VOV4.Bahnar - Tơdrong pơgơ\r “Dak Nông – Pơyan [ơ đum” ‘măng mă blu\ng hlôi pơgơ\r jơne\i ‘lơ\ng lie\m. Hăm dôm tơdrong pơgơ\r tôch hơ iă, tơdrong jang hlôi pơ\ih đe\i lơ tơdrong hơmo\, rơvơn ‘nao ăn ‘long [ơ Dak Nông yak tru\h an^h te\ch mơdro lơ\m apu\ng ple\nh te\h.

Khu\l đe\i Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơlei dêh char Dak Nông lăng ba păng krao hơvơn vang năm Tơdrong pơgơ\r “Dak Nông – Pơyan [ơ đum” lơ hlo\h ‘no\h bơngai pơtăm [ơ, hăm 500 ‘nu kon pơlei cho\h jang sa păng rim an^h mơdro sa tơm, hơp tak xah jang găh tơdrong au, vă pơ jing rơvơn ăn kon pơlei băt hlo\h dơ\ng rim tơdrong kơtơ\ng ang, trong băt hơdăh lơ\m pơtăm [ơ đe\i io\k yua kơ jăp hlo\h.

{ok Hồ Quang Hoan oe\i lơ\ thôn 11B, tơring Dak Lao, apu\ng Dak Mil tơbăt: Hlo\h 10 sơnăm pơtăm hrao lơ hơdre\ch [ơ lơ\m 3 ha mir pơgar chehphe, mă le\i lăp đe\i 60 dơnơm [ơ sap ple\i ăl te\ch măt, hăm phe\ io\k đe\i mơ j^t tân lơ\m m^nh sơnăm, pă dôm yơ ‘no\h “đe\i ple\i lơ mă le\i kơ jă re”. Vang năm Hop ako\m “Ato\k tơ iung [ơ kơ jăp ‘lơ\ng” kơ yuơ Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơlei dêh char Dak Nông pơgơ\r lơ\m Tơdrong pơgơ\r “Dak Nông – Pơyan [ơ đum”, [ok akhan đe\i lơ tơdrong kăl hơlen mă bre\. “Hre\i au đe chă te\ch mơdro tôch lơ kơ loăi hơdre\ch. Nhen le\ kon pơlei tim mă đe\i an^h bơ\ jang kơpal găh au chă pơtho tơbăt ăn, lăp kơ d^h tưochă rơ\ih đe\ch. Kơna lơ lo\h ư\h kơ sơđơ\ng ‘lơ\ng tơpă mơ\n, kơ yuơ mă đơ\ng bơ\n chă pơtăm ră mă le\i ư\h kơ băt đe vă ‘me\h răt dôm kơ loăi [ơ ayơ. “Pu\n glo\h gloi hơge\i” ư\h kơ đe\i chă pơtho tơbăt yă kiơ ôh. Tơdrong pơgơ\r au đe\i băt dôm trong pơcho\h ăn chă pơtăm hơdre\ch kiơ vă te\ch mơdro tơ\ te\h đak đe đe\i io\k yua kơ jăp, hơlen tơdrong te\ch răt dôm ăi d^h băl vă kơ hăp sơđơ\ng”.

Tơ\ rim hop ako\m, pơma dơnu\h, jơnu\m kơchơ lơ\m Tơdrong pơgơ\r “Dak Nông – Pơyan [ơ đum” au ki, bơngai pơtăm [ơ Dak Nông păng rim dêh char tơring tơ je# đe\i jơ ‘năr tơ [ơ\p rim bơngai jang khoa ho\k, bơngai joăt jang hơge\i lơ\m tơdrong chă pơtăm, pơm tơle\ch păng te\ch mơdro [ơ yak đơ\ng rim An^h bơ\ jang nhen: An^h tơm Chă tơche\ng Khoa ho\k kih thuơ\t Cho\h jang sa Bri ‘long Tây Nguyên, Ko\ng ty Sam Agritech, Gru\p jang Minh Hưng, rim bơngai joăt jang đơ\ng te\h đak New Zealand ... Đơ\ng no\h, bơngai pơtăm [ơ băt dơ\ng dôm hơdre\ch ‘nao đe\i jing ‘lơ\ng lơ\m hơgăt te\h, kih thuơ\t pơtăm ve\i lăng, trong ve\i răk, pơm tơle\ch, te\ch mơdro ăn kơ đe.

