VOV4.Bahnar – M^nh [ar sơnăm tơje# au, lơ u\nh hnam oe\i tơ\ dêh char Dak Lăk hlôi rơ\ih rong pơbe pơm kon tơrong chă rong tơm vă atp\k tơ iung mu\k drăm. Er^h sơđơ\ng lơ\m khei ‘năr ư\h gan ‘lơ\ng hơ iă, ưh gan j^ jăn, chek lar lơ, kơ jă sơđơ\ng, dôm pơbe hlôi tơgu\m ăn lơ u\nh hnam hlôi yak hlo\h dơnu\h păng hơdrin pơm pơdro\ng. Pơma dơnu\h hăm [ok Ngô Nhân-Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h tơm pơtru\t cho\h jang sa dêh char Dak Lăk chă pơma tơroi găh trong kih thuơ\t rong adoi nhen pơtho tơbăt trong pơm hơdrong vă rong pơbe đei io\k yua kơ jăp.

- Ơ Ngô Nhân-Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h tơm pơtru\t cho\h jang sa dêh char Dak Lăk. Hrei au tơdrong chă rong pơbe tơ\ Dak Lăk to\k bo\k to\k kơtang, hơnhăk ba đei io\k yua kơ jăp ăn bơngai rong. Lơ lo\h ih hơlen lơ liơ găh tưodrong hơmo\ adoi nhen tơdrong ato\k tơ iung tơpôl pơbe kơ kon pơlei oe\i tơ\ dêh char Dak Lăk lơ\m khei ‘năr ‘nau?

- {ok Ngô Nhân: Ku\h ka ăn kon pơlei cho\h jang sa. Nhen bơ\n hlôi băt, pơbe ‘no\h kon tơrong chă rong tôch kơ hiôk, tơmam sa ‘no\h ‘ngie\t, gơ\h er^h lơ\m to\ ‘mi kial ư\h sơđơ\ng păng tơdrong chă rong kơ kon pơlei lơ\m dêh char Dak Lăk. Tơdrong ato\k tơ iung păng chă rong pơbe hrei au to\k bo\k lơ păng roi năr roi lơ lơ\m dêh char. Pơbe ‘no\h kon tơrong chă sa ư\h kơ rơ\ih, ‘me\h er^h sa tơ\ dôm tơring kông, hre\ng, ‘me\h chă sa bơ\n sơdrai hla păng rim ‘ngie\t, chă rong kiơ\ trong rong kron hloi hơchăng hloi vă kơ hăp chă sa ‘ngie\t tơ\ groi lơ\m tơring Dak Lăk to\k bo\k đei lơ. Lơ\m trong jang hơmet pơ ‘lơng trong Cho\h jang sa kơ dêh char, pơbe đei lăng jing kon tơrong chă rong kăl hlo\h. Tơdrong chă rong pơbe kơ kon pơlei oe\i tơ\ dêh char Dak Lăk lơ\m khei năr au ‘no\h hơmo\ tơpă mơ\n păng gô hơnhăk đei io\k yua kơ jăp ăn tơring. Tơpôl pơbe bơ\n tơdăh hăp chek lar char lơ lei sơđơ\ng ăn chă te\ch mơdro. Kiơ\ đơ\ng nhôn ch^h jo# hơlen, hrei au lơ\m dêh char chă rong đei 70.000 to\ pơbe, ako\m lơ lơ\m rim apu\ng Ea Súp, Buôn Đôn, Ea Kar, Krông Bông, Lăk hăm Ea H'leo.

- Vă rong pơbe đei io\k yua kơ jăp ‘no\h tơdrong pơm hơdroong vă pơbe t^h vơ\ ‘lơ\ng ‘no\h tơdrong kăl hlo\h hăm lei ưh ă. Dang ei ih tơroi ăn kon pơlei bơ\n băt dôm trong pơkăp chă pơm hơdroong ‘lơ\ng vă rong pơbe hơ iă păng io\k yua kơ jăp ‘no\h?

