VOV4.Bahnar - Tây Nguyên to\k bo\k tru\h lơ\m pơyan ‘mi. Mă le\i to\ ‘mi kial sơnăm au ư\h sơđơ\ng, mă kăl hăm ‘long chehphe. Vă tơgu\m ăn kon pơlei băt dơ\ng trong jang chehpeh lơ\m khe\i năr au, Thak si Đào Hữu Hiền, kang [o# Dơno\ an^h chă tơche\ng Khoa ho\k kih thuơ\t cho\h jang sa bri ‘long Tây Nguyên gô pơtho tơbăt dôm tơdrong kăl lơ\m chă prôi pho\ng tu\h mơ\r ăn chehphe khe\i năr blu\ng pơyan ‘mi.

- Thak si Đào Hữu Hiền ăi, lơ\m khe\i năr blu\ng pơyan ‘mi tơdrong ve\i lăng năg tông chehphe ‘no\h lơ liơ?

Thak si Đào Hữu Hiền: Kon pơlei bơ\n je\i băt lơ\m khe\i năr blu\ng pơyan ‘mi, plei chehphe to\k bo\k lơ\m khe\i năr vơ\ t^h adoi mong răk kơchơ\t hre\ng. Kơ yuơ lơ lo\h, lơ\m khei năr au, ‘ngoăih rim trong jang kiơ\ kih thuơ\t ve\i lăng năng tông pơgar nhen kăt sơdrai, pơ jing ‘long pơm yơ\p, tang găn hơlau sơdrông pơrang pơra\m nhen yăde ‘no\h kon pơlei bơ\n kăl lăng tru\h tơdrong chă prôi pho\ng tu\h mơ\r lơ\m khe\i năr blu\ng pơyan ‘mi. Tơdrong mă au tơgu\m ăn dơnơm rong ple\i adoi nhen đe\i plei kơ jăp ăn pơyan plei đơ\ng ro\ng dơ\ng.

- Mư\h le\i tơdrong chă prôi pho\ng tu\h mơ\r lơ\m khe\i năr au đe\i jang lơ liơ mă tro\ [lep ho\ thak si?

Thak si Đào Hữu Hiền: Lơ\m khe\i năr blu\ng pơyan ‘mi nhôn pơkă: Tơdăh io\k yua pho\ng hmă ‘no\h kăl prôi pho\ng lân. Gơ\h chă prôi m^nh ‘măng lơ\m khe\i năr blu\ng pơyan ‘mi dăh mă chă prôi [ar ‘măng. Tơdăh kon pơlei bơ\n prôi m^nh ‘măng ‘no\h lơ\m 1ha bơ\n prôi đơ\ng 500 k^ tru\h 700 k^, jang kiơ\ đe\i ple\i jo# hơto\ dang 3 tân. Hăm dôm pho\ng hoă ho\k nhen pho\ng Urê păng Kali ‘no\h kon pơlei chă tu\h hrau đơ\ng no\h prôi ăn ‘long pơtăm. Mă hơdăh bơ\n chă prôi kiơ\ đe\i ple\i kơ dơnơm ‘long. Pơt^h gia lơ\m 1 ha phe\ đe\i 3 tân găr ‘no\h bơ\n chă prôi 400 k^ pho\ng Urê lơ\m m^h sơnăm atu\m hăm đơ\ng 450 tru\h 500 k^ pho\ng Kali. ‘Nau ako\p pho\ng bơ\n chă prôi lơ\m 1 sơnăm, găh ‘măng mă blu\ng au bơ\n prôi dang 40% ‘no\h măh bơih. ‘Ngoăih kơ ‘no\h tơdăh bơ\n ư\h kơ prôi pho\ng hmă le\i kon pơlei bơ\n je\i gơ\h chă prôi pho\ng NPK joăt chă prôi ăn chehphe kơ yuơ rim hnam kmăi, ko\ng ty pơm tơle\ch. Hre\i au đe\i lơ kơ loăi pho\ng gô mơ\ng kon pơlei bơ\n rơih răt. Kon pơlei bơ\n chă prôi kiơ\ nơ\r pơtho tơbăt đơ\ng an^h pơm tơle\ch pơtho ăn.

- Găh trong prôi pho\ng ‘no\h thak si chă pơkă ăn kon pơlei dôm tơdrong kiơ vă hơnhăk đe\i tơdrong ‘lơ\ng hơ iă hlo\h?

Thak si Đào Hữu Hiền: Nhôn pơkă ăn kon pơlei chă prôi pho\ng mư\h dang yơ đe\i [o#h đe\i ‘mi hơnơ\ng ư\h khan ‘nao lăp ‘mi pêng, puăn năr blu\ng mă hăt hot chă prôi ‘no\h ư\h kơ lăp ôh. Tơdăh kon pơlei bơ\n prôi pho\ng hmă, pơ t^h gia tơdăh pho\ng Lân ‘no\h 1 dơnơm prôi 5 lang. Đơ\ng ro\ng ‘no\h đơ\ng 20 năr tru\h m^nh khe\i bơ\n chă prôi pho\ng urê hăm Kali chă hrau atu\m. Găh pho\ng urê păng Kali prôi ‘măng mă au ‘no\h 40% lơ\m ako\p chă prôi lơ\m sơnăm, lơ lo\h dang 2 lang pho\ng urê păng 1 lang 1 poăt pho\ng Kali lơ\m 1 dơnơm. Găh pho\ng Urê hăm pho\ng Kali tu\h hrau ‘no\h bơ\n prôi pơgo\h hloi. Păng hơdrol chă prôi ‘no\h bơ\n khôr pơgo\h hla lơ\m sơlu\ng păng prôi kiơ\ tơ\ hơla sơdrai chăt. Vă hăp hram pơ đ^ ‘no\h hơdrol prôi bơ\n cho\h te\h jru\ 10cm, chă prôi đang ‘no\h [u\ kơ lơ\p, tơgu\m ăn chehphe blu\h vơ\ ‘lơ\ng hlo\h. Tơdăh kon pơlei bơ\n prôi pho\ng NPK ‘no\h trong chă prôi je\i le\i lăi lơ lo\h mơ\n. 

Đe\i m^nh tơdrong ‘no\h tơdăh prôi lơ pho\ng hoă ho\k mă ư\h kơ chă tu\h mơ\r le\i pơm ăn te\h ư\h kơ jing ‘lơ\ng. Kơ yuơ lơ lo\h, ‘ngoăih prôi pho\ng kon pơlei bơ\n je\i kăl chă tu\h mơ\r vă tơgu\m ăn te\h jing ‘lơ\ng. Lơ\m mă no\h mă tơgu\m ăn rơ\h hăp granh lơ păng trep io\k mơ\r kơtang, pơm dă [iơ\ đak lo\k kluơ hu\t.

- Lei ah, bơnê kơ thak si hơ!

Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t