VOV4.Bahnar - Tơdrong j^ Covid-19 hơbuh lang xă, pơrăm truh tơdrong erih mu\k drăm tơpôl. Hăm tơdrong choh jang xa dêh char Lâm Đồng, tơdrong hơto\k 6 khei blu\ng xơnăm âu đei jơnei to\ xe\t hloh pơtêng hăm khei năr âu xơnăm xơ\. Vă hơto\k mu\k drăm choh jang xa hơto\k tơ iung, Lâm Đồng to\k bo\k oei tơle\ch lơ trong jang, mă hăt noh hơto\k tơguăt đơ\ng kon pơlei jang mir păng anih jang mu\k drăm, đơ\ng choh pơtăm păng pơm tơle\ch tơmam drăm. Mă blu\ng, dôm trong jang âu to\k bo\k pơyua tơnăp.  

            Dôm khei kơ âu, tơdrong jang pơtăm [um ‘nhot kơ [ok Lê Công Thôn, tơ\ th^ tra#n Liên Nghĩa, apu\ng Đức Trọng (Lâm Đồng) adoi oei xơđơ\ng. {ok Thôn ăn tơbăt, ‘nguaih tơdrong kăl yua tơ\ tơring to\k lơ, tơdrong pơm jang kơ unh hnam [ok adoi [ơm răm yuơ đơ\ng j^ Covid-19 pơm đei, kơyua tôm tơmam pơm tơle\ch adoi te\ch kiơ\ đe chih măt đe\ch. Ăh mă bơngai jang mir vang jang lơ\m khul jang hadoi pơm tơle\ch păng te\ch tơmam drăm, noh gô vei xơđơ\ng tơdrong jang păng io\k yua: “Tơmam choh pơtăm kiơ\ khul noh ưh đei răm kiơ ôh. Dang nhôn pơm tơle\ch tơmam drăm oei đei te\ch hlot, ưh đei hiong kiơ ôh. Pơtih nhen, mưh choh pơtăm ưh đei kiơ\ khul noh bơngai mơdro truh răt pơđep kơjă re. Mă lei nhôn jang hadoi thoi âu noh xơđơ\ng, 2 păh adoi đei yua. Minh păh chă anih te\ch tơle\ch, oei minh păh noh choh pơtăm vă tơmam pơtăm đei gơh ‘lơ\ng xơđơ\ng”.

            Ưh adro# hăm bơngai jang mir, minh [ar anih jang mu\k drăm păng choh pơtăm [um ‘nhot. Kiơ\ kơ [ok Lê Quang Thành Liêm, Kơdră Jơnu\m pơgơ\r Jên hu kơ Anih jang găh choh pơtăm Trình Nhi, tơring jang ko\ng ng^p Phú Hội, apu\ng  Đức Trọng (Lâm Đồng), j^ Covid-19 noh hli hlơt mă lei j^ trong hiôk ăn anih jang mu\k drăm, mă hăt noh anih jang mu\k drăm pơm tơle\ch tơmam choh pơtăm, te\ch tơle\ch lơ\m tơring kơ teh đak. Dang ei atu\m hăm tơdrong jang xơđơ\ng păng pơm tơle\ch đei 20 ta#n tơmam drăm minh năr nhen đơ\ng đunh xơ\, anih jang [ok oei vei xơđơ\ng tơdrong răt tơmơ\t tơmam choh pơtăm đei đơ\ng 20 unh hnam kon pơlei: “Tơpă tơring te\ch răt tơ\ Việt Nam bơ\n tôch xă pơtêng hăm dôm teh đak nai. Rim anih jang mu\k drăm pơm tơle\ch đơ\ng ro\ng kơ io\k yua đei lơ hloh kơ anih răt tơmam đơ\ng teh đak nai, mă kăl noh đơ\ng Trung Quốc, lơ\m khei năr pơrang j^ Covid-19 hơbuh âu, đe xư chôt vih răt tơmam đơ\ng dôm hnam kơmăi pơm tơle\ch tơ\ Việt Nam. ‘Nâu duh j^ minh trong pơm jang hiôk”.