- {ok Ngô Nhân: Hăm pơbe ‘no\h hơdroong chă rong hăp jei pơm [ônh [o\ đe\ch, chă pơm hăm dôm tơmam reh jên, jei hlôi đei lơ\m tơring po. Lơ\m pơm hơdroong kăl [lep hăm tơdrong ‘me\h oe\i kơ pơbe. Đ^ đăng pơbe ‘me\h vă oei tơ\ an^h kơjung hre\ng ‘lơ\ng, phơi rơngơp, ư\h kơ ju. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, kăl chă pơm hơdroong kiơ\ păh Hơle\ch, Hơle\ch pơbăh vă ve\h ver ‘năr pơchrang, ‘mi kial. Hơdroong pơm atăih kơ hnam oei vă sơđơ\ng rơgo\h ăn kơ bơ\n oei sa, mă lei jei ‘ne\ pơm hơtăih dêh hnang hăm hnam oei mơ\n kơ yuơ tơnap vei lăng năng tông. Pơm drơ\h hơdroong pơbe hăm kram pơle, dăh mă ư\h ‘no\h pơm hăm tơ\r, drơ\h kơ kơpal kơte\h đơ\ng 40-60cm ‘no\h jing đơ\ng 2 hơđa tru\h 3 hơđa ‘lơ\ng hlo\h.

- Mư\h lei cham să ăn pơbe chă yơ yak ‘no\h să dang yơ ho\ [ok?

- {ok Ngô Nhân: Cham ăn pơbe chă yơ yak ngôi mă [lep hlo\h ‘no\h să hlo\h kơ hơdroong 3 ‘măng. Mă kăl an^h chă oei ‘no\h kon pơlei bơ\n pơjing đei yơ\p vă rơngơp, ư\h kơ đei đak tơ\ng, kăl chă pơ pro\ bơng hie\m, bơng đak nhă ăn pơbe vă rơgo\h ‘lơ\ng kơna pơbe mă t^h vơ\ te\nh koăng, ‘lơ\ng păng hơnhăk ăn đei io\k yua kơ jăp lơ\m rong kon tơrong.

- Tơdrong tơm vă rong pơbe đei io\k yua kơ jăp ‘no\h rơ\ih yo\ng ‘lơ\ng, mư\h lei bơngai chă rong pơbe tơ\ Dak Lăk hrei au răt rong yo\ng kiơ mă [lep, vă t^h vơ\ te\nh koăng adoi đei io\k yua kơ jăp ho\ [ok? 

- {ok Ngô Nhân: Vă rong pơbe đei io\k yua kơ jăp ‘no\h tơdrong chă rơ\h yo\ng ‘no\h kăl hlo\h. Tơ\ Dak Lăk hrei au đei lơ kơ loăi hơdre\ch yo\ng pơbe nhen: Pơbe hmă, pơbe {a\ch Thảo, pơbe Bor răt đơ\ng te\h đak đe. Hăm trong rong pơbe te\ch pơm ‘nhe\m kơ kon pơlei bơ\n oei tơ\ Dak Lăk hrei au lei rơ\ih răt io\k yo\ng pơbe lai kơ [ar hơdre\ch pơbe {a\ch Thảo hăm kon pơbe Bor răt đơ\ng te\h đak đe, kơ yuơ hăp t^h kơjung, adoi ke\ tơ jră tang găn hăm rim pơrang j^ jăn. ‘Ngoăih hăp t^h kơjung, păng ke\ tang găn pơrang j^ ‘no\h pơbe yo\ng lai chông kon kie\r pơtêng hăm rim kơ loăi yo\ng pơbe hrei au đei lơ\m dêh char Dak Lăk.

- Bơngai rong pơbe hrei au lăng kơ jăp găh tơdrong chă hie\m pơbe lơ liơ vă hăp bek ‘lơ\ng. Mư\h lei ih tơroi lăng kơ kon pơlei  trong chă rơ\h tơmam hie\m yă kiơ ăn kơ pơbe?

