 2/3 kơsô̆ bơngai jĭ tam mă đei ƀet vắc-xin bơ̆ng jĭ. Ƀak si Lê Phúc, Phŏ Kơdră Anih vei lăng tơdrong jĭ jăn dêh char Đắk Lắk pơma hơdăh, tơdrong tơm pơm ăn jĭ grŏnh tŏk hrĕnh ‘nŏh yoa tơhlăk trong pơtruh vắc-xin đơ̆ng Tơdrong jang ƀet bơ̆ng pơih xă, jing pơm tơjur tơdrong tang găn jĭ lơ̆m tơpôl:

“Nhôn năng, ƀet bơ̆ng pơih xă ‘nŏh tôch gĭt kăl păng athei pơm thoi yơ ‘nŏh vă rim tơring đei jĭ, dôm hnam pơgang athei hơlen năng dơ̆ng kơsô̆ hơioh tam mă ƀet bơ̆ng vă pơgơ̆r ƀet pơtôm, pơm thoi yơ vă kơsô̆ hơioh đei ƀet bơ̆ng jĭ lơ̆m tơpôl roi tŏk. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh nhôn akŏm jơhngâm tơblang hơdăh pơrang jĭ grŏnh vă gơ̆h băt, đơ̆ng noh hơtŏk tơdrong roi tơbăt hơdrol vă đei trong tang găn lăp ‘lơ̆ng.”

Jĭ grŏnh ‘nŏh jĭ tơdrong jĭ tơpoh tôch hơmơt, gơ̆h pơm ăn hơkâu jăn jing rơmơ̆n rơmŏ, ưh kĕ tơjră hăm pơrang jĭ, pơm ăn đe hơioh ƀônh tơpŏh dôm pơrang jĭ nai hai păng đei lơ tơdrong krê mưh jĭ ăl nhen: Jĭ pơ ‘ngĕh lơ̆m trôm đon; jĭ tơsŏh; jĭ ‘ngok; ich chroh; jĭ tơ̆ măt; hơkĕ hơkong... Yoa thoi noh, vă kơchăng tang găn jĭ grŏnh, hơdai hăm tơdrong adrin đơ̆ng anih jang pơgang, kon pơlei athei kơchăng chông ba đe hơioh năm ƀet vắc-xin grŏnh mă tôm păng trŏ năr. Mưh ƀôh nhen đei jĭ nhen yuh, hiĕn, lĕch đak muh, lĕch ƀrôt ƀrat tơ̆ hơkâu ‘nŏh athei ăn oei hơdrô̆ păng chơ ba hơioh năm tơ̆ dôm hnam pơgang jê̆ hlŏh vă tơtom khăm, hơmet jĭ vă huei đei jĭ ăl, krê hơmơt./.