VOV4.Bahnar – Tơpl^h to\ ‘mi kial to\k bo\k jing tơdrong long t^h tên hăm cho\h jang sa tơ\ rim dêh char Tây Nguyên. Hơnhăk tơdrong gơ\h hơge\i khoa ho\k kih thuơ\t, hơnhăk kmăi kmo\k ‘nao lơ\m cho\h jang sa ‘no\h tơdrong kăl hlo\h kơ dêh char, vă lăp hăm chăl hle. Lơ\m au tơdrong tơdrong kăl hlo\h ‘no\h măh mai đak chă tơruih ăn ‘long pơtăm hăm kmăi kmo\k tư\ đông, pơkom. Bơ\n vang hơlen lăng găh tơdrong ‘lơ\ng hơ iă kmăi kmo\k tơruih ‘nao hăm rim pơgar tiu tơ\ apu\ng Ea Kar, dêh char Dak Lak.

‘Nho\ng Nguyễn Văn Định ‘noh m^nh lơ\m dôm bơngai đe\i pơgar tiu să hlo\h tơ\ tơring Ea Sô, apu\ng Ea Kar. Hlo\h 3.000 hơdrơ\ng tiu pơtăm lơ\m te\h krang 10%, te\h hơga, đak hro\ kơtang, kơna ve\i răk te\h ju ăn kơ tiu ‘no\h tôch tơnap lơ\m rim pơyan phang. Hlo\h đơ\ng chă mơ\ng bro\, đo\k [a\o păng lăng Internet, ‘nho\ng Định hlôi tơmơ\t jên pơlăp đing tơruih kơtă tơ\ tơm ăn đ^ đăng pơgar tiu po. Kmăi kmo\k tơruih au đe\i 2 đing kơsu phi 60, [u\ lơ\m te\h, hăm đing rơ muăn, val khoă, [ek tơruih pơlăp lơ\m đing đak. Mư\h chă tơruih, lơ\m m^nh dơnơm 1 to\ [ek, chă pruih ‘mui đak lơ\m tơm tiu. Mă đơ\ng kon jên tơmơ\t jang to\ se\t, mă le\i hlôi hlo\h 2 sơnăm, kmăi kmok đing đak oe\i tơ ruih ‘lơ\ng hơ iă, tơgu\m ăn u\nh hnam dă [iơ\ hơvơ\h lơ bơngai jang.

‘Nho\ng Định tơbăt :“ Tơmơ\t jên răt kmăi kmo\k đing đak au tôch kơ lăp. Tơ pl^h ăn kơ bơ\n che\p đing chă tơruih tơ\ rim dơnơm ‘no\h bơ\n lăp păr plôih val ‘no\h đak ro đơ\ng au tru\h tơ\ to ‘no\h hăp tơruih ‘lơ\ng hơ iă. Bơ\n lăp dăr m^nh ‘măng năm lăng ‘no\h v^h pơdơ\h. Tơdăh chă tơruih che\p đing ‘no\h lap dêh, ăp 4 ‘nu bơngai ‘mơ\i mă jang keh.”

Đơ\ng tiu măt, Ea Sô hlôi jing tơring te\h đe\i lơ bơngai lơ\m Tây Nguyên năm tru\h tơ\ au chă cho\h jang sa, lơ\m au đe\i hloi dôm bơngai đơ\ng tơring tiu đe ư hơnhang kơ dêh char Gia Lai, nhen Chư Sê, Chư Pưh, Mang Yang... Mă le\i kiơ\ đơ\ng [ok Nguyễn Thế Thủy, Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r Đảng tơring, lơ bơngai hlôi hiong răm kơtang kơ yuơ to\ ‘mi kial, groi te\h tơ\ au tôch chr^h chre\ng, kăl đe\i đak chă tơruih lơ hlo\h, lơ bơngai m^h ma ‘nho\ng o\h kơ [ok Thuỷ pơtăm tiu je\i hiong răm kơtang, mư\h chă tơruih đak ăn kơtiu kiơ\ trong joăt joe đơ\ng sơ\. Hơdro# [ok, hlôi tơtom hơlen, tơmơ\t jên 22 tr^u hlak jên, chă pơlăp đing đak tơruih tơ\ tơm ăn pơgar po, kơna pơgar ‘long pơtăm jing ‘lơ\ng, ple\i ăl.

{ok Nguyễn Thế Thủy, tơbăt:“Găh tiu lôch lơ\m tơring au tôch kơ lơ, kơ yuơ mư\h to\ pơđang, te\h [ônh kơ kro, đe sư chă tơruih ư\h kơ tom. Mă [ar te\h tơ\ au ‘no\h hrau hăm chuơ\h, te\h đơng. Tơdăh chă tơruih đak ư\h tơtom ‘no\h te\h hơđang, pơm ăn rơ\h tiu kơtech, pơm ăn dơnơm tiu ư\h kơ gơ\h trep io\k đak mơ\r kơna lôch.”

Kiơ\ đơ\ng Ki sư Nguyễn Văn Kiên, Kơdră che\p pơgơ\r An^h pơtru\t cho\h jang sa apu\ng Ea Kar, tơ\ anăp tơdrong tơ pl^h to\ ‘mi kial, đơ\ng hlo\h 5 sơnăm au ki, apu\ng hlôi lăng kơ jăp tru\h tơdrong tơgu\m kon pơlei tơ pl^h kmăi kmo\k tơruih ăn rim ‘long pơtăm ‘nhot sa. Tru\h dang e\i, đ^ đăng pơgar pơtăm ‘nhot lơ\m apu\ng hlôi đe\i răt kmăi kmo\k tơruih [ek ‘mui đak. Hăm ‘long sa plei păng ‘long kăp g^t đe\i jang kiơ\ 2 kih thuơ\t tơruih ‘nao, ‘no\h hơruih đak kơto\h kiơ\ te\h đak Israel, chă tơruih pruih lơ\m dơnơm. Hlo\h đơ\ng hơlen sơnăm 2014 tơ\ rim pơgar tiu đe\i pơlăp kmăi kmo\k tơruih đak kơto\h đe\i [o#h, ‘no\h hăp ‘lơ\ng tơpă mơ\n.

Ki sư Nguyễn Văn Kiên, tơbăt:“Lăng hơlen m^nh sơnăm ‘no\h nhôn [o#h, đak chă tơruih ư\h kơ lơ, tơ jur 40%. Tơdrong hơlu\ng hơ ie tiu to\ se\t [iơ\ păng tơdrong cho#h pơkao kơtăn ple\i ‘no\h lơ hlo\h, ple\i tiu to\k lơ đơ\ng 13 tru\h 15%. Păng nhôn [o#h dơ\ng, mư\h chă tơruih ju hơnơ\ng lơ lo\h dơnơm tiu bu\h vơ\ jing ‘lơ\ng, păng hăp dă [iơ đe\i sơdrông pơra\m tiu. Kơ yuơ tơdrong au nhôn đ^ jang pơlong năng đunh kơ au 3 sơnăm bơih. Đơ\ng đơ\ng no\h bơ\n gô hơdăh đe\i io\k yua lơ\m 1 hek ple\h plo\h d^h băl dang 160 tr^u hlak jên. Lơ\m mă tơmơ\t jên jang đing tơruih ăn 1 hek tar lăp đơ\ng 50 tru\h 57 tr^u hlak jên đe\ch.”

Kmăi kmo\k tơruih ‘nao hlôi [o#h hơdăh đe\i iok yua kơ jăp ăn pơgar tiu tơ\ apu\ng Ea Kar, dêh char Dak Lăk. Hơpơi kon pơlei lơ tơring kơ Tây Nguyên je\i hơdrin jang kiơ\ kmăi kmo\k ‘nao lơ\m cho\h jang sa vă đe\i io\k yua kơ jăp, tơ jră tang găn hăm tơ pl^h to\ ‘mi kial.

Bơngai ch^h: Đình Tuấn

Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t