Dôm ƀô̆ đô̆i so bơngai Bahnar pơm jŭk yŭk trong hơlou
Chủ nhật, 06:00, 22/12/2024 A Dơng chih/Amazưt tơblơ̆ nơ̆r. A Dơng chih/Amazưt tơblơ̆ nơ̆r.
VOV4.Bhanar - Dôm sơnăm ou ki, Khul ƀô̆ đô̆i so apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai hlôi tơlĕch jang kiơ̆ lơ trong jang choh jang sa, tơdrong jang pơting dih băl jang ‘lơ̆ng, nhen: “Ƀô̆ đô̆i so pơm jŭk yŭk trong hơlou”, “Ƀô̆ đô̆i so tơgŭm dih băl tơjur dơnuh, jang sa hơgei”... Hloh đơ̆ng noh hlôi ƀôh lơ bơngai hơdăh ang rang ‘lơ̆ng lơ̆m pơlei pơla, ưh khan lăp tơgop lơ̆m atŏk tơ iung mŭk drăm tơpôl tơ̆ tơring mă lei oei pơtho tơbăt tơdrong joatw joe kĕch mang ăn jơhnơr mơlôh kiơ̆ yok rok jơ̆ng dơ̆ng.

 

Hưch hanh hơmanh bơnê jĭ bơngai Ƀô̆ đô̆i Ƀok Hô, ƀô̆ đô̆i so Mung, hơdrung Bahnar, 80 sơnăm, oei tơ̆ pơlei M’răh, tơring Kdang, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai ling lang pơm jŭk yŭk trong hơlou lơ̆m atok tơ iung mŭk drăm ŭnh hnam, pơrô̆ pơrôp kon pơlei sut sa pơngot rơvĕt, tơjur dơnuh, tơ iung pơjing hơrih sa ‘nao. Hăm hloh 2ha chehphe, 3 sao chŭn na, rong 5 tŏ rơmo păng mơjĭt tŏ nhŭng, iĕr ... rim sơnăm ŭnh hnam ƀok jang sa iŏk đei hloh 400 triu hlak jên. Ƀô̆ đô̆i so ƀok Mung, tơroi: “Kơdih ba ‘noh ƀô̆ đô̆i so, jĭ bơngai Ƀô̆ đô̆i Ƀok Hô vang iung tơblăh ayăt dĭng truh teh đak rơngei keh kong. Lơ̆m chăl tơblăh sơ̆, nhôn iung năm tơblăh hloi, ưh kơ hli pham lĕch sĕch huŏng vă iŏk đei rơngei ăn teh đak, kơna đơ̆ng rŏng teh đak rơngei, ƀô̆ đô̆i so lu nhôn ling lang yak hơdoi hăm thôn trơng, kră pơlei vă pơtho khan ăn kôn mon kon sau vei kơjăp jơhngơ̆m đon kĕch mang pran kơtang, hơdrin chă jang sa. Gơnơm lơ loh kơna dang ei tơdrong hơrih sa hlôi đei ƀôh ƀiơ̆, đei mŭk drăm, răt đei gre ou to... tơdrong hơrih sa hiôk chơt hloh.”

