VOV4.bahnar - Hrei ‘nâu, 1,2 pơ gar che\h phe hlôi đei plei đum lăih răih, mă lei oei lơ\m khei ‘năr rong plei, tơ chơ\t tru\h plei ‘lơ\ng đơ\ng che\h phe pơ yan jang âu păng tơ drong pran đơ\ng pơ gar lơ\m pơ yan jang tru\h kơnh. Tơ mơ\t thim kơ chơ\t ‘lơ\ng ăn kơ ‘long che\h phe thoi yơ, kăt hơ le\h, tang găn hơ drông phă lơ liơ lơ\m khei ‘năr âu, ‘no\h j^ tơ drong mă bơ ngai pơ tăm che\h phe kăl bơ ngơ\t tru\h.

Pơ gar che\h phe 1 héc ta kơ u\nh hnam [ok Võ Việt Hùng oei tơ\ xăh Phú Xuân, apu\ng Krông Năng, de#h char Dak Lak hlôi yak lơ\m sơ năm mă 5. Pơ yan jang che\h phe 2017-2018 u\nh hnam [ok io\k đei vă je# 2 tấn che\h phe găr. Mă lei, tru\h pơ yan jang âu, lơ\m pơ gar che\h phe kơ u\nh hnam [ok Hùng to\k bo\k đei [o#h che\h phe hla dreng păng plei hơ lu\ng ru\h. Kiơ\ kơ [ok Hùng, to\ ‘mi kial tơ pl^h ‘no\h j^ tơ drong tơm hơ nhăk tru\h tơ drong ‘nâu. “ ‘Long che\h phe hla dreng păng plei hơ lu\ng ru\h tôch kơ lơ, to\ ‘mi kial sư ư\h kơ đei ‘lơ\ng nhen rim sơ năm, ba săy pho\ng tôch kơ mơ mat, ba pơ mơ\ng lơ\m to\ ‘mi kial tôch kơ lơ. {ơ\t ba săy pho\ng yua đơ\ng ‘mi to\ ư\h kơ sơ đơ\ng kơ na pho\ng tam mă hach đ^ kơ na [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng tru\h che\h phe ‘no\h tôch kơ de#h. Ap^nh rim bơ ngai joăt jang ‘no\h che\h phe sư đei dreng hla păng rơ\h đei moa sa thoi âu ‘no\h trong vei lăng săy pho\ng păng pơ gang vei lăng ‘long pơ tăm thoi yơ mă lăp vă hơ met đei pơ rang ăn kơ ‘long che\h phe 1 trong ‘lơ\ng hlo\h?  

Oei ‘nho\ng Bùi Đình Linh tơ\ thôn 9B, xăh Cư Pao, thị xã Buôn Hồ tơ băt, u\nh hnam sư dang ei đei 1 héc ta che\h phe hơ lam tiu, dang ei sư hlôi săy pho\ng 2 ‘măng păng to\k bo\k gô to\ ‘mi kial hiôk vă săy pho\ng ‘măng mă 3, mă lei dang ei tơ\ 1,2 tơ nơm che\h phe đei [o#h yă de găm, pơm kơ sư tôch kơ bơ ngơ\t: “‘Long che\h phe ku\m to\k bo\k khei ‘năr rong plei, tơ drong ^nh bơ ngơ\t hlo\h ‘no\h j^ pơ rang pơ răm, dang ei to\k bo\k đei yă de găm tơ\ hla, ku\m hlôi hơ met 1, 2 ‘măng hăm dôm kơ loăi pơ gang tơ\ an^h te\ch mơ dro mă lei ku\m tam mă io\k đei jơ nei nhen ‘me\h vă. Tơ drong mă 2 ‘no\h khei ‘năr âu to\k bo\k rong plei, ku\m kăl kơ pho\ng vă rong plei ‘no\h ư\h kơ băt yua pho\ng kiơ\ vă đei yua ‘lơ\ng”.  

Hla dreng – plei hơ lu\ng ru\h dăh mă yă de găm đei [o#h, ‘no\h j^ 2 lơ\m kơ so# lơ tơ drong mă kon pơ lei jang che\h phe tơ [ơ\p [ơm mư\h yak lơ\m jăl khei hơ tuch pơ yan ‘mi. Tơ\ hơ la âu, kiơ\ đơ\ng pơ ma dơ nu\h hăm bơ ngai ch^h kơ tơ\ng ang, Thak si Đào Thị Lan Hoa, An^h jang khos ho\k ki thuơ\t cho\h jang sa bri ‘long Tây Nguyên, gô tơ gu\m kon pơ lei hơ met ‘lơ\ng dôm tơ drong pơm bơ ngơ\t âu.

- Thak si Đào Thị Lan Hoa ăi, hăm ‘long che\h phe lơ\m khei ‘năr âu ‘no\h bơ ngai pơ tăm che\h phe kăl kơ lăng tru\h 1,2 trong pơ tăm thoi yơ mă lăp [lep?

