Măt ‘năr pơtơm lĕch, ƀok Hồ Sỹ Trung, tơ-‘ngla jang pơgar V-Ori tơ̆ xăh  Ea Yông, apŭng Krông Păc, dêh char Đăk Lăk hlôi năm tơmang pơgar ka phê oei gom ƀenh đak ngom. Hơlen lăng tơnăp kơ-‘nhŭm pơkao tŏk bŏk oei tơplih đơ̆ng pơnĭk jơk jing pơnĭk kok, ƀok Trung pơkăp pơtơm yua kơmăi ruih đak kiơ̆ trong ‘nao, mă pơgar ưh đei hal kơ đak. Ƀok Trung ăn tơbăt, âu jing minh trong pơkăp kih thuơ̆t vă pơđunh ăn ka phê chôh pơkao, vei xơđơ̆ng ăn pơgar đei pơkao kok tơbŭk, ƀâu phu tru hŭt, ‘măn ăn tơmoi chă tơmang ƀơ̆t lêh akŏm ka phê Buôn Ma Thuột ‘măng mă 8: Nhôn tŏk bŏk hơmet rim năr, vă atŭm hăm tơring, atŭm hăm kon pơlei jang mir xơng rim bơngai truh. Đei nơ̆r xơkơ̆t gô ăn ka phê chôh pơkao trŏ ăh năr pơtơm lêh akŏm, đơ̆ng năr 10 truh năr 14. Mưh pơkă năr chôh pơkao noh ‘năr âu pơtơm ruih đak, vă đei dôm xơdrai pơkao chôh kok, ƀâu phu tru hŭt ăh tong anê̆ pơgar ka phê xă. Xơng rim bơngai truh hăm Lêh akŏm ka phê Buôn Ma Thuột păng truh hăm Krông Păc.

Khei 3 tơ̆ Đăk Lăk jing pơyan et xa, lêh akŏm, adoi jing pơyan pơkao ka phê chôh ang. Mă lei hơdrch pơkao kok tơbŭk pơjing hê̆ hơnăn kăp gĭt kơ Đăk Lăk chôh hrơ̆p minh ‘măng. Rim pơgar adrô̆ chôh đei 2 ‘măng păng rim ‘măng pơdui đunh lơ̆m 3 năr. Kơyươ noh, lơ tơ-‘ngla farm ka phê tơ̆ dêh char hlôi pơjing đei hla che pơkao ka phê vă gơh vei răk hơyuh ƀâu phu lơ̆m lơ khei. Oei tơmoi, minh ƀar bơngai hlôi pơkăp truh Buôn Ma Thuột đơ̆ng adrol kơ lêh akŏm ka phê, vă hơdăh đei lăng đang măt pơkao păng nhă đak hla che. Yă Mai Thị Thu Thủy, đơ̆ng dêh char Ninh Bình hlôi truh Buôn Ma Thuột đơ̆ng jê̆ đĭ khei 2, noh yă hlôi băt hơdăh tơdrong ƀâu phu đơ̆ng pơkao ka phê tơ̆ dôm pơgar jang păng kơloăi hla che ‘nao, ‘măng mă blŭng nhă đei. Yă Thủy tơroi:   “Đơ̆ng rŏng kơ chă hơlen pơgar pơkao ka phê tŏk bŏk oei chôh, chŭp um hăm pơgar ka phê, đei nhă đak hla che pơkao ka phê noh ‘lơ̆ng tôch tơdrong. Păng inh kơchĕng đe drăkăn gô lăp kơ đak nhă mă âu”

Lêh akŏm ka phê Buôn Ma Thuột ‘măng mă 8 xơnăm 2023 pơtơm ăh kơmăng ‘năr âu jing minh lêh akŏm kăp gĭt ‘nao. Noh ưh adrô̆ jing dôm tơdrong ‘nao đei jơnŭm pơgơ̆r rơih jang, đei khul tơmoi apŭng plenh teh tơgop pơxô̆ hăm dôm um ai joh ayŏ kơ teh đak po, đei lơ kơloăi ka phê păng trong bơ̆ pơjing đak ka phê kơ Việt Nam păng jâ̆p kơpal teh. Lêh akŏm ka phê Buôn Ma Thuột ‘măng mă âu oei ‘nao kơlih dôm tơdrong pơm kiơ̆ tơ̆ jâ̆p tơring teh lơ̆m dêh char, tơring đei pơgar sâu riêng, vaih, jrang, krô̆i, krô̆i ‘nâu nai hia adoi tŏk bŏk ăh pơyan chôh ang pơkao ƀâu phu tru hŭt; đei lơ pơlei pơla ang brông brŏng jơva chĭng chêng păng đon băt kơ tơmoi.

Tơ̆ rim tơring, pơlei pơla, kon pơlei Đăk Lăk adoi băt hơdăh, kơdih po noh tơ-‘ngla dơnơm kơ lêh akŏm păng gô xơng tơmoi hăm dôm tơdrong ‘lơ̆ng hloh mă po kĕ đei. Pơmai H’Tít Aliô, oei tơ̆ pơlei Akŏ Dhông, pơlei tơm Buôn Ma Thuột, minh pơlei ‘nao đei xơkơ̆t jing pơlei tơmang pơhiơ̆ tơroi: MPơyan lêh akŏm âu đei tơrĕk ưh adrô̆ hăm ka phê mă hăp oei jing joh ayŏ kơ kon pơlei Ê Đê tơ̆ Buôn Ma Thuột noh rim pơlei chơt hơ-iă păng xô̆ hơ̆k gô chăng. Inh ƀôh rim pơlei pơla rơ-ông rơ-ang hloh, tŏk bŏk tơgŭm dih băl hơmet tôm tơdrong ‘măn ăn pơyan Festival ka phê âu. Rim pơlei pơla đei dôm tơdrong akŏm pơdreh chĭng chêng, pai tơmam xa kăp gĭt, huch ka phê ưh iŏk jên. Lơ̆m pơlei đei lơ unh hnam nhen unh hnam Ay Ray, Tăng Bi, anih tĕch ka phê A Rul, anih tĕch ka phê Ako Dhông, đe yĕt adoi oei hơmet tenh kuawng tôm tơdrong hơmŏ ăn Festival ‘măng mă âu.

Hloh 100 xơnăm tơ-iung păng vơ̆ pran tơ̆ tơring teh groi kông Đăk Lăk, atŭm hăm kơjă mŭk drăm tih tên, ka phê pơjing đei tơdrong pơ-‘nhan păng tơguăt joh ayŏ kơ jê̆ 50 hơdrung bơngai đơ̆ng jâ̆p 3 tơring Tu – Tŏk bŏk – Pơbăh. Đơ̆ng noh, pơjing đei minh pơyan lêh akŏm pơih xă lơ̆m tơring teh âu, pơih xă đơ̆ng lêh akŏm joh ayŏ dôm hơdrung bơngai kon kông pơmơ̆t tu, hlĕch tu, truh tơ̆ akŏm puih mak kuan hŏ Bắc Ninh, truh hăm Lêh akŏm Ka phê păng Lêh akŏm Sâu riêng. Lêh akŏm ka phê Buôn Ma Thuột ‘măng mă 8, pơgơ̆r đơ̆ng năr 10 truh năr 14 khei 3, gô pơtruh ăn tơmoi minh tơdrong tơroi kơjung kơjeng găh ka phê păng dôm tơdrong mă ‘long pơtăm âu hlôi pơjing đei ăn dôm hơdrung bơngai  kon kông tơ̆ tơring teh âu.