VOV4.Bahnar - Hơyuh to# kơtang pơm ăn virus honh jô hla tơm pro preng tơpoh lang xă tơ\ dêh char Lâm Đồng. Tơdrong tơgăl kơ pơma noh, ưh adro# pơrăm tih tên găh mu\k drăm hăm tơm pro preng mă dang ei kơloăi virus âu oei pơrăm lơ hơdre\ch ‘long pơtăm nai, lơ\m noh đei ‘nhot pơkao kơ plei tơm Đà Lạt (Lâm Đồng), pơm ăn kon pơlei tơnap tap hloh.

‘Nao bu\ch hu\t dôm tơm pơkao ku\k jô yuơ [ơm pơrang, pă ke\ hơmet, ‘nho\ng Nguyễn Tấn Duy, tơ\ kueng 20, phường 4, plei tơm Đà Lạt (Lâm Đồng) ăn tơbăt, pơyan pơkao têt xơnăm âu unh hnam ưh đei yua hloi, pơyan âu kho\m mă vei hơlen, rơih dôm hơdre\ch pơkao ‘lơ\ng đơ\ng dôm anih ơng rei tơnăp, đang kơ noh pruih pơgang mă tôm măh kiơ\ [lep pơkăp đơ\ng anih jang kơpal mă lei pơkao duh oei [ơm pơrang hlăm mơ\n. Dang ei athei bu\ch hu\t le# hloh 50% kơxo# pơkao lơ\m pơgar, dang đơ\ng noh [ôh hơdăh tơdrong ưh đei yua: “Pơyan âu inh jang hloh 1 sao, pơhlom 90 truh 100 rơbâu tơm mă hư răm pơđ^ bơih. Pơ ‘năh noh [ơm pơrang dreng hla, đang kơ noh tơgơ\ tơ ‘mơ\ng ưh gơh le\ch pơkao, pho\ tơgơ\ hloi. Mă inh pruih lơ kơloăi pơgang bơih ră mă lei duh ưh ke\ do\ng, bơngai jang pơgar lôch đe\ch ke\ erih thoi yơ”.

Duh nhen pơyan pơkao ku\k âu, unh hnam [ok Cao Quảng Đà, tơ\ Khu An Sơn, phương 4, plei tơm Đà Lạt ưh đei yua yuơ pơrang pơrăm hăm pơgar pơkao ku\k. {ok ăn tơbăt, âu noh pơyan pơkao ku\k mă 3 kơ unh hnam [ok ưh đei yua yuơ athei bu\ch hu\t le# pơđ^ pơgar ‘long: “Inh duh hơlen lơ kơloăi pơgang, duh pruih păng vei hơlen tơnăp mă lei hăp ưh x^t noh ba chiu đe\ch yơh. Rim sao axong jên răt hơdre\ch, pơchoh teh, ‘năr pơtăm noh đ^ 20 triu hlj, oei găh vei lăng truh ăh tơm le\ch pơkao păng io\k yua noh huach hloh 30 triu hlj dơ\ng, mă lei ăh [ơm pơrang noh athei bu\ch hu\t le#”

Ưh adro# [ôh tơ\ rim pơgar pơkao ku\k, pơrang yuơ virus pơm ăn oei lang xă păng pơrămhăm tơm ‘nhot, mă hăt noh hăm ‘nhot xa lăch âu to. Kiơ\ kơ yă Nguyễn Thị Hằng, tơ\ tơring Đất Mới, phương 7, plei tơm Đà Lạt noh, virus âu chêk lar păng lang xă tenh, pơgar ‘nhot xa lăch 2.000m2 kơ unh hnam ‘nao te\ch đang, bơngai răt tam mă tom io\k yua, noh lôch pơđ^ truh 2/3 hơgăt pơtăm, păng duh tam mă da [iơ\ ôh. Pơyan ‘nhot xa lăch âu, unh hnam yă Nguyễn Thị Hằng nhen le\ ưh đei yua vă minh hlak: “Pơtăm 35.000 tơm mă hăp lôch hloh tong ane#. Unh hnam unh duh te\ch đei 20 triu hlj  cho\ng mă dang ei đe apinh io\k tơvih dơ\ng”.

