VOV4.Bahnar - Tơm [a pơyan hơnơ\ng kơ [ơm hơdrông pơrang xa noh ưh kơ gan đei yua lơ mưh ưh kơ đei vei lăng, tuh pho\ng tơnăp [lep pơkăp. Lơ\m tơdrong tơroi ‘năr âu kih sư juăt găh choh jang xa Ngô Hữu Châu, jang lơ\m Anih pơtru\t choh jang xa dêh char Dak Lak gô pơtho mih ma duch nă băt trong tuh pho\ng mă tro\ [lep.
Pho\ng tuh ăn [a noh đei
pho\ng hữu cơ păng pho\ng hóa học.
Hăm pho\ng hóa học: tơm
[a kăl pho\ng đạm lơ\m khei blu\ng (pơhlom 40 năr jo# đơ\ng rei pơtăm) vă ăn [a
le\ch rơ dje lơ, lơ\m khei xrôk hơto\k găr hơpôm păng găr [a ‘lơ\ng. Ưh kơ măh đạm
pơm ăn [a jing dreng ưh kơ giơ\ng, tơm [a kơđeh păng ưh kơ ke\ klăh kon, hmenh
kră, hla ie\ păng dreng drut. rơ dje [a kơdêh păng to\ xe\t. Rơkăh đạm noh tơm [a
rơmuơn, [a [ônh păk tơgơ\, xrôk klui, hon lơ ‘nhe\t păng [ônh [ơm pơrang (pơrang
kro tơm, pơrang đạo ôn, măng dăk, kơ ep lep ler pơrăm păng hơdrông kuer tơm) duh
pơm ăn kơ [a ưh kơ đei lơ rơdje plei.
Kih thuơ\t tuh pho\ng đạm:
gơh yua trong tuh pho\ng kiơ\ kơmâu hla pơtêng lơ\m k[ang hla [a dăh mă tuh
pho\ng kiơ\ trong “Blu\ng noh tuh lơ ăh hơtuch noh tuh to\ xe\t”, dang ako\m lơ\m
jăl mă blu\ng, mă hăt noh ăh khei klăh kon vă đei lơ rơ dje [a păng ăh khei xrôk
vă đei lơ găr [a.
Pho\ng lân: tơgu\m ăn
kơ [a đei rơh to\k pran păng oei vă hơto\k pơ ‘lơ\ng đơ\ng teh brêng, pơtru\t
tenh tơdrong xrôk păng đum tôm minh ‘măng glưh, dru\t ăn tơm [a pran đơ\ng
ro\ng kơ đei ‘mi kial cham char ưh kơ ‘lơ\ng. Mih ma duch nă hơmet tơdrong k[ah
lân hăm trong tuh pho\ng đei lơ lân [ônh hach nhen DAP (18:46:0) dăh mă NPK
(16-16-8).
Pho\ng Kali kăl ăn [a
lơ plei, kali ke\ tang găn hơdrông pơrăm, tang găn [a păk tơm păng pơm ăn kơ [a
trep kơchơ\t ‘lơ\ng pran hloh; hơto\k găr [a tih, pơm ăn phe ‘lơ\ng. K[ah kali pơm ăn hla kro đơ\ng tơ ‘mơ\ng, tơm to\k
giơ\ng, tang găn hon tơ ‘mơ\ng. Tơm kơđeh, hla lơ păng jơk. Mưh mih ma duch nă
tuh lơ pho\ng kali jat phơ pho\ ưh kơ đei yua ôh, noh athei tuh atu\m kali kiơ\
hla ăh jăl mă hơtuch, vă tơjur pho\ng kali axong ăn đei yua lơ hloh. Găh khei năr
păng xkơ\t tuh pho\ng, kih sư Ngô Hữu Châu ăn tơbăt: Đơ\ng ro\ng kơ rei pơtăm đei 10
-12 năr noh tuh pho\ng ‘măng mă 1, mưh bơ\n yua pho\ng đơn noh urê yua 10kg ăn
1000m vuông păng kali yua 5kg ăn 1000m vuông. ‘Măng mă 2, ăh [a đei 35 năr đơ\ng
ro\ng kơ rei pơtăm noh duh yua 10kg pho\ng urê păng 5kg kali ăn 1000m vuông. Păng
‘măng mă 3, [ơ\t âu noh khei tuh pho\ng vă [a xrôk, ăh [a đei 45-50 năr; noh
tuh pho\ng đạm to\ xe\t păng hơto\k pho\ng kali, urê 5kg păng kali 10kg.
Mưh ưh kơ yua pho\ng đơn
noh mih ma duch nă yua pho\ng phức hợp mă đe juăt tuh ăn kơ [a: Mih
ma duch nă kăl yua dôm kơloăi pho\ng đơ\ng anih pơm tơle\ch pho\ng Bình Điền nhen
Đầu trâu lúa 1, Đầu trâu lúa 2 noh duh tuh 3 ‘măng. 2 ‘măng mă blu\ng noh đơ\ng
ro\ng kơ rei pơtăm 10 năr păng 30-35 năr noh bơ\n tuh Đầu trâu lúa 1, tuh 15kg
lơ\m 1000m vuông. Ăh [a xrôk, dang 50 năr đơ\ng ro\ng kơ rei pơtăm noh tuh
pho\ng Đầu trâu lúa 2 hăm xkơ\t 18kg ăn 1000m vuông noh pơtơm măh axong kơchơ\t
‘lơ\ng ăn tơm [a.
Dôm
tơdrong kăl băt athei vei xđơ\ng đak lơ\m na [ơ\t ăh tuh pho\ng, pơhlom 2-3 cm păng
ưh kơ pơro đak mơ\t tơ\ na lơ\m 3 năr; Ưh kơ đei tuh pho\ng mưh hla tơm [a oei
hơ iuch; Ưh kơ đei tuh pho\ng ăh ‘năr je# ‘mi. kơnh pho\ng tơhiu pơđ^; Athei
tuh pho\ng mă hơto\ N-P-K; ne\ tuh lơ pho\ng N, k[ah P păng K, tơm [a jing rơmuơn,
păk, lơ hơdrông pơrăm; Na [a pơyan ăh teh lơ brêng noh athei tuh vôi; Athei
choh rơgoh ‘nhe\t ăn na [a, kơlih ‘nhe\t gia hơnơ\ng tơgar pho\ng hăm [a păng pơm
trong hiôk ăn hơdrông lang xă chêk lar noh athei choh ‘nhe\t mă rơgoh adrol kơ
tuh pho\ng.
Pho\ng hữu cơ đei đơ\ng
djăh ‘long pơtăm păng ^ch kon tơrong, athei uh bu\k adrol kơ yua vă pơlôch le#
găr ‘nhe\t păng pơrang. Pho\ng hữu cơ hram noh ato\k teh giơ\ng păng pơm ăn teh
rơmuơn pui, vei ăn pho\ng hoá học vă axong ăn ‘long pơtăm, tơgu\m ăn rơh giơ\ng
pran. Kih sư Ngô Hữu Châu tơroi: Unh hnam mă đei ^ch kon tơrong, noh kơdih uh
bu\k vă ‘măn tuh ăn ‘long pơtăm noh ăh choh teh ‘măng mă blu\ng athei tuh to\
xe\t jat noh 1 tấn ăn 1000m vuông, na [a kơdih bơ\n xđơ\ng hloh, ưh kơ đei răm
păng teh ưh kơ đei xap ôh.
Lơ\m
tơdrong jang [a dang ei, minh [ar unh hnam kon pơlei jang kiơ\ trong hữu cơ, tơjur
pho\ng hóa học, hơto\k pho\ng hữu cơ. Anih pơtru\t choh jang xa dêh char Dak
Lak duh hlôi tơle\ch minh [ar trong jang thoi âu. Kih sư Ngô Hữu Châu xkơ\t: Tơpă
jang hơlen đơ\ng Anih pơtru\t choh jang xa dêh char Dak Lak noh hlôi yua pho\ng
Azotobacterin tuh ăn [a, noh tơjur [iơ\ yua pho\ng hóa học 50% mă lei duh oei
vei xđơ\ng găr [a đei yua. Dăh mă kon pơlei duh gơh yua vôi lân Địa Long tuh
adrol kơ rei pơtăm noh duh tơjur [iơ\ pho\ng hóa học 30%: Nhôn [ôh kiơ\ đơ\ng minh [ar um
ru\p jang hơlen noh jên jang ưh kơ đei hơto\k mă na duh giơ\ng ‘lơ\ng hloh. Yơ\ng
âu ki nhen jang tơ\ Buôn Đôn, tơjur đei pho\ng hóa học, tuh pho\ng vi sinh thoi
noh jo# hơlen hoach pơtêng hăm yua tơtă pho\ng hóa học noh hoach hơto\ nhen băl
đe\ch mă lei đei yua hloh 20%, tơdrong vei lăng duh nhen băl đe\ch.
Lan
chih păng pơre nơ\r
Viết bình luận