Tơpă ăn [ôh, j^ Covid-19 pơrăm truh dôm tơdrong jang mu\k drăm tơ\ Lâm Đồng, pơdui hloi choh jang xa [ơm răm mơ\n. Mă lơ bơngai jang mir păng anih jang mu\k drăm, anih jang hadoi găh choh jang xa kơ Lâm Đồng adoi tơjra#m tơnap tap yuơ đơ\ng pơrang j^ Covid-19 pơm đei, lơ\m noh đei truh 30 khul jang hadoi đơ\ng kon pơlei jang chu\n hăm anih jang mu\k drăm, anih jang hadoi tơpăi, pơm ăn lơ kon pơlei jang mir tơnap kơ te\ch tơle\ch tơmam drăm po. Kiơ\ kơ [ok Đinh Quốc Vinh, Kơdră dơnơm kơ Anih jang cổ phần Golden coffee, vă vei xơđơ\ng ăn tơdrong choh jang, găn hloh tơnap tap âi, ‘nguaih kơ tơre\k hơto\k pơm jang kiơ\ trong ‘nao păng pơm tơle\ch tơmam drăm, rim anih jang mu\k drăm păng kon pơlei jang mir adoi kăl hơlen truh tơmam drăm ‘lơ\ng vă hơto\k tơdrong tơgar te\ch mơdro lơ\m tơring: “Nhôn adoi ako\m lơ\m te\ch tơmam drăm ‘lơ\ng ăn teh đak đe, nhôn răt tơmơ\t păng pơm tơle\ch tơmam drăm ‘lơ\ng vă te\ch ăn tôm anih kăl lơ\m teh đak adoi nhen teh đak đe. Hơto\k tơdrong ‘lơ\ng, pơjing đei kơjă măt ăn tơmam drăm, da [iơ\ hloh kơ răt tơmam drăm pơm pơgia đang kơ noh năm te\ch”

{ok Phạm S, Pho\ kơdră Anih vei lăng kon pơlei dêh char Đồng ăn tơbăt, vă gơh dơ\ng kơjăp lơ\m khei năr [ơm lơ tơnap tap nhen dang ei, dêh char gô tơgu\m păng hơto\k pơih xă tơdrong jang hadoi đơ\ng pơm tơle\ch truh tơ\ te\ch tơle\ch tơmam drăm, lơ\m noh anih jang mu\k drăm păng anih jang hadoi j^ anih tơm kăp g^t vă xơkơ\t ăn tơdrong choh pơtăm, axong măh mai păng [lep hăm tơdrong kăl lơ\m tơring: “Mă mônh noh pơm jang hadoi đơ\ng kon pơlei jang mir hăm rim anih jang mu\k drăm. Mă [ar, kơdih anih jang mu\k drăm âu j^ anih tơm vă tơguăt pơm jang tơgu\m pơtho trong jang ‘nao, hơdre\ch ‘nao păng kih thuơ\t choh jang. ‘Nguaih kơ noh, kơdih dôm anih jang mu\k drăm âu j^ anih dơnơm vă xơkơ\t ăn ‘long pơtăm kơ bơngai jang mir, pơtăm thoi yơ, tơgop hơto\k xơnong jang tơnăp kơ 2 păh”.