{ok Nguyễn Văn Hòa, oe\i tơ\ tơring Đak Ha, apu\ng Đak Glong tơbăt, lơ\m dôm sơnăm tơ je# au kon pơlei lơ\m tơring pơtăm [ơ tôch kơ lơ, mă le\i kơ yuơ ư\h kơ đe\i anăn tơmam drăm, ư\h kơ băt hơdăh tơm a la chă păng ư\h kơ đe\i hơlen hơdăh tơdrong ‘lơ\ng kơ ne# kơna tôch tơnap lơ\m tơdrong răt io\k. Kơ yuơ lơ lo\h, mư\h vang năm Tơdrong pơgơ\r “Dak Nông – Pơyan [ơ đum”, [ok Hòa pơma tơbăt jơhngơ\m đon hơmo\ găh tơdrong đunh đai tai sơnăm ‘lơ\ng ro\ ăn ‘long [ơ Dak Nông: “Lơ\m kon pơlei nhôn oe\i au đe\i lơ u\nh hnam pơtăm đơ\ng 13 tru\h 17 ha [ơ. ‘Nhôn tơtăm hlo\h ‘no\h pơtăm [ơ lơ dêh hnang, ư\h kơ băt pơm lơ liơ vă te\ch mơdro ple\i [ơ tơ\ yơ? Găh tơdrong te\ch mơdro ư\h kơ ke\ kơ hlot, kơ yuơ nhôn chă pơtăm lơ mă le\i ư\h kơ đe\i pơm anăn ăn tơmam drăm. Tơdrong lăng ba đơ\ng kơdră che\p pơgơ\r dêh char pơgơ\r hop ako\m au pơm ăn kơ nhôn sơđơ\ng jơhngơ\m jang pơtăm ve\i lăng ‘long [ơ lơ\m tơring bơ\n ‘lơ\ng hơ iă [iơ\, ple\i ‘lơ\ng [iơ\, păng đe\i jơhngơ\m đon sơđơ\ng hlo\h đơ\ng ro\ng au jang sa đe\i io\k yua kơ jăp dă [iơ\ gle\h hrat”.

Khe\i năr au, Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơlei dêh char Dak Nông je\i hlôi ‘măn hơdro# hop ako\m “Tơgoăt te\ch răt ple\i [ơ păng rim tơmam drăm cho\h jang sa” kơ yuơ Ko\ng ty T.Vita (găh Gru\p jang T&T) tơroi tơbăt găh tơdrong te\ch mơdro ple\i ‘long tơ\ te\h đak đe păng trong jang hơdoi hăm kon pơlei lơ\m te\h đak; tơle\ch trong jang kih thuơ\t păng tơdrong pơkăp ‘lơ\ng mư\h kon pơlei vang mơ\t jang hơdoi lơ\m pơtăm ‘long [ơ păng rim ‘long pơtăm anai. Tơ\ au, tang măt ăn Gru\p jang T&T păng Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơlei dêh char Dak Nông hlôi k^ pơkăp [lo\k hơdơ\r jang hơdoi jang kiơ\ pơ pro\ tơring pơtăm ngăl ‘long [ơ păng ‘long sa ple\i, adoi k^ pơkăp hăm an^h bơ\ jang găh au kơ tơring găh tơdrong jang hơdoi jang kiơ\ tơgu\m djru tơgoăt an^h te\ch răt tơmam drăm cho\h jang sa tơ\ tơring.

{ok Phan Mạnh Hòa – Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r Ko\ng ty T.Vita sơkơ\t hơdăh gô tơgoăt jang hơdoi, yak hơdoi hăm kon pơlei vă ple\i [ơ ‘lơ\ng. “Hre\i au, rim hơdre\ch [ơ tơ\ Dak Nông găh lơ hơdre\ch [ơ hmă, te\ch mơdro tơ\ te\h đak đe ư\h gan hlot, mă le\i te\ch mơdro lơ\m te\h đak oe\i hlot kơtang mơ\n. Kơ yuơ lơ lo\h, chă athe\i kon pơlei pơtăm hơdre\ch [ơ te\h đak đe hăm jên răt hơdre\ch măt, trong chă pơtăm ve\i lăng năng tông tơnap tap ‘no\h jing trong jang tơnap tap hlo\h. Mă le\i, lơ\m đơ\ng 5 tru\h 10 sơnăm kơnh, tơdrong lang să chă pơtăm [ơ kiơ\ trong te\ch mơdro ăn te\h đak đe jing trong jang ato\k tơ iung kơ jăp ăn ple\i [ơ. Kơ yuơ lơ lo\h, T.Vita gô vang hơlêm dôm tơdrong tơnap tap păng chă pơtru\h ăn dôm tơdrong kăl hlo\h vă kon pơlei sơđơ\ng jơhngơ\m jang sa. T.Vita gô tơle\ch jang rim Tơdrong jang pơtru\t mơdro sa jơne\i vă hơnhăk dôm tơmam drăm ple\i [ơ Dak Nông đe\i an^h răt io\k sơđơ\ng tơgăl hăm ‘lơ\ng păng hơnhăk ba đe\i io\k yua kơ jăp ăn kon pơlei cho\h jang sa”.