        Khul Ƀô̆ đô̆i so tơring Kdang, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai hrei ou đei hloh 190 ‘nu, lơm ou đei 54 ‘nu ‘noh bơngai Bahnar. Mĭnh lơ̆m dôm tơdrong jang kăl hloh kơ khul lơ̆m khei năr ou ki ‘noh tơgŭm dih băl atŏk tơ iung mŭk drăm, sut sa pơngot rơvĕt, tơjur dơnuh. Hăm lơ trong jang hơ iă, tơchăr ‘lơ̆ng, Khul hlôi tơ iung pơjing Kon jên mong tơgŭm dih băl atŏk tơ iung choh jang sa, adoi pơjao kang ƀô̆, bơngai jang lơ̆m khul đei ƀôh ƀiơ̆, băt tơdrong choh jang sa, rong kon tơrong tơgŭm djru ăn rim bơngai lơ̆m khul ŭnh hnam oei tơnap tap… hlôi jing 1 lơ̆m 7 khul jang tơ̆ tơring găh lơ̆m Khul Ƀô̆ đô̆i so apŭng Đak Đoa pă đei ŭnh hnam ayơ dơnuh bơih. Ƀok Jĭp ‘noh mĭnh lơ̆m dôm bơngai ƀô̆ đô̆i so jang sa hơgei oei sa ‘lơ̆ng kơ tơring K’dang ling lang hưch hanh hơmanh bơnê kơ jơhngơ̆m đon tơgoăt tơgoăl kơjăp păng jơhngơ̆m đon hơdrin đơ̆ng rim bơngai lơ̆m khul, hơdrin atŏk tơ iung mŭk drăm ŭnh hnam. “Hăm khul Ƀô̆ đô̆i so lu nhôn, mưh đei bơngai ayơ tơƀơ̆p tơnap tap ‘noh nhôn tơchă trong chă tơgŭm djru dih băl hloi. Đơ̆ng noh đei kon jên mong kơ khul ăn tŏk iŏk vă răt phŏng, răt đak dou chă pruih chehphe, atŏk tơ iung jang sa. Gơnơm đơ̆ng noh, rim bơngai lơ̆m khul hrei ou pă đei ŭnh hnam ayơ dơnuh bơih. Tơdrong hơrih sa kơ ŭnh hnam sơđơ̆ng, kon hơ ‘lơ̆p đei hok pơhrăm tôm...”

Tơdrong tơblăh vang đĭ yak hơtăih, dôm bơngai ƀô̆ đô̆i Ƀok Hô sơ̆ brŏk vih hơrih sa hăm pơlei pơla ƀĕnh ƀang rơka tơ̆ hơkou, mă lei jơhngơ̆m đon ‘lơ̆ng oei gei kơjăp. Ƀô̆ đô̆i rơka Krung Dăm Veo, găh Khul Ƀô̆ đô̆i so thĭ trân Đak Đoa jĭ mĭnh ‘nu bơngai ƀôh hơdăh. Mă đơ̆ng sơnăm đĭ ‘lŏ kră, pă gan jăng, rơka jĭ sơ̆ hơnơ̆ng pơrăm, chă yơ yak mơmat tat, mă lei jơhngơ̆m đon ‘lơ̆ng liĕm kơ Ƀô̆ đô̆i Ƀok Hô oei ling lang ‘lơ̆ng rŏ hơbŏ nhen. Hơrih sot hloh 80 sơnăm păng 60 sơnăm mơ̆t jang Đảng, Krung Dăm Veo nhen lĕ dơnơm ‘long brĕng kơ bơngai Bahnar oei tơ̆ thĭ trân Đak Đoa. Jĭ bơngai đei kon pơlei yom kơtang, ƀok ling lang lăng tông nông gia kơjăp truh tơdrong hơrih sa kơ kon pơlei pơla păng đei nơ̆r tơgop tôch kơ lăp lơ̆m tơdrong tơ iung pơjing khul chĕp pơgơ̆r, atŏk tơ iung đảng tơ̆ tơring. “Bơ̆n ‘noh jĭ bơngai ƀô̆ đô̆i so, jĭ bơngai đảng viên kơna kăl pơm jŭk yŭk trong hơlou, hơnơ̆ng iŏk jang vei lăng Khul bơngai kră, Khul ƀô̆ đô̆i so, chă pơrô̆ pơrôp kon pơlei atŏk tơ iung choh jang sa, pơtăm ‘nhot, pơtăm chehphe, rong kon tơrong ... pơtho khan ăn kôn mon kon sou năm pơm ƀô̆ đô̆i. Hŭt hloi dôm tơdrong joăt joe pă trŏ lăp, tơ iung pơjing hơrih sa ‘nao, tơgoăt tơgoăl pôm nơ̆r ƀơ̆r đon, ưh kơ pơm tơdrong glăi, tơdrong yoch.”

Chĕp răk tơƀăk vei nơ̆r pơtho đơ̆ng Ƀok Hô “Pơtho pơjing khul jang kĕch mang ăn jơhnơr đơ̆ng rŏng ‘noh mĭnh tơdrong tôch kơ kăl păng tôch kơ lăp”, dôm sơnăm ou ki, bơ̆ jang pơtho pơhrăm tơdrong joăt joe kĕch mang ăn jơhnơr kơlôh đei rim Khul Ƀô̆ đô̆i so apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai sơkơ̆t hơdăh jĭ tơdrong jang chĭnh trĭ kăl hloh. ‘Nhŏng Dư̆n (hơdrung Bahnar - Kơ iĕng Kơdră Khul hơdruh tơdăm Việt Nam apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai tơbăt: hơpơi ‘meh vă jơhnơr mơlôh hrei ou ling lang kiơ̆ yok rok jơ̆ng dôm tơdrong jang jơnei kơ kĕch mang đơ̆ng mĕ ƀă yă ƀok bơ̆n sơ̆, kang ƀô̆, rim bơngai lơ̆m Khul ƀô̆ đô̆i so apŭng Đak Đoa hlôi hơdrin tơplih ‘nao trong pơtho pơhrăm ăn. Đơ̆ng mă noh pơm hơtok jơhngơ̆m đon hưch hanh hơmanh bơnê kơ teh đak, kơ hơdrĕch hơdrung păng hơnăp iung jang kiơ̆ kơtang đơ̆ng hơdruh tơdăm, đe hơ ioh hŏk pơhrăm, jang sa, tơ iung pơjing, vei lăng Teh đak.“Hơdruh tơdăm nhôn ƀôh rim jơhnơr ƀô̆ đô̆i so, hăm lơ bơngai ‘lơ̆ng, ling lang pơtho tơbăt ăn trong jang, jơhngơ̆m đon ‘lơ̆ng kơ kĕch mang ăn jơhnơr mơlôh, pơtho khan ăn kơ nhôn hơdrin hŏk pơhrăm, jang sa păng kiơ̆ yok rok jơ̆ng. Jơhnơr bơ̆n dang ei jĭ tôch hưch hanh hơmanh bơnê gô hơdrin đĭ ai hŏk pơhrăm, jang sa, tơ iung pơjing hơrih sa phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng dơ̆ng kơjăp, hơnŭk hơnoa vă tơgăl hăm dôm tơdrong hiong răm, plang pham lĕch sĕch huŏng đơ̆ng mĕ ƀă yă ƀok bơ̆n sơ̆.”

Kiơ̆ đơ̆ng Khul Ƀô̆ đô̆i so apŭng Đak Đoa, lơ̆m apŭng đei 17 khul tơ̆ tơring, thĭ trân hăm hloh 2.000 ‘nu ƀô̆ đô̆i so; lơ̆m ou đei hloh 86% ‘nu bơngai choh jang sa. Jang kiơ̆ trong tơlĕch jang pơting dih băl “Ƀô̆ đô̆i so pơm jŭk yŭk trong hơlou”, rim Khul đơ̆ng apŭng truh tơ tơring jei tơnăp, hơbĕch hơbal, tơchăr hơ iă lơ̆m tơdrong tơlĕch jang kiơ̆. Rim Khul jei đei bơngai lơ̆m khul mơ̆t lơ̆m Câu lạc bộ “Ƀô̆ đô̆i so choh jang sa-mơdro sa hơgei” kơ apŭng. Trong jang tơgop kon jên mong tơgum dih băl tơjur dơnuh, tơmơ̆t choh jang sa hơnơ̆ng tơlĕch jang kiơ̆ kơtang. Gơnơm đơ̆ng noh, lơ̆m apŭng đei 7 khul tơring pă đei bơngai ayơ lơ̆m khul đei ŭnh hnam dơnuh bơih. Tơdrong hơrih sa kơ rim bơngai lơ̆m khul roi năr roi sơđơ̆ng dơ̆ng kơjăp. Lơ̆m dôm sơnăm ou ki, dôm bơngai lơ̆m khul Ƀô̆ đô̆i so kơ apŭng Đak Đoa hlôi plang ăn 11.000m2 teh, tơra đei vă jê̆ 1 ti 200 triu hlak jên păng mơjĭt rơbou năr jang pơm trong nơnăm pơlei pơla, kôch hơmet pơ ‘lơ̆ng hơboong thoong đak, tơgop git kăl lơ̆m tơdrong jang tơ iung pơjing tơring tơrang ‘nao.

 

A Dơng chih/Amazưt tơblơ̆ nơ̆r.

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC