VOV4.Bahnar - Ve\i lăng năng tiu vă kơtăn ple\i ge\i lơ, dă [iơ\ hơlu\ng ple\i, hơlu\ng hơ ie gô pơm ăn đe\i ple\i lơ păng jang sa đe\i io\k yua kơ jăp ăn kon pơle\i. Vă kon pơle\i bơ\n băt dơ\ng trong ve\i lăng năng tông pơgar tiu lơ\m pơyan pơkao, kơtăn ple\i, lơ\m tơdrong tơroi năr au, nhôn hơvơn kon pơle\i bơ\n mơ\ng Thạc sĩ Mai Minh Tuấn, Kơdră an^h jang kih thuơ\t găh Dơno\ an^h tơm pơtru\t cho\h jang sa dêh char Gia Lai, pơtho ăn kơ bơ\n dôm trong hơmet pơ ‘lơ\ng dôm tơdrong pơm ăn tiu pơkao ư\h kơ lơ, hơlu\ng hơ ie păng tơgu\m ăn kơtăn ple\i tiu ge\i kơ jăp.

- Thak sih ăn tơbăt minh [ar tơdrong tơm pơma ăn tơm tiu ưh kơ đei plei, tơm le\ch pơkao cheh choh kr^t kru\t dăh mă hơlu\ng tơ ‘mơ\ng?

- Thạc sĩ Mai Minh Tuấn: Tiu ‘no\h đe\i chă pơkao ge\i păng pơkao ư\h kơge\i. Lơ lo\h bơ\n kăl pơ jing đe\i bôp, vă pơm dă [iơ\ đe\i pơkao ư\h kơ ge\i, ato\k kơtang pơkao ge\i. Pơ t^h gia, dơnơm tiu bơ\n le# hơyơ\l dêh hnang ‘no\h hăp gô đe\i pơkao ư\h kơge\i, mă đe akhan pơkao akăn. Dăh mă trong pơ jing đe\i bôp pơkao hăm trong gơlong bơ\n ư\h kơ chă tơruih đak ăn kơ tiu lơ\m 30 năr, vă pơ jing ăn đe\i bôp pơkao ‘lơ\ng, đơ\ng ro\ng ‘noh bơ\n mă tơruih đak prôi pho\ng lơ\m khe\i năr hơdrol kơ chôh pơkao ‘no\h je\i jing trong pơm ăn đe\i lơ pơkao ge\i kơtang hlo\h. Păng lơ\m khe\i ‘năr tiu vă pơkao kơtăn bơ\n je\i chă pruih pho\ng mơ\r, dăh mă rim kơ loăi pho\ng sinh ho\k je\i pơm ăn hăp pơkao krơ\p m^nh ‘măng, pơm ăn kơtăn ple\i ge\i kơtang. Păng lăp đơ\ng ro\ng tiu kơtăn ple\i bơih, ‘no\h je\i đe\i tơdrong chă hơlu\ng kơtăn ple\i, hơ ie. M^nh păh kơ yuơ ple\i lơ dêh hnang, m^nh păh je\i kơ yuơ to\ ‘mi ư\h sơđơ\ng pơm ăn. Bơ\n je\i kăl io\k yua pho\ng sinh ho\k chă pruih tơ\ hla dang 2 ‘măng păng 1 ‘măng chă pruih tơ\ tơm le\i gô pơm ăn dă [iơ\ hơlu\ng kơtăn ple\i.

            - Thak sih hăm gơh ăn tơbăt hơdăh hloh minh [ar trong jang găh kơchơ\t ‘lơ\ng vă hơto\k tơdrong đei plei ăn tơm tiu?

- Thạc sĩ Mai Minh Tuấn: Dang e\i bơ\n mă chă prôi ăn pho\ng ‘no\h bơ\n prôi pho\ng đam-lân-kali hăm chă prôi 2,5-1-2. ‘Nau bơ\n chă prôi tơ\ te\h. Tơdăh đe\i le\i bơ\n chă prôi hloi pho\ng N-P-K joăt chă prôi ăn kơtiu je\i gơ\h mơ\n. Mă [ar rim kơ loăi pho\ng hrau hrăo N-P-K hmă hmă đe\i canxi hoach lơ, hăp gô pơ tru\h canxi ăn kơ dơnơm ‘long ‘lơ\ng hlo\h. Đe\i m^nh tơdrong kon pơle\i bơ\n găl chă tơche\ng akhan chă tu\h vôi ‘no\h tơmơ\t đe\i canxi ‘no\h ư\h kơ [lep ôh, kơ yuơ dơnơm ‘long lăp trep io\k dôm canxi hoach lơ\m te\h, kơ yuơ lơ lo\h, kon pơle\i bơ\n dăh io\k yua rim kơ loăi pho\ng hrau joăt io\k yua ăn kơ tiu. Dang e\i, rim hnam kmăi pơm tơle\ch pho\ng đe je\i hlôi pơm tơle\ch pho\ng ăn hơdro# kơ chehphe, ăn hơdro# kơ tiu ‘moi kiơ\ khe\i ‘năr, mă đe tơmơ\t dơ\ng dôm kơ chơ\t ‘lơ\ng lăp hăm ‘long pơtăm. Pơ t^h gia nhen Bình Điền, ‘no\h đe sư pơm tơle\ch đe\i rim kơ loăi pho\ng N-P-K chă prôi hơdro# ăn tiu nhen 19-7-19. ‘Nau je\i kơ loăi pho\ng joăt chă prôi ăn, lơ\m au đe\i rim kơ chơ\t canxi, silic, magiê hoach kơtang. Khe\i năr au, atu\m hăm chă prôi pho\ng tơ\ tơm ‘no\h bơ\n je\i gơ\h io\k yua pho\ng sinh ho\k vă chă pruih tơ\ hla. Kon pơle\i bơ\n dăh kơ chăng ‘no\h pho\ng sinh ho\k kăl đe\i rim axít amin păng dôm tơmam tang găn pơrang. Tơdrong mă au kon pơle\i bơ\n dăh chă rơih răt mă [lep, kơ yuơ đe\i ‘măng bơ\n chă tơche\ng akhan pho\ng sinh ho\k ‘no\h pho\ng pruih tơ\ hla đơ\ng no\h chă răt ‘no\h tim mă [lep ôh. Mă pho\ng sinh ho\k ră, mă le\i kăl đe\i rim kơchơ\t axit amin, hăp ke\ krơ\ng păng ke\ tơmơ\t đe\i kơ chơ\t ‘lơ\ng kơna je\i ke\ tang găn hơlu\ng ple\i.

- Bơnê kơ ih hlôi axong jơ pơma dơnuh âu. 

          Tơblơ\ nơ\r: 

Amazư\t - Lan