Kiơ\ đơ\ng An^h che\p pơgơ\r hơlen, tơdrong jơne\i hlo\h kơ Tơdrong pơgơ\r “Dak Nông – Pơyan [ơ đum” lơ\m dôm năr au ki ‘no\h hlôi pơ jing đe\i gơng tơro\h klo\h kle\ch d^h băl vă rim kơdră che\p pơgơ\r, an^h mơdro sa tơm, kon pơlei tơ [ơ\p pơma dơnu\h, tơle\ch rim trong jang tơgoăt d^h băl jang hơdoi lơ\m ato\k tơ iung [ơ kơ jăp ‘lơ\ng. Mă kăl Ko\ng ty SAM Agritech, An^h bơ\ jang hơdoi Khu\l kơdră che\p pơgơ\r te\h đak New Zealand, Dơno\ an^h tơm chă tơche\ng ‘Long pơtăm păng Tơmam sa New Zealand hlôi k^ hla bơar drơ\ng m^nh nơ\r pơm tơle\ch te\ch mơdro [ơ tơ\ dêh char Dak Nông. {ok Lê Trọng Yên – Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h ve\i lăng Cho\h jang sa păng Ato\k tơ iung tơring tơrang dêh char Dak Nông sơkơ\t hơdăh ‘nau jing rơvơn vă rim an^h mơdro sa, rim kon pơlei cho\h jang sa vang kơru\n jơhngơ\m tơmơ\t jên jang, hơnhăk [ơ Dak Nông jing tơmam drăm cho\h jang sa đe\i anăn te\ch mơdro tơ\ te\h đak đe. “K^ pơkăp đơ\ng Dơno\ an^h tơm chă tơche\ng hơlen ‘long pơtăm Tây Nguyên hăm Tơmam sa New Zealand ‘no\h đe sư tơgu\m ăn Dak Nông hơlen hơdăh găh rơvơn bri brăh, to\ ‘mi kial, groi te\h vă chă rơ\ih hơdre\ch [ơ [lep hlo\h, lăp hăm tơdrong chă te\ch mơdro. Nhôn lăng kăl sơnong jang đơ\ng an^h mơdro sa lơ\m tơgoăt jang hơdoi ato\k tơ iung tơmam drăm cho\h jang sa pơma atu\m păng tơmam drăm [ơ pơma hơdro#. Je\i tôch hơ iă, Gru\p jang Minh Hưng je\i hlôi lăng tru\h trong jang hơdoi đơ\ng ‘long [ơ păng đe sư hlôi tơ iung pơjing hnam kmăi pơm tơle\ch tơ\ pơlei tơm Hồ Chí Minh. Gru\p jang T&T je\i hlôi ako\m rim dôm an^h jang hơdoi hăm tơring, păng đe sư gô pơ jing đe\i mir pơgar să ‘lơ\ng vă pơtăm ngăl [ơ sơđơ\ng ăn pơm tơle\ch păng te\ch mơdro tơ\ te\h đak đe”.

Hre\i au, dêh char Dak Nông đe\i dang 2.600 ha [ơ, ie\ hlo\h pơtêng hăm 2 dêh char Dak Lăk păng Lâm Đồng. Mă le\i, tơ\ anăp kon pơlei to\k bo\k lang să chă pơtăm [ơ tôch kơtang, lăp m^nh [ar sơnăm dơ\ng dêh char Dak Nông gô đe\i tru\h 5.300 ha kiơ\ [lep trong pơcho\h jang. ‘Moi kiơ\ Tơdrong pơgơ\r “Dak Nông – Pơyan [ơ đum”, lơ tơdrong tơnap tap găh hơdre\ch, pơ pro\ cho\h jang sa, kih thuơ\t pơtăm ve\i lăng, phe\, pơm tơle\ch păng te\ch răt [ơ hlôi đe\i pơcho\h trong, pơ jing rơvơn ‘nao ăn ‘long [ơ Dak Nông yak mơ\t lơ\m chăl ato\k tơ iung kơ jăp ‘lơ\ng.

Bơngai ch^h: Quốc Học

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt