Lăp đơ\ng ro\ng pơrang pơra\m ‘long sâu riêng tơ\ apu\ng Krông Pach, dêh char Dak Lăk ‘nao pơra\m lang să, rim bơngai joăt jang, rim bơngai jang khoa ho\k đơ\ng lơ an^h bơ\ jang găh tơdrong au, dơno\ an^h chă tơche\ng hlôi năm tru\h vă tơche\ng hơlen tơdrong kiơ pơm ăn păng tơle\ch trong tang găn. Bơngai chă ch^h kơtơ\ng ang ăn Radiô NPMVN chă pơma dơnu\h hăm Thak sih Huỳnh Minh Châu – Kơ ie\ng an^h Chă tơche\ng păng Ato\k tơ iung tơmam drăm kơ Gru\p jang Lộc Trời găh trong gơlong tang găn hăm tơdrong au.
- Thak sih Huỳnh Minh Châu ăi, đe\i băt, lăp đơ\ng ro\ng kơtơ\ng ang tơring pơtăm ‘long sâu riêng tơ\ apu\ng Krông Pach, dêh char Dak lăk đe\i jô hla, kro sơdrai păng lôch lơ, ‘no\h ih hăm m^nh [ar ‘nu kang [o# kih thuơ\t hlôi năm truh tơ\ mir pơgar ‘long vă chă hơlen năng. Lơ lo\h, tơdrong đe\i [o#h tơpă yan au ‘no\h lơ liơ ho\ [ok?
Thak sih Huỳnh Minh Châu: Tơ\ anăp tơdrong kăl hlo\h kơ kon pơlei cho\h jang sa ‘no\h Gru\p jang Lộc Trời hlôi jang hơdoi hăm m^nh [ar an^h bơ\ jang jur năm lăng rim pơgar mir kon pơlei. Mư\h nhôn năm lăng ‘no\h rim pơgar mir au hlôi đe\i răm kơtang, tơdrong răm đe\i tru\h 70 tru\h 80%. Tơdrong pơra\m au ư\h khan lăp pơdơ\h [ơ\t do\h mă le\i gô hơnơ\ng lang să hlo\h dơ\ng tơdăh ‘mi jrăh păng đe\i jơ rơvơn ăn kơ pơrang chek lar char lơ. Găh tơdrong đe\i [o#h pơra\m ‘no\h pơmau pơrang pơra\m đơ\ng kơnho\ng jur. Mư\h pơrang pơra\m tru\h dang yơ ‘no\h pơm ăn kơđo\h ‘long brơp tru\h dang no\h hloi, hla pă đe\i le\nh ‘lơ\ng, păng dôm tơring đe\i pơrang pơra\m ‘no\h hơlu\ng hla đ^ đăng. Kon pơlei [o#h lơ lo\h ‘no\h tôch to\ đon păng tơchă trong vă tang găn. Mă le\i răt pơgang chă pruih ră mă le\i hla oe\i hơlu\ng đe\ch.
- Hlo\h đơ\ng dăr lăng hơlen kơ tă tơ\ pơgar mir ‘long pơtăm păng io\k dôm hla hơlu\ng au to chă hơlen, ih hăm rim kang [o# kih thuơ\t kơ Gru\p jang Lộc Trời hlôi tơchơ\t hơdăh tơdrong tơm pơm ăn tơdrong au dăh mă tin mă ho\ [ok?
Thak sih Huỳnh Minh Châu: Tơ\ au nhôn tim mă tơle\ch tơdrong kiơ pơm ăn, kơ yuơ tơdrong au kăl lăng kiơ\ chă khăm lăng hơlen ‘mơ\i. Tơdrong mă au vă tơle\ch nơ\r pơma hơdăh ‘no\h kăl gơnang đơ\ng rim an^h bơ\ jang hơlen tơdrong au nhen An^h tơm chă tơche\ng, Hnam trương, An^h ve\i lăng ‘long pơtăm dăh mă An^h ve\i lăng cho\h jang sa sơkơ\t hơdăh ‘no\h mă [lep. Hlo\h đơ\ng chă dăr lăng pơgar mir ‘long pơtăm ‘no\h nhôn đe\i [o#h đe\i lơ tơdrong pơm pơrang tơ\ no\h. Mă le\i đe\i 2 pơrang tơm nhôn hơlen kơtang hlo\h ‘no\h pơmau Phytophthora păng sơmach. Hlo\h đơ\ng chă dăr lăng hơlen ‘no\h nhôn jau kơtang găh pơmau phitoptora pơra\m au găh sơmach ‘no\h hăp pơra\m đơ\ng ro\ng hlôi đe\i pơmau au pơra\m bơih.
