VOV4.Bahnar - Đơ\ng ro\ng phe\ dơnơm chehphe đe\i [o#h pă gan jing ‘lơ\ng. Kơ yuơ lơ lo\h, ve\i lăng chehphe lơ\m khe\i năr au jing tơdrong tơm pơm ăn tru\h đe\i ple\i ‘lơ\ng, lơ lơ\m pơyan đơ\ng ro\ng. Tơ\ ala au, Pho\ giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Nam, bơngai joăt jang ve\i lăng ‘long pơtăm, hnam trương Đăi ho\k Tây Nguyên, gô pơtho tơbăt kih thuơ\t ve\i lăng chehphe đơ\ng ro\ng phe\.

- Tiên sih ăi, lăp đơ\ng ro\ng phe\ chehphe, kon pơle\i kăl lăng tru\h tơdrong yă kiơ hăm pơgar ‘long u\nh hnam po?

Tiên sih Nguyễn Văn Nam: Lăp đơ\ng ro\ng kon pơle\i phe\ đang ‘no\h tơdrong kăt sơdrai ‘no\h kăl hlo\h. Mư\h kăt sơdrai bơ\n kăt pơgo\h sơdrai sơdrông sa, sơdrai kro, sơdrai ư\h pă đe\i ple\i. Adoi bơ\n je\i kăt hơmet pơ ‘lơ\ng lơ liơ vă jơ\ng ‘năr pơ chrang klo\h kle\ch đơ\ng kơpal jur tơ\ ala vă tơgu\m ăn dơnơm chehphe ‘lơ\ng. Lơ\m kăt sơdrai au đe\i tôch kơ lơ tơdrong hơ iă. Bơ\n kăt sơdrai vă kơ bơ\n pơra\m pơ đ^ sơdrông đơ\ng sơnăm hơdrol lơ\m pơyan ‘mi hlôi đe\i. Mă [ar ‘noh pơm ăn dơnơm ‘long đe\i jơ\ng ‘năr pơ chrang tôm ‘lơ\ng hơ iă. Mă 3 ‘no\h ako\m pho\ng mơ\r ăn dơnơm, tơgu\m ăn dơnơm trep io\k … kơ yuơ lơ lo\h tơdrong kăt sơdrai ‘no\h kăl hlo\h.

- ‘Nau jing pơyan tơ pl^h đơ\ng pơyan ‘mi năm tơ\ pơyan phang, bơngai pơtăm chehphe kăl lăng kơ jăp tru\h găh sơdrông yă kiơ ho\ tiên sih?

Tiên sih Nguyễn Văn Nam: Lăp đơ\ng ro\ng kăt sơdrai ‘no\h trong jang mă 2 ‘no\h hơlen kơ jăp sơdrông pơra\m pơgar chehphe. Hmă hmă hăm tơdrong ve\i lăng năng tông ư\h kơ gan đe\i păng tơ pl^h to\ ‘mi nhen hre\i au lơ sơdrông pơrang pơra\m chek lar char lơ. Lơ\m au m^nh [ar pơrang sơdrông pơra\m hlôi đe\i đơ\ng sơ\ nhen pơmau go#h, rỉ săt, rim pơrang kro sơdrai, kro ple\i, đơ\ng no\h pơrang kro hla. Hmă hmă rim sơdrông pơrang chek lar char lơ lơ\m pơyan ‘mi mă le\i tru\h khe\i năr au hăp đe\i jing ‘no\h jing pơrang sơdrông đe\i đơ\ng hơdrol. Găh khe\i năr pơyan to\ đe\i m^nh [ar pơrang sơdrông pơrang lang să, hmă hmă ‘no\h yă de. Đơ\ng ro\ng kon pơle\i bơ\n tơruih đak, kơtăn ple\i ‘no\h yă de pơra\m ple\i adoi nhen yă de pơra\m rơ\h đe\i [o#h. Đơ\ng no\h m^nh [ar sơdrông pơrang đe\i đơ\ng sơnăm hơdrol nhen kơmot koer sơdrai, ple\i ‘no\h kon pơle\i bơ\n ke\ tang găn. Găh pơrang ‘no\h pơrang pơra\m rơ\h kơ yuơ bơ\n pơrang lơ\m te\h.

- Mư\h le\i vă ve\i lăng sơdrông pơrang pơra\m lơ\m khe\i năr au bơ\n kăl kơchăng tơdrong kiơ?

Tiên sih Nguyễn Văn Nam: Vă ve\i lăng sơdrông pơrang lơ\m jăl mă au, kon pơle\i bơ\n kăl ako\m pơra\m hu\t dôm pơrang đơ\ng sơnăm hơdrol, mă kăl ‘no\h rỉ săt. Rỉ săt đe\i pơra\m lơ\m pơyan ‘mi, tru\h khe\i năr au hăp oe\i đe\i tơ\ hla, tơdăh bơ\n ve\i lăng kơ jăp gô pă đe\i hloi. Tơdăh ve\i lăng ư\h kơ jăp đơ\ng m^nh an^h pơrang tơ\ hla tru\h pơyan ‘mi lơ\m khe\i 5 đe\i rơbau pơrang chek lar char lơ đơ\ng no\h jing pơrang pơram ‘nao. Kơna lơ\m khe\i năr au ‘ngoăih kơ ‘no\h dôm trong jang vă ve\i lăng rim pơrang tơ\ hla ‘noh chă pruih pơgang ‘no\h kăl hlo\h păng hre\i au bơ\n hlôi đe\i lơ kơloăi pơgang vă ve\i lăng tang găn pơrang j^ tơ\ hla, mă kăl pơrang rỉ săt.

- Le\i ah, mă le\i vă pruih pơgang tang găn hơlau, pơrăm pơrang rỉ săt tro\ [lep ư\h khan kon pơle\i ayơ je\i băt ngăl, tiên sih hăm đe\i trong pơkă ăn kon pơle\i m^nh [ar tơdrong mư\h io\k yua pơgang chă pruih tơ\ hla ưh?

Tiên sih Nguyễn Văn Nam: Kon pơle\i kăl tơruih đak mă măh. Kon pơle\i đe\i m^nh trong tim mă hơ iă ‘no\h ngăl tăh lơ pơgang mă le\i tă tu\h đak to\ se\t. Lơ lo\h hăp pơm pơra\m tơ\ ‘long, kơ yuơ đak hrau pơgang to\ se\t kơna ư\h kơ hơ iu\h jơ\p jang pơm ăn ư\h kơ ke\ pơra\m pơrang. Vă ve\i lăng tang găn kơ jăp pơrang rỉ săt bơ\n kăl chă pruih tơ\ kơpal păng tơ\ klak hla kơna mă ke\. Mă [ar dơ\ng ‘no\h kăl chă pruih [lep jơ ‘năr: tơdăh bơ\n chă pruih pơgang lơ\m khe\i ‘năr ‘mi to\ kơtang dăh mă mư\h bơ\n pruih đang ‘no\h đe\i ‘mi le\i đak ‘mi jro\h hu\t pơgang. Nhôn chă pơkă ăn kon pơle\i dăh chă pruih pơgang lơ\m t^l pơgê dăh mă tơ\ kơ sơ\ ‘năr rơngơp vă pơgang ke\ s^t.   

- Lei ah, bơnê kơ Tiên sih hơ!

Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t