- Thak si Đào Thị Lan Hoa: Ơ m^h ma duch nă, lơ\m khei ‘năr âu ‘long che\h phe to\k bo\k tơ\ khei ‘năr rong plei, đei dôm tơ ring pơ tơm đei plei đum răh bơ\ih. Yua thoi no\h mơ\ng lơ\m tơ drong tơ\ pơ gar ‘long bơ\n gơ\h pơm kiơ\ trong choh pơ tăm mă lăp. Tơ drong mă blu\ng nhôn ‘me\h tơ roi akhan lơ\m khei ‘năr âu m^h ma duch nă kăl kơ lăng tru\h tơ drong vei lăng ‘long pe\ng yơ\p lơ\m pơ gar ‘no\h bơ\n gô pơ gơ\r kăt hơ le\h dơng hơ yơ\l hơ nơ\ng vă pơm liơ ‘năr pơ chrang lơ\m pơ gar ‘long che\h phe ‘lơ\ng hlo\h vă gơ\h mong kơ chơ\t hre\ng păng hơ nhăk ăn đei io\k yua plei lơ nhen bơ\n chang gô. Tơ drong mă 2 ‘no\h pơm kăt hơ le\h dơng sơ drai, bơ\n athei hơ nơ\ng kăt hu\t sơ drai ‘nao blu\h. Bơ\n athei lăng tru\h lơ\m khei ‘năr âu tơ dăh che\h phe tơ\ pơ gar đei 2 kơ loăi tơm ‘no\h j^ che\h phe ‘nao pơ tăm păng che\h phe phe\ te\ch bơ\ih. Hăm che\h phe ‘nao pơ tăm, tơ\ khei ‘năr âu che\h phe kơ jung đơ\ng 1m tru\h 1m2 ‘no\h bơ\n lăng tru\h tơ drong kăt tơ ‘mơ\ng, hăm tơ drong pơ tăm che\h phe hmă ‘no\h nhôn tơ tă kơ m^h ma duch nă athei kăt tơ ‘mơ\ng tơ\ kơ jung đơ\ng 1m2 tru\h 1m3 vă kơ ‘long che\h phe ke\ chăt sơ drai vă tơ gop ăn pơ đ^ kơ dơng mong răk ăn sơ năm tru\h, păng hăm tơ drong pơ tăm ‘long tơ gep bơ\n ku\m blu\h pran.

Đang kơ ‘no\h m^h ma duch nă ku\m kăl lăng tru\h dôm tơ drong pơ t^h gia nhen hăm che\h phe phe\ te\ch ‘no\h bơ\n bơ ngơ\t tru\h tơ drong hơ len lăng tơ\ pơ gar ‘long, đei dôm ‘long che\h phe đei hơ yơ\l ‘no\h bơ\n rong sơ drai thim ‘no\h bơ\n tơ gep thim, hơ yơ\l tơm hơ yơ bơ\n tơ mơ\t thim ‘no\h vă pơm liơ yơ\p che\h phe lơ mă lei athei vei sơ đơ\ng rơ hơi mư\h le# ‘long che\h phe blu\h đei dôm dơng sơ drai hơ dai hăm ku\m rong plei che\h phe vă đei plei lơ nhen bơ\n ‘me\h vă.

- Thak si ăi, gơ\h [o#h thoi âu, kon pơ lei bơ ngơ\t tru\h hlo\h oei jing pơm liơ găr che\h phe đei ‘lơ\ng hlo\h hăm lei ư\h deh, mư\h lei vă io\k đei tơ drong ‘nâu, bơ ngai pơ tăm che\h phe kăl lăng tru\h tơ drong kiơ hă Thak si?   

- Thak si Đào Thị Lan Hoa: M^nh tơ drong bơ\n bơ ngơ\t tru\h tơ\ âu pơm liơ plei đei lơ hlo\h, ‘no\h m^h ma duch nă athei săy pho\ng mă lăp lăng kiơ\ lơ\m plei, kơ chơ\t ‘lơ\ng lơ\m te\h ku\m nhen ‘long che\h phe ‘nao pơ tăm dăh mă pơ tăm đunh bơ\ih. Nhôn ku\m pơ ma hơ dăh dơ\ng m^h ma duch nă ‘no\h hmă hmă ‘măng săy pho\ng hơ tuch ‘no\h lơ\m khei 8, khei 9. Tơ dăh sơ năm ‘nâu hăm tơ drong to\\ ‘mi kial mă bơ\n tam mă săy đei pho\ng ‘măng hơ tuch ‘no\h m^h ma duch nă ku\m gơ\h săy dôm kơ loăi pho\ng NPK, vă khan bơ\n săy pho\ng đạm păng pho\ng Kali. Hăm ‘măng săy âu ‘no\h bơ\n athei lăng tru\h kiơ\ trong pơ tho tơ tă hăm che\h phe ‘nao pơ tăm ming dăh mă che\h phe đ^ phe\ te\ch vă kơ bơ\n tơ mơ\t yua pho\ng lơ dăh to\ se\ch, păng mư\h săy ‘no\h m^h ma duch nă ku\m lăng tru\h athei vei sơ đơ\ng tơ drong tơm ‘no\h 5 [lep lơ\m săy pho\ng ăn che\h phe vă khan [lep khei ‘năr, [lep kơ liêu…. Păng nhôn ku\m ‘me\h m^h ma duch nă tơ dăh đei jên đơ\ng ro\ng kơ phe\ che\h phe đang, bơ\n io\k te\h gơ\ih ăn rim an^h jang kơ pal tơ blang hơ dăh vă kơ bơ\n gơ\h đei trong săy pho\ng mă lăp mơ\ng kiơ\ lơ\m te\h kơ u\nh hnam bơ\n, vă pơm liơ pơ gar che\h phe blu\h jing kơ jăp hlo\h, păng tơ drong g^t kăl ‘no\h j^ vei lăng đei te\h pơ tăm che\h phe, ‘nâu j^ tơ drong tơm tơ chơ\t vă pơ gar che\h phe đei plei lơ păng t^h vơ\ kơ jăp tơ\ hơ năp kơnh.  