- Hăm tơdrong ‘long sâu riêng lôch rơ ông rơ ang lơ lo\h ih hăm rim khu\l bơ\ jang hlôi đe\i trong jang ayơ vă ming hơmet hăp?
Thak sih Huỳnh Minh Châu: Hăm 2 tơdrong đe\i jau pơm ăn ‘no\h kơ yuơ pơmau phitoptora păng sơmach le\i găh Gru\p jang nhôn hlôi tơle\ch jang 2 trong iung jang, mă blu\ng ‘no\h tang găn hơlau ming hơmet, [ar păh trong jang chă tu\h pho\ng mơ\r atu\m hăm pruih pơgang vă tang găn pơlôch pơrăm pơrang sơmach pơra\m. Trong jang mă [ar ‘no\h trong jang prôi pho\ng tu\h mơ\r atu\m hăm pruih pơgang pơlôch pơrăm pơmau Phytophthora. Hăm trong jang mă blu\ng tu\h pho\ng mơ\r atu\m hăm pruih pơgang đe\i kơchơ\t đông vă tang găn pơrang sơmach pơra\m. Lăp đơ\ng ro\ng nhôn pruih pơgang đơ\ng 3 tru\h 5 năr đơ\ng ro\ng ‘no\h hla oe\i hơlu\ng. Lơ\m mă no\h trong jang mă 2 ‘no\h nhôn jang kiơ\ trong tơmơ\t kơchơ\t jing ‘lơ\ng, ‘no\h dôm kơchơ\t ư\h kơ đe\i đạm lân kali, mă le\i lăp dôm kơchơ\t tơgu\m ăn ‘long pơtăm ke\ krơ\ng hlo\h lơ\m khe\i ‘năr ư\h sơđơ\ng, io\k yua kơchơ\t dimethumor, mă hơdăh ‘no\h pơgang Insural, dimethumor joăt chă ming hơmet pơmau Phytophthora pơra\m, mư\h nhôn jang kiơ\ trong au ‘no\h 3 năr đơ\ng ro\ng ‘no\h rơka pơrang pơra\m hăp kro păng dă [iơ\ pơra\m hloi. Mă le\i đơ\ng ro\ng ‘no\h kơ yuơ ‘mi đunh năr hơnơ\ng pơ jing rơvơn ăn pơmau Phytophthora chek lar char lơ pơm đe\i pơra\m lang să hlo\h dơ\ng. Nhôn hơnơ\ng chă ming hơmet dơ\ng.
- Hmă hmă, pơmau tơ\ rim ‘long pơtăm ‘no\h je\i ư\h kơ đe\i tơdrong kiơ chr^h ôh, mă le\i hăm ‘long sâu riêng ‘no\h tim mă lơ, mư\h le\i ‘nau hăm ro\ kơ yuơ tơ pl^h to\ ‘mi kial dăh mă chă tơ po\h đơ\ng rim ‘long pơtăm anai ho\ [ok?
Thak sih Huỳnh Minh Châu: ‘Long sâu riêng ‘no\h bơ\n pơtăm đơ\ng sơ\ tru\h dang e\i bơih, je\i tim mă lăh tơ [ơ\p đe\i pơrang pơra\m kơtang lơ lau. Tơ\ au bơ\n je\i [o#h to\ ‘mi kial tơ pl^h tôch kơ lơ, mă kăl lơ\m khe\i ‘năr tơngie\t răh ‘mi răh nhen khe\i năr au ki, ‘no\h jing jơ rơvơn ‘lơ\ng hơ iă hlo\h ăn pơmau pơrang chek lar char lơ, mă kăl ‘no\h pơmau Phytophthora. Hăm pơmau au mư\h ‘mi păng te\h ju, đak ge\i tơ\ hla ‘no\h pơmau chek lar char lơ tôch kơtang. Tơ\ au bơ\n chă pơma tơdrong to\ ‘mi kial ‘no\h m^nh păh păng m^nh păh dơ\ng kơ yuơ tơdrong chă cho\h jang sa kơ kon pơlei bơ\n hai.