- {ok Ngô Nhân: Vă rong pơbe đei io\k yua kơ jăp ‘no\h tơdrong kăl hlo\h dơ\ng ‘no\h tơmam hie\m ăn kơ pơbe hăp t^h vơ\ te\nh koăng. Hăm pơbe ‘no\h hăp gơ\h chă sa tôm tơdrong bơ\n đơ\k, ‘ngie\t, hơdrai hla ‘long, hơnong [a au to. Vă chă hie\m đei măh mai kơchơ\t păng hơnơ\ng prăt sơnăm găh tơmam hie\m kiơ\ ‘me\h vă chă sa kơ pơbe lei bơ\n kăl lăng kơ jăp m^nh [ar tơdrong kăl vă rong pơbe đei io\k yua kơ jăp. Mă blu\ng bơ\n chă pơtăm ‘long ‘ngie\t chă hie\m ‘no\h tơdrong kăl hlo\h vă đei măh mai chă hie\m pơbe prăt sơnăm. Mă kăl chă pơtăm ‘ngie\t vă hie\m pơbe jang hơdoi hloi hăm pơtăm ‘long kăp g^t lơ\m pơgar vă rơgo\h ‘lơ\ng cham char. Kon pơlei bơ\n jei gơ\h chă pơtăm ‘long vă hie\m pơbe adoi pơm dur pơgar hloi. Pơbe jei le\i lăi hăm kơpô, rơmo mơ\n gơ\h chă sa bơ\n ‘ngie\t, hla ‘long hơnong [a. Lăp hơdro# hla tăng ‘no\h hăp ư\h kơ sa, găh rim hla keo, hơm^l, mit, ‘ngie\t gơ\h sa ngăl. ‘Ngoăih kơ ‘no\h lơ\m cho\h jang sa kon pơlei bơ\n jei đei kơtao, prit, [um … hăp jei sa mơ\n. Mă kăl, lơ\m khei ‘năr vă hăp bek ‘lơ\ng vă te\ch ‘no\h kon pơlein kăl chă hie\m pơbe hăm tơ\h hơtu\h vă hăp lơ lu^nh ‘lơ\ng. Lơ\m khei năr rong pơbe, kon pơlei bơ\n jei dăh chă pơtăm hloi bơ\n ‘ngie\t plăng rôih A06, hơ [o.

- Lơ bơngai rong pơbe tơ\ Dak Lăk hmă hmă hơngol hăm pơbe j^ klak, pơm ăn tru\h pơbe lôch. Ih tơroi lăng pơm lơ liơ mă hơmet klăih tơdrong j^ ăn pơbe au?

- {ok Ngô Nhân: Hrei au tơdrong j^ klak tơ\ pơbe mă blu\ng ‘no\h j^ klak ngăl [o#h tơ\ pơbe kon, pơbe j^ hơmơng, hăp soai pơnhu\l tơmam sa kơ yuơ tơmam chă hie\m ư\h rơgo\h ‘lơ\ng. Vă tang găn hơlau j^ jăn lei kon pơlei bơ\n kăl vei lăng năng tông tơnăp hăm trong pơhuch pơgang pơlôch hơmơng ăn pơbe. Đơ\ng no\h tơmam chă hie\m pơbe kăl rơgo\h ‘lơ\ng, ư\h kơ ăn pơbe sa tơmam sa [au, phơ\k; lơ\m jơ ‘năr chă pu\h vei lơ\m pơgar chehphe, pơngar ‘nhot kăl lăng hơlen găh tơdrong đe hăm chă pruih pơgang sơdrông vei lăng năng tông ‘long pơtăm dăh mă ưh, tơdăh đei lei pu\h pơbe năm chă sa tơ\ nai, tơdăh hăp sa [ơm lei gô pơm ăn kơ hăp soai pơnhul. Tơ\ Dak Lăk lơ\m pơyan phang pơđang, lăp hơdro# hla [lang tơ\ mir ‘no\h hăp blu\h jing ;lơ\ng hlo\h, mư\h chă pu\h vei pơbe hăp [o#h hla ‘lơ\p ‘no\h ‘me\h sa gô sa lơ. Lơ\m mă ‘no\h [um [lang krơch đei kơchơt xihaluor pơm ăn soai păng ke\ pơm ăn tru\h tơdrong lôch lơ hloi.. 

- Lei ah, bơnê kơ ih [ok hơ.

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt