Truh khei năr âu, kơsô̆ jên axong jang ăn dôm tơdrong jang tơmang pơhiơ̆ var pơgar tơ̆ Lâm Đồng đei pơhlom 377 hlj lơ̆m hơgăt xă hloh 300ha. Lơ̆m noh, đei 212 ha teh choh pơtăm, 9ha teh ming man, oei dôm to noh hơgăt teh jang tơdrogn nai. Mă lei, vă jê̆ 2 xơnăm kơ âu Lâm Đồng tơlĕch Tơchơ̆t tơdăng găh axong jang păng vei lăng tơdrong jang tơmang pơhiơ̆ var pơgar lơ̆m tơring teh, lơ tơdrong oei pơngơ̆t, tơhlăk tơhlĭn ‘nao pơtoi đei ƀôh lơ.

Hơdăh, atŭm hăm 33 anih tơmang pơhiơ̆ var pơgar hlôi đei dêh char axong pơm jang tơdăh adrol kơ noh, dôm jĭt anih tơmang var pơgar ‘nao adoi ƀơm lơ pơxươ̆k pơxươ̆l, tam mă đei tơdrong drơ̆ng minh lơ̆m tơlĕch pơm jang. Mă hăt noh keh đang dôm hla bar hanh chĭn, vei xơđơ̆ng dôm tơdrong găh tơchơ̆t pơkăp ming man, iŏk yua teh, bơ̆ bơbŭng hnam tơ̆ hơgăt teh choh jang xa. Tơdrong mă âu hlôi jing tơdrong pơgăn tih tên pơm ăn dôm tơdrong jang tơmang pơhiơ̆ var pơgar tam mă kĕ tơlĕch jang, dăh mă axong jang tam mă trŏ pơkăp, tam mă vei xơđơ̆ng tơchơ̆t kăl vă pơm trŏ tơdrong pơkăl chă tơmang lăng đơ̆ng tơmoi.

Kiơ̆ kơ yă Đoàn Ngọc Bích, Kơdră pơgơ̆r Kŏng ti Tĕch Răt tơmam drăm hăm teh đak đe Tám Trình, tơ̆ apŭng Lâm Hà (Lâm Đồng), ‘nguaih kơ dôm tơdrong tơnap tap âu, tơdrong đei axong ăn tơmoi oei xa tơ̆ anih tơmang pơhiơ̆ var pơgar duh kăl đei dêh char hơlen xek tơlang: “Anih tơmang pơhiơ̆ kơ anih jang đei tơrĕk truh ka phê. Tơdrong tơm noh vă tơmoi truh tơmang lăng găh tơdrong jang ka phê, pơm tơlĕch, hơna ka phê thoi yơ. Mă lei duh tŏk bŏk tơhlăk găh hla bar hô sơ pơkăp khôi lươ̆t. Atŭm hăm noh, tơmang pơhiơ̆ var pơgar noh ưh đei anih oei xa, tơmoi teh đak đe truh Việt Nam noh ‘meh dăng oei tơ̆ tơring âu vă chă hơlen băt. Noh adoi jing minh lơ̆m dôm nơ̆r apinh pơngơ̆t tih tên kơ anih jang tơmang pơhiơ̆ var pơgar âu”   

Lâm Đồng jing tơring mă blŭng kơ jâ̆p teh đak tơlĕch jang tơmang pơhiơ̆ var pơgar, tơguăt hăm tơmang pơhiơ̆ păng choh jang xa. Ƀok Phạm S, Phŏ Kơdră Anih jang vei lăng kon pơlei dêh char Lâm Đồng xơkơ̆t, dang ei tơdrong jang tơmang pơhiơ̆ âu hlôi hơtŏk pran, mŭk drăm păng anih dơ̆ng hiôk, iŏk jang đei jơnei dôm mŭk drăm hlôi đei pơjing đei dôm tơmam choh pơtăm 'măn tơmang pơhiơ̆, xek axong tơdrong jang, hơtŏk iŏk yua păng tơbang tơmam drăm choh pơtăm kơ tơring. Kơyuơ noh, atŭm hăm tenh kuăng chă trong vă pơklaih tơhlăk tơhlĭn, Lâm Đồng duh kăl tơlĕch chih akŏm dôm tơchơ̆t hơdăh, vă hơtŏk tơmang pơhiơ̆ var pơgar hơtŏk kiơ̆ tơdrong vei xơđơ̆ng dôm tơchơ̆t tơlĕch đơ̆ng khôi luơ̆t. Ƀok Phạm S tơroi: “Lơ̆m khei năr âu ki, dêh char đei 33 anih tơmang var pơgar mă lei tơdrong axong jang oei iĕ răh rai păng tơmam drăm noh vă nhen băl đơ̆ng dôm anih tơmang. Lơ̆m khei năr truh, dêh char xơkơ̆t jang adrol ăn dôm anih tơmang xă hloh, vei xơđơ̆ng hơgăt pơkăp ming man anih pơm jang, tơmam drăm ưh đei nhen băl, bang hơdăh tơdrong hơƀăp, trŏ hăm tơdrong đei ƀôh đơ̆ng hơyuh tô̆ ‘mi tơplih. Dôm tơring nai ưh kĕ pơm jang, Lâm Đồng đei anih hiôk noh gô hơtŏk jang vă pơjing đei tơmam drăm tơmang pơhiơ̆ kăp gĭt păng hơtŏk tơ-iung kơjăp khei năr anô̆ anăp kơnh”

Ăh jê̆ đĭ xơnăm 2022 âu ki, Anih Joh ayŏ, Tơplŏng kơdâu păng Tơmang pơhiơ̆ dêh char Lâm Đồng hlôi pơgơ̆r Hop akŏm xơkơ̆t păng tơlĕch trong jang vă hơtŏk jang tơmang pơhiơ̆ var pơgar. Pơma ăh hop akŏm, ƀok Phạm S akhan, khei năr âu ki, dêh char Lâm Đồng jing minh lơ̆m dôm tơring dơ̆ng hơgơ̆l kơ jâ̆p teh đak găh hơtŏk tơmang pơhiơ̆ var pơgar, kiơ̆ đơ̆ng noh hlôi pơlan xă um rŭp tơmang pơhiơ̆, cham char păng joh ayŏ kơ bơngai Đà Lạt-Lâm Đồng, hơvơn lơ tơmoi truh, pơjing đei lơ tơdrong jang păng xa yua kiơ̆ đơ̆ng tơdrong tĕch tơmam drăm kơ tơring.

Mă lei, lơ̆m tơdrong tơlĕch jang adoi oei đei lơ tơhlăk tơhlĭn. Phŏ kơdră Anih jang vei lăng kon pơlei dêh char Lâm Đồng Phạm S pơjao ăn rim anih jang, rim tơring đei tơrĕk, pơtoi hơlen dôm anih tơmang pơhiơ̆ var pơgar hlôi đei xơkơ̆t, pơtho rim anih jang keh đang dôm tơdrong pơkăl vă tơlĕch tơchơ̆t păng pơjing tơring tơmang pơhiơ̆ var pơgar; chiha kŏm nơ̆r tơgop, pơkăl đơ̆ng rim bơngai tang măt vă keh đang dôm tơdrong tơchơ̆t păng tơroi ăn Anih jang vei lăng kon pơlei dêh char hơlen, hơmet pơtrŏ hăm tơdrong đei ƀôh tơ̆ tơring, vă pơtoi iŏk yua mŭk drăm, tơdrong pran oei đei, hơtŏk tơmang pơhiơ̆ var pơgar kiơ̆ trŏ pơkăp hlôi tơlĕch.