VOV4.Bahnar - Vă đe\i m^nh pơyan tiu ple\i ăl, ‘no\h tơdrong pơm lơ liơ vă tiu đe\i pe\i lơ, adoi pơm ăn kơtăn ple\i hoe\i hơlu\ng ‘no\h jing tơdrong kăl hlo\h. Lơ\m tơdrong tơroi năr au, nhôn hơvơn m^h ma păng bôl boăl mơ\ng dơ\ng Thạc sĩ Mai Minh Tuấn, Kơdră An^h jang Kih thuơ\t găh Dơno\ an^h pơtru\t cho\h jang sa dêh char Gia Lai gô pơtho tơbăt kih thuơ\t ve\i lăng tơgu\m ăn kơtăn ple\i kơ jăp.

- Apinh Thạc sĩ chă tơbăt ăn, adrol păng lơ\m khei năr rong plei, dôm tơdrong kiơ pơrăm kơtă truh tơdrong đei plei kơ tơm tiu?

- Thạc sĩ Mai Minh Tuấn: Hăm tiu, atu\m hăm blu\h tơ ‘mơ\ng ‘no\h atu\m hloi hăm cho#h pơkao, kơna lăp đơ\ng ro\ng phe\ đang, bơ\n pơm rơgo\h pơgar, kăt hơmet bơ\n sơdrai, le# kơ hăp pơđang 25 tru\h 30 năr vă kơ hăp đe\i blu\h tơ ‘mơ\ng păng pơ jing đe\i bôp pơkao. Đơ\ng ro\ng ‘no\h bơ\n chă tu\h pho\ng mơ\r păng tơruih đak hloi. Khe\i năr au, jing jơ ‘năr kăl hlo\h vă đe\i blu\h tơ ‘mơ\ng păng đe\i hơ ie ple\i. Găh pơkao hăp ăp đe\i pơkao tơno hăm pơkao akăn ‘no\h mă gơ\h đe\i kơtăn ple\i. Hăp gơ\h kơtăn ple\i gơnơm yu\h đak, kơna mư\h lơ\m khe\i ‘năr vă pơkao, ato\k kơtang kơtăn ge\i lơ ‘no\h bơ\n io\k yua m^nh [ar pho\ng sinh ho\k đe\i rim amino axít pơm ăn pơkao ge\i kơ jăp, pơm ăn hơ ie kơ jung hlo\h je\i tơgop pơm ăn kơtăn ple\i ge\i lơ hlo\h dơ\ng.

- Thoi noh vă đei lơ plei, adoi nhen vei plei ‘lơ\p hoe\i hơlu\ng, tơm tiu kăl đei vei lăng thoi yơ ho\ Thạc sĩ ?

- Thạc sĩ Mai Minh Tuấn: Bơ\n ư\h kơ tơruih kơtă tơ\ tiu hloi ôh, mă le\i gơ\h chă puih đak nhen tu\k kơ u\l pơm ju lơm pơgar tiu, mă kăl hăm pơgar tiu pơtăm hăm jrăng man ‘no\h m^nh [ar ‘nu bơngai pơm chơng rơng kơ jung tơ\ sơlam mă pơ jing ăn tiu kơtăn ple\i ‘lơ\ng. Găh m^nh [ar pơgar tiu pơtăm hăm hơdrơ\ng ‘long hơdr^h ‘no\h pơ jing ăn an^h sơqđơ\ng ‘lơ\ng hơ iă ăn pơgar tiu. Bơ\n lăp chă pơm ăn hơyơ\l dang 70% ‘no\h hoe\i bơih.

Mư\h tiu đ^ pơkao, kơtăn ple\i bơih ‘no\h je\i le\i lăi hăm dôm ‘long pơtăm anai, hăp je\i đe\i hơlu\ng ple\i kơ yuơ ple\i trem dêh hnang. Lơ lo\h, mư\h vă ‘me\h pơm dă [iơ\ hơlu\ng le\i bơ\n chă io\k yua pho\ng sinh ho\k dơ\ng. Tơdrong tơm ‘no\h đe\i kơ chơ\t pơ jing ‘lơ\ng hơ iă ăn ‘long pơtăm adoi pơm dă [iơ\ hơlu\ng. M^nh tơdrong dơ\ng ‘no\h, tiu kăl đe\i lơ canxi, kon pơle\i bơ\n dăh kơ chăng dăh io\k yua rim kơ loăi pho\ng đe\i kơ chơ\t canxi hoach kơtang.

- Apinh ih tơbăt ăn dơ\ng, dang ei đei kơloăi pho\ng yơ gơh tơgu\m đei plei păng rong plei đơ\ng tơm tiu?

- Thạc sĩ Mai Minh Tuấn: Lăp đơ\ng ro\ng bơ\n le# phang, tơruih đak păng prôi pho\ng, lơ\m mă au ‘long pơtăm kăl đe\i lơ đam vă blu\h tơ ‘mơ\ng păng vă đe\i bôp pơkao, bơ\n kăl io\k yua hloi rim kơ loăi pho\ng. Pơ t^h gia bơ\n chă prôi rim kơ loăi pho\ng NPK, ‘no\h bơ\n chă prôi dôm pho\ng đe\i rim kơ loăi đạm- lân- kali ‘no\h 2-1-1. Đơ\ng ro\ng kơtăn ple\i bơih ‘noh kăl đe\i lơ kali kơna bơ\n prôi dôm pho\ng đe\i đạm- lân- kali ‘no\h 2-1-2 dăh mă 2-1-3. Păng bơ\n dăh răt dôm pho\ng joăt chă prôi ăn kơ tiu. Hre\i au, je\i đe\i pho\ng sinh ho\k lơ\m tơdrong pơm ăn đe\i ple\i ăl, ple\i ‘lơ\ng.

- Găh tơdrong tuh pho\ng ăn tơm tiu noh kăl kiơ\ tơchơ\t thoi yơ vă hơto\k plei păng tang găn kơtăn plei hơlu\ng ho\ thạc sĩ?

- Thạc sĩ Mai Minh Tuấn: Tiu kăl đe\i dang 350 k^ đam, 120 k^ lân păng 300 k^ kali lơ\m 1 sơnăm. Kon pơle\i bơ\n dăh klăh asong 5 ‘măng chă prôi ‘no\h ‘lơ\ng hlo\h. Đe\i [ar ‘măng bơ\n chă prôi kiơ\ 2-1-1 păng 3 ‘măng chă prôi kiơ\ 2-1-2 dăh mă 2-1-3. Năr blu\ng pơyan ‘mi, hơdrol kơ đe\i chăt bôp pơkao, ‘no\h bơ\n chă prôi kiơ\ trong 2-1-1. Năr blu\ng, to\k bo\k păng hơtuch pơyan ‘mi, bơ\n chă prôih kiơ\ 2-1-2 dăh mă 2-1-3. Kon pơle\i bơ\n kăl kơchăng ‘no\h tơdăh io\k yua pho\ng sinh ho\k đe\i kơchơ\t axit amin vă hơ ie tong bơ\n lăp chă pruih mư\h lăp vă đe\i bôp pơkao. Mư\h hlôi đe\i bôp pơkao bơih ‘no\h bơ\n ư\h kơ gơ\h io\k yua pho\ng đe\i kơ chơ\t axit amin bơih.

- Bơnê kơ ih hlôi ‘măn jơ chă pơma dơnuh âu!

Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t - Lan