- Mư\h le\i tơdrong chă tơpo\h đơ\ng hăp năm tơ\ rim tơring anai păng ‘long pơtăm anai ‘no\h lơ liơ ho\ [ok?
Thak sih Huỳnh Minh Châu: Tơdrong hơmơt tơpo\h lang să năm tơ\ rim tơring anao ‘no\h gômơ\ng kiơ\ to\ ‘mi kial đơ\ng ro\ng au kơnh păng gô mơ\ng kiơ\ tơdrong cho\h jang sa kơ kon pơlei bơ\n dơ\ng. Mă le\i hăm pơmau Phytophthora ‘no\h ư\h khan lăp pơra\m hơdro# tơ\ ‘long sâu riêng đe\ch ôh mă le\i hăp oe\i ke\ pơra\m tru\h tơ\ dơnơm ‘long chehphe păng [ơ dơ\ng.
- Thak sih Huỳnh Minh Châu ăi, hăm trong jang nhen ih hlôi tơroi le\i kon jên vă ming hơmet pơ ‘lơ\ng pơgar ‘long pơtăm au ‘no\h lơ liơ?
Thak sih Huỳnh Minh Châu: Hre\i au dôm an^h pơgar ‘long pơtăm mă nhôn to\k bo\k chă hơmet ‘no\h j^ kơ yuơ Gru\p jang Lộc Trời tơgu\m ăn kon jên, đơ\ng jên pơgang păng jên răt pho\ng mơ\r j^ kơ yuơ an^h au chă tơgu\m ăn kon pơlei ngăl.
- Mư\h le\i khe\i năr dang yơ ‘long sâu riêng mă jing ‘lơ\ng dơ\ng ho\ [ok?
Thak sih Huỳnh Minh Châu: Khe\i ‘năr hrôih dăh mă klui gômơ\ng kiơ\ to\ ‘mi kial păng pơgar ‘long pơtăm ‘no\h răm kơtang dăh mă păh ai. Tơ\ dôm pơgar nhôn chă hơmet ăn je\i klăh asong dôm an^h răm kơtang, păh ai, tơdăh răm tru\h 30% le\i ming hơmet koăng hlo\h. Mă le\i to\ ‘mi kial ‘no\h tơdrong tơm pơm ăn ke\ jing ‘lơ\ng hrôih dăh mă hiơ hiơ\. Hăm pơgar nhôn to\k bo\k ming hơmet, đơ\ng ro\ng m^nh poăt khe\i, hăm pơgang Vitazin, nhen hlôi tơbăt hrau hăm Insoral ‘no\h hlôi blu\h hla ‘lơ\p păng cho#h pơkao ‘nao mă le\i hoe\i đe\i pơrang pơra\m dơ\ng, hăp to\k bo\k lơ\m khe\i năr lăng hơlen dơ\ng. ‘Măng mă blu\ng đe\i [o#h pơgang Dimethumor dăh mă pơgang Insoral ‘no\h hăp ke\ pơlôch pơra\m hloi pơrang au.
- {ok ăi, kih thuơ\t jang kiơ\ hăm tơnap yă kiơ ư\h, kăl kăl đe\i kang [o# kih thuơ\t chă pơtho ăn dăh mă kơ d^h kon pơlei chă ho\k pơ hrăm kiơ\?
Thak sih Huỳnh Minh Châu: Tơdrong mă au ư\h kơ đe\i kiơ tơnap ôh. Lơ\m ‘măng blu\ng au nhôn ăn kon pơlei pruih pơgang Insoral tơ\ hla lăng năng hăm ke\ tang găn dăh mă ư\h. Đơ\ng ro\ng ‘no\h đe\i [o#h tang găn ke\ ‘no\h pơmau Phytophthora hăp er^h lơ\m te\h, đơ\ng no\h nhôn ăn pruih tơ\ te\h vă pơlôch pơmau lơ\m te\h păng tang găn tơ\ hla hloi, ‘no\h trong jang j^ tôch [ônh [o\ đe\ch.
- Bơnê kơ Thak sih Huỳnh Minh Châu – Kơ ie\ng an^h Chă tơche\ng păng Ato\k tơ iung tơmam drăm kơ Gru\p jang Lộc Trời hlôi ‘măn jơ ‘năr chă pơma dơnu\h au?
Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t
Viết bình luận