Kơ yuơ đei [ơm tru\h j^ Covid-19, tơdrong jang sa pơm tơle\ch, te\ch mơdro rim tơmam drăm cho\h jang sa kơ dêh char Lâm Đồng tơ [ơ\p tôch tơnap tap. Rim an^h jang hơdoi cho\h jang sa hơnhăk đei io\k yua kơ jăp mă lei oei đei hơmơt đei răm, pơm kơne# tru\h tơdrong ato\k kơtang jang sa io\k đei kơ dêh char Lâm Đồng. Lơ lo\h, dêh char Lâm Đồng gô đei trong jang hơdăh yă kiơ vă tơgu\m ăn kon pơlei, Hơp tak xah păng rim an^h mơdro sa cho\h jang sa yak hlo\h tơnap tap, sơđơ\ng jang sa io\k yua kơ jăp nhen hlôi tơle\ch ăn? ‘Măng pơma dơnu\h tơ\ hơla au hăm [ok Nguyễn Văn Sơn, Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h vei lăng Cho\h jang sa păng Ato\k tơ iung tơring tơrang dêh char, đei [ơm tru\h tơdrong au.

- {ok Nguyễn Văn Sơn: Pơrang j^ Covid-19 hlôi pơm kơne# tru\h tơdrong cho\h jang sa păng te\ch mơdro tơmam drăm cho\h jang sa, pơm kơne# tru\h hloi tơdrong jang pơm tơle\ch tơmam drăm kơ An^h mơdro sa tơm păng Hơp tak xah. An^h mơdro sa tơm păng Hơp tak xah ‘no\h jing an^h tơm tơgoăt jang hơdoi hăm kon pơlei cho\h jang sa vă răt io\k tơmam drăm choh jang sa mă bơ\ jang ư\h kơ ‘lơ\ng lei tơgoăt jang hơdoi ư\h kơ ‘lơ\ng, ư\h hơdăh ‘no\h tru\h khei năr au hlôi đei hlo\h 30 khu\l jang hơdoi pơdơ\h jang.

- {ok ăi, mư\h lei Lâm Đồng kăl pơm yă kiơ vă yak hlo\h tơnap tap, sơđơ\ng ato\k mu\k drăm kơ an^h jang cho\h jang sa kiơ\ [lep trong hlôi tơle\ch hơdrol?

            - {ok Nguyễn Văn Sơn: Vă sơđơ\ng ăn to\k tơ iung kơ an^h cho\h jang sa lei an^h bơ\ jang cho\h jang sa nhôn ako\m pơro# ato\k tơ iung păng jang ‘lơ\ng Tơdrong vă jang tơgoăt jang hơdoi cho\h jang sa. Tơdrong vă jang tơgoăt jang hơdoi cho\h jang sa kiơ\ đei jơnei ‘no\h đei 3 trong: mă blu\ng ‘no\h cho\h jang sa, mă [ar ‘no\h pơm tơle\ch păng mă pêng ‘no\h te\ch mơdro. Găh cho\h jang sa ‘no\h kăl hơmet pơ ‘lơ\ng ke\ hloi, mă kăl hơmet pơ ‘lơ\ng ăn rong dơ\ng, ato\k rong lơ nhu\ng, hăm 3 tơdrong kăl lăng tru\h ‘no\h găh kon yo\ng, kon jên păng tang găn j^. Găh yo\ng ‘no\h kăl rong nhu\ng yo\ng mă au ki hlôi te\ch tru\h 1/4 to\ nhu\ng yo\ng bơih kơna ư\h kơ măh nhu\ng yo\ng tôch kơtang; găh kon jên tơmơ\t jang lei kăl pơjing rơvơn ăn kon pơlei to\k io\k jên tơmơ\t cho\h jang sa; găh tang găn j^ ‘no\h tang găn j^ klak chro\h nhu\ng châu Phi v^h hơlơ\k dơ\ng. Atu\m hăm ‘no\h atok kơtang bơ\ jang tơpl^h ‘long pơtăm, mă lei kăl lăng tru\h 3 tơdrong tơm ‘no\h tang găn pơrang sơdrông pơra\m, găh pho\ng mơ\r păng pơgang vei lăng năng tông ‘long pơtăm vă ve\h ver hiong răm ăn kon pơlei cho\h jang sa, đơ\ng no\h hơlen hơdăh găh tơdrong te\ch răt tơmam drăm rơgo\h ‘lơ\ng vă vei kơ jăp tơdrong hôn bơnê tơmam drăm cho\h jang sa ‘lơ\ng kơ dêh char Lâm Đồng.