-Thak si ăi, 1,2 u\nh hnam pơ tăm che\h phe tơ tăm găh dôm tơ drong pơ rang pơ răm tơ\ ‘long che\h phe lơ\m khei ‘năr âu, găh tơ drong ‘nâu, ^h hăm đei dôm nơ\r pơ tho tơ [o#h kiơ ư\h?  

-Thak si Đào Thị Lan Hoa: Lơ\m khei ‘năr âu tơ\ chu\n na oei đei dôm kơ loăi hơ drông pơ răm, mă lei m^h ma duch nă ku\m lăng tru\h tơ dăh đei hơ drông pơ răm ‘no\h bơ\n kăl kơ hơ len lăng păng băt hơ dăh hơ yơ ‘no\h kơ loăi hơ drông pơ răm g^t kăl păng kăl kơ tang găn pơ lôch, mư\h tang găn pơ lôch hơ drông ‘no\h ku\m athei tơ mơ\t yua tơ drong kăl tang găn, pơ lôch ako\m vă khan jang hơ drol rim trong jang ki thuơ\t cho\h pơ tăm vă tơ gu\m ‘long che\h phe t^h vơ\ păng blu\h jing pran hăm trong bơ\n săy pho\ng, kăt hơ le\h ‘long pe\ng yơ\p… Đang kơ ‘no\h bơ\n ku\m athei bơ ngơ\t tru\h tơ drong vei lăng dôm kơ loăi ong, kơ tu, vo\ng v^l…

M^nh tơ drong mă nhôn ku\m tơ tă ăn kon pơ lei thoi âu hrei ‘nâu tơ\ pơ gar che\h phe bơ\n đei kơ loăi hơ drông pơ răm nhen yă de pơ răm plei, hăm dôm kơ loăi hơ drông pơ răm âu ‘no\h hmă hmă mư\h sư phă ‘long pơ tăm ‘no\h sư đei [o#h tơ\ 1,2 tơ nơm đơ\ng ro\ng ‘no\h mă lang să. Tơ dăh bơ\n ư\h kơ tang găn, pơ lôch tro\ [lep ‘no\h yă de âu sư gô tơ le\ch tơ chơ\t ‘ngam păng pơm tơ drong hiôk ăn kơ yă de găm chek lar, mư\h [o#h yă de găm chek lar ‘no\h m^h ma duch nă nge\h ngăi yua đơ\ng pơ mâu mă lei tơ pă yan âu ‘no\h sư yua đơ\ng yă de păng bơ\n hơ len lăng, tơ dăh oei [o#h yă de oei gơ\h tang găn đei hơ mơt [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng tru\h tơ drong t^h vơ\ đơ\ng ‘long che\h phe ‘no\h bơ\n athei yua dôm kơ loăi pơ gang sinh học vă tang găn, pơ lôch dôm kơ loăi âu, tơ plơ\ dơ\ng, tơ dăh dôm hơ drông pơ răm ư\h pă đei, lăp oei hla đei găm ‘no\h m^h ma duch nă ư\h kơ kăl pru\ih pơ gang yua kơ plăh âu yă de ư\h pă đei tơ\ pơ gar che\h phe dơ\ng bơ\ih kơ na bơ\n ư\h kơ bơ ngơ\t tru\h.  

Păng nhôn ku\m tơ tă thoi âu lơ\m khei ‘năr âu tang găn, pơ lôch hăm pơ gang hóa học ‘no\h nhôn ư\h kơ pơ tho tơ tă o#h, tơ dăh tơ\ pơ gar hơ yơ đei yă de lơ ‘no\h bơ\n yua dôm kơ loăi đing đak pru\ih jăng vă bơ\n ôp tơ jro\h  rim kơ loăi yă de âu vă vei sơ đơ\ng ‘lơ\ng găr che\h phe đơ\ng ro\ng kơ phe\ io\k ư\h kơ đei pơ gang hơ drông rơ kăh hăm tơ mam găr hơ dr^h đơ\ng găr che\h phe.

- Bơ nê kơ Thak si hơ!

Nam Trang: Ch^h

Thuem: Tơ blơ\