            Kiơ\ kơ [ok Đào Văn Toàn, Pho\ kơdră Anih jang choh pơtăm păng Vei hơlen ‘long pơtăm dêh char Lâm Đồng noh, dang ei lơ\m plei tơm Đà Lạt, kiơ\ đơ\ng io\k teh tơblang xơkơ\t đei pơrang hăm pơkao ku\k păng ‘nhot xa lăch tơ\ Đà Lạt noh virus pơm jô hla pro pre\ng pơm ăn. ‘Nâu jing kơloăi virus đei [ôh ‘măng blu\ng tơ\ Lâm Đồng ăh xơnăm 2016 hăm tơm pro preng tơ\ tơring tơm pơtăm ‘nhot apu\ng Đơn Dương, tơpoh đơ\ng xi xo.  

Tơdrong tơgăl kơ pơma noh, kơloăi virus âu dang ei tam mă đei pơgang hơmet noh tơdrong tang găn păng tơjră hăp jing tơnap tap. Vă tang găn răm yua virus pơm jô hla pro preng pơm ăn, ‘nguaih kơ yua dôm trong pơkăp, kon pơlei athei pơm kiơ\ [lep tơbang đơ\ng anih choh jang xa: “Đei minh [ar hơdre\ch [ơm pơrang hlăm nhen xa lăch caron, pơkao ku\k đăi đoă, đơ\ng chă hơlen tơ\ pơgar [ôh hăp [ơm pơrang hla hloh noh nhôn hơmet ăn ‘long pơtăm âu. Lơ\m tơdrong pơtăm noh athei băt, yuơ yo\ng virus âu lang xă pơrăm hăm lơ hơdre\ch ‘long pơtăm noh mih ma duch nă athei vei rơgoh pơgar ‘nhot, ưh đei le# rơm re\k, dăh mă pơtăm tơplih hơdre\ch ‘nhot nai. Minh tơdrong dơ\ng noh bơ\n athei hơlen pơlôch xi xo chêk lar... noh pơtơm ke\ hơmet keh kong pơrang mă virus pơm ăn hơdre\ch ‘long pơtăm”

Virus hle\k hlo\k jô đei [o#h đơ\ng sơnăm 2016 tơ\ dơnơm pro preng lơ\m tơring pơtăm ‘nhot kơ apu\ng Đơn Dương, dêh char Lâm Đồng. Kơ yuơ tim mă đei pơgang s^t pơlôch ke\ kơna 3 sơnăm đei [o#h, kơ loăi virus au hlôi chek lar char lơ păng tơpo\h lang să hăm ‘long pơtăm. {ok Nguyễn Văn Sơn, Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h ve\i lăng Cho\h jang sa păng Ato\k tơ iung tơring tơrang dêh char Lâm Đồng tơbăt dôm trong tơgu\m ăn kon pơlei tang găn, pơlôch pơrang virus hle\k hlo\k jô tơ\ pro preng, pơm dă [iơ\ hiong răm găh mu\k drăm.

- {ok ăi, đơ\ng ro\ng 3 sơnăm đei [o#h pơrang virus hle\k hlo\k jô tơ\ pro preng hlôi chek lar char lơ păng tơpo\h kơtang lang să, pơm pơra\m lơ ‘long pơtăm tơ\ pơlei tơm Đà Lạt păng apu\ng Đơn Dương, lơ lo\h Dơno\ an^h ve\i lăng Cho\h jang sa dêh char Lâm Đồng hlôi đei trong jang lơ liơ vă tang găn tơdrong au?

{ok Nguyễn Văn Sơn: Găh tơdrong pơlôch virus pơra\m lơ\m 2 kơ loăi ‘long pơtăm tơm ‘no\h pro preng tơ\ apu\ng Đơn Dương păng pơkao ku\k tơ\ Đà Lạt. Lăp đơ\ng ro\ng nhôn [o#h đei pơrang j^ đơ\ng sơnăm 2016, 2017 ‘no\h An^h bơ\ jang ve\i lăng ‘long pơtăm tơring hlôi sơkơ\t hơdăh tơdrong rtơm pơm ăn ‘no\h kơ yuơ virus bơih, mă lei chă tơpo\h kiơ\ trong ayơ, tang găn, pơra\m hăp lơ liơ lei kăl đei khu\l joăt jang ‘mơ\i. Kiơ\ kơ ‘no\h, nhôn hlôi hơvơn khu\l joăt jang lơ\m te\h đak păng te\h đak đe hơlen sơkơ\t hơdăh tơdrong tơm pơm ăn, ‘no\h hăp j^ m^nh lơ\m dôm pơrang virus vir hrei au đei to\k bo\k pơra\m tơ\ mir pơgar.