            - {ok ăi, atu\m hăm trong tơle\ch jang nhen ih hlôi tơroi, tơdrong tơchă an^h răt io\k, sơđơ\ng te\ch mơdro tơmam drăm cho\h jang sa kơ kon pơlei ‘no\h jing tơdrong kăl hlo\h kơ an^h vei lăng cho\h jang sa, mư\h lei Lâm Đồng gô lăng tru\h tơdrong au lơ liơ lơ\m khei ‘năr kơnh? 

            - {ok Nguyễn Văn Sơn: Tơdrong ato\k kơtang te\ch mơdro, tơchă an^h răt io\k tơmam drăm ‘no\h nhôn lăng tru\h ato\k tơ iung tơmam drăm OCOP, adoi yak hơdoi hăm ‘no\h, tơroi tơ [o#h tơbăt rim tơmam drăm OCOP tơ\ rim hơn^h tơmang pơ hiơ\. Âu ki, Lâm Đồng ‘no\h m^nh lơ\m 5 dêh char đei rơ\ih vă jang pơlong năng ato\k tơ iung tơdrong jang OCOP, mă kăl tơgu\m djru rim Hơp tak xah lơ\m bơ\ jang păng m^nh [ar tơdrong jang anai nhen pơm tơle\ch tơmam drăm cho\h jang sa, hăm ‘nhot pơkao ‘no\h pơm tơle\ch păng tơle\ch ăn trong pơkăp ‘lơ\ng găh tơmam drăm cho\h jang sa găh tơmam drăm cho\h jang sa găh ‘nhot pơkao jang hăm kmăi kmo\k hơgei vă chơ te\ch mơdro tơ\ pơlei tơm Hồ Chí Minh ư\h khan chơ ba tru\h tơ\ no\h bơih mă kơchơ tơm pơm tơle\ch ăn ôh. Đơ\ng no\h ako\m pơm tơle\ch păng te\ch mơdro tơmam drăm hăm rim tơmam drăm chă pơta\m hrau hăm ‘long pơtăm đunh sơnăm, pơ đ^ lơ\m Tây Nguyên đei 300.000ha păng Lâm Đồng đei 52.000ha tơdăh chă pơtăm hrau lơ\m no\h dôm ‘long pơtăm anai lei jei lăng tru\h tơdrong pơm tơle\ch vă te\ch mơdro tơmam drăm ăn kon pơlei. Ư|h kơ gơ\h gô chang rơkăh rơkai bơih mă iung jang lei ư\h kơ tom ôh.

            Mă hơtuch hăm an^h te\ch mơdro lơ\m te\h đak ‘no\h nhôn pơgơ\r Pơtru\t tơmơ\t jên jang, tơgoăt jang hơdoi hăm rim an^h bơ\ jang tơ\ rim tơring te\ch mơdro kơ rim pơlei tơm t^h lơ\m te\h đak vă tơchă an^h răt io\k. Găh tơdrong te\ch mơdro tơ\ te\h đak đe kơ yuơ to\k bo\k j^ Covid-19 kơna nhôn tim mă tơle\ch jang. Sơnăm sơ\, Dơno\ an^h vei lăng kon pơlei dêh char pơgơ\r 4-5 ‘măng pơtru\t tơmơ\t jên jang tơ\ Nhật Bản, Hàn Quốc, Châu Âu hăm Thái Lan mă lei sơnăm au kơ yuơ đei j^ Covid – 19 kơna nhôn tim mă tơle\ch jang.   

            - Lei ah! Bơnê kơ ih [ok hơ!

Tơblơ\ nơ\r: Lan - Amazưt