Mă kăl, virus au hăp tơpo\h kiơ\ đơ\ng hơrơ\ng, kơ yuơ lơ lo\h, lăp đơ\ng ro\ng sơkơ\t băt hơdăh tơdrong tơm pơm ăn ‘no\h nhôn pơ pro\ trong iung jang tang găn, in tơle\ch vă je# 10.000 hlak hla bơar tơbăt găh pơrang păng trong tang găn păng jang hơdoi hăm radiô rapor Tivi dêh char ch^h tơle\ch 5 [ai ch^h chă pơdăh 20 ‘măng lơ\m tivi pơtho tơbăt trong tang găn, pơlôch pơrang pơra\m au. Nhôn jei pơgơ\r 18 tru\h 20 lăm ho\k pơtho ăn vă je# 1.000 ‘nu kon pơlei. Tơdrong mă kăl dôm ‘long pơtăm au [ônh tơpo\h hăm virus au, păng hlôi đei pơra\m tơ\ pơgar ơng bơih, m^nh [ar ‘long pơtăm păng hnam pơnil pơgar jang sa kơ dêh char je\i kư\h kơ gan ke\ vă tang găn, ư\h kơ ke\ tang găn rim lep ler păr mơ\t đơ\ng no\h pơm tơpo\h. Kơ yuơ lơ lo\h nhôn hlôi tơmơ\t lơ\m trong iung jang adoi vang tơle\ch jang lơ\m trong jang khoa ho\k kơ dêh char vă iung jang kiơ\ tang găn hơlau, pơlôch pơra\m pơrang virus au.

- {ok ăi, hrei au tim mă đei pơgang vă pơlôch ke\ virus au ưh deh. Vă tang găn, pơra\m hu\t găh virus au ke\ [iơ\ lei, Dơno\ an^h ve\i lăng cho\h jang sa dêh char đei trong vă jang yă kiơ?

{ok Nguyễn Văn Sơn: Kơloăi virus au hre\i ‘nau tim mă đei pơgang ke\ pơlôch hăp, adoi nhen đ^ đăng kơ loăi virus pơm tơdrong j^ jăn ăn kon bơngai, kon tơrong anai tim mă đei pơgang ming hơmet ke\ mă lei lăp ke\ tang găn hăp chă tơpo\h tơ\ au tơ\ to đe\ch. Kơ yuơ lơ lo\h, nhôn ako\m lơ\m trong tang găn pơlôch pơra\m hu\t bơ\n lep ler pơm tơpo\h ăn. Atu\m hăm ‘no\h, nhôn jang hơdoi hăm Ko\ng ty pơgang pơlôch sơdrông Syngenta hăm Ko\ng ty Lộc Trời iung jang kiơ\ 3 trong jang, m^nh trong jang đơ\ng 2 tru\h 3ha tơ\ 2 apu\ng Đơn Dương păng Đức Trọng vă tơle\ch iung jang tang găn ako\m. Nhôn jei pơgơ\r hop ako\m 2 ‘măng tơ\ Đà Lạt păng Đơn Dương; pơjing 2 an^h pơgar ơng ‘lơ\ng găh hơdre\ch ‘long pơtăm, tơdrong anai dơ\ng nhôn pơgơ\r dăr lăng đ^ đăng mir pơgar ơng lơ\m dêh char hăm 2 kơ loăi ‘long pơtăm tơm ‘no\h pro preng păng pơkao ku\k. Hlo\h đơ\ng dăr lăng ‘no\h [o#h đei 10% mir pơgar pro preng păng 25% pơkao ku\k đei virus pơra\m. Lơ\m khei năr kơnh, vă pơlôch pơra\m ke\ Virus au tơ\ rim ‘long pơtăm ‘no\h nhôn hơnơ\ng pơjing trong pơkăp ‘lơ\ng mir pơgar ơng hơdre\ch, athe\i rim an^h ơng hơdre\ch tơbvăt hơdăh găh tơdrong ‘lơ\ng păng gô tơbăt rơhăo tơdrong ‘lơ\ng kơne# kơ pơgar ơng lơ\m bri, hla bơar kơtơ\ng ang.

- Bơnê kơ ih hơ!

Bơngai ch^h: Quang Sáng

Tơblơ\ păng rapor: Lan - Amazưt