VOV4.Bahnar - ‘Nao au, rim bơngai khoa ho\k găh Học viện Nông nghiệp Việt Nam hlôi tơbăt, hlôi io\k đei jơnei lơ\m tơdrong chă tơche\ng pơjing đei vaccine pơrang j^ klak chro\h nhu\ng châu Phi. ‘Nau tơdrong kơtơ\ng ang tôch hơ iă  ăn an^h jang rong kon tơrong pơma hơdro#, adoi nhen Dơno\ an^h ve\i lăng cho\h jang sa pơma atu\m lơ\m khei ‘năr pơrang j^ klak chro\h roi năr roi kơtang tơpo\h lang să jơ\p tơring lơ\m te\h đak, pơm hiong răm kơtang ăn an^h jang rong kon tơrong păng tơdrong er^h sa kơ kon pơlei. Mă lei, lơ\m mă tim mă đei vaccine tang găn pơrang j^, trong iung jang tơ jră tang găn pơrang j^ klak chroh nhu\ng châu Phi jơne\i hlo\h oei jang kiơ\ trong rong sơđơ\ng rơgo\h sinh ho\k.

Kơtơ\ng ang hơ iă

Yă Nguyễn Thị Lan – Kơdră che\p pơgơ\r Học viện Nông nghiệp Việt Nam tơbăt, rim bơngai khoa ho\k kơ Ho\k viện hlôi ako\m chă tơche\ng hơlen lơ trong vă tơchă đei pơgang vaccine tang găn j^ klak chro\h nhu\ng châu Phi. Tru\h dang ei, khu\l chă tơche\ng hơlen hlôi pơjing đei pơgang vaccine, ‘măng blu\ng io\k đei jơnei hơ iă lơ\m an^h jang pơlong păng pơlong chă [et lăng tơ\ nhu\ng j^.

Rong nhu\ng rơgo\h ‘lơ\ng tơ\ an^h rong kơ Hơp tak xah Hoàng Long tơ\ Hà Nội

Kiơ\ kơ ‘no\h, pơgang vaccine au hlôi chă [et pơlong năng tơ\ 3 an^h rong nhu\ng đei j^ klak chro\h nhu\ng châu Phi găh 3 u\nh hnam oe\i tơ\ dêh char Hưng Yên, dêh char Hà Nam păng dêh char Thái Bình. Hloh đơ\ng chă [et đei [o#h, 16 lơ\m 18 nhu\ng yo\ng păng 15 nhu\ng te\ch kơ 3 u\nh hnam au jei er^h sa ‘lơ\ng hơ iă đơ\ng ro\ng 2 khei [et pơgang ‘nau; m^nh [ar to\ nhu\ng yo\ng hlôi chông kon păng nhu\ng kon er^h ‘lơ\ng hơ iă. Lơ\m mă dôm nhu\ng ư\h kơ đei [et pơgang vaccine je\i lôch ngăl kơ yuơ pơrang j^ klak chro\h nhu\ng châu Phi pơm ăn.

Hơlen găh tơdrong sơđơ\ng kơ pơgang vaccine lơ\m [et pơlong năng, yă Lan tơbăt, vaccine tôch s^t hăm nhu\ng đei [et tang găn hơlau păng ke\ vei lăng năng tông hăm dôm nhu\ng đei [et pơgang tang găn hơlau. “Mă lei hăm pơgang vaccine hlôi pơm tơle\ch, kăl hơnơ\ng chă tơche\ng hơlen păng chă [et pơlong năng tơ\ lơ kon tơrong hlo\h dơ\ng. Lơ\m mă gô chang Dơno\ an^h tơm ve\i lăng Cho\h jang sa păng Ato\k tơ iung tơring tơrang [ơk ăn kon jên hăt hot ăn tơdrong jang chă tơche\ng hơlen păng pơm tơle\ch pơgang vaccine, nhôn jei hlôi athei khu\l chă tơche\ng pơ pro\ ăn pơm tơle\ch dang 500 kơ liu vaccine vă tơgu\m ăn [et pơlong năng tơ\ nhu\ng j^. Tơdrong tơnap tap hrei au ‘no\h nhôn tim mă đei an^h, kmăi kmo\k g^t kăl vă pơm tơle\ch pơgang vaccine lơ”, yă Lan pơma hơdăh.

Kiơ\ trong anai, [ok Bạch Đức Lữu – Kơdră che\p pơgơ\r An^h bơ\ jang pơgang vei lăng kon tơrong tơring VI tơbăt, khei năr au ki an^h au hlôi jang hơdoi hăm Ko\ng ty Navetco chă tơche\ng pơm tơle\ch pơgang vaccine păng tơmam sinh ho\k tang găn hơlau, ming hơmet j^ klak chro\h nhu\ng châu Phi tơ\ nhu\ng. An^h bơ\ jang pơgang vei lăng kon tơrong tơring VI hlôi pơ tru\h lơ kơ loăi virus ASFV động lực ăn Ko\ng ty Navetco vă pơm virus tơm pơm tơle\ch pơgang vaccine. {ok Lữu tơbăt, hlo\h đơ\ng hơlen tơpôl nhu\ng tơ\ 1 u\nh hnam oe\i lơ\m tơring Lonh Khánh, th^ xah Cai Lậy, dêh char Tiền Giang; lơ\m au, đei dôm to\ nhu\ng j^ mă lei hoei kơ lôch păng dang ei to\k bo\k er^h pran jăng. ‘Nau đei lăng jing tơmam virus đei kơ d^h gơ\h vă pơm tơle\ch pơgang vaccine.

Rong sơđơ\ng ‘lơ\ng hơ iă

Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h tơm ve\i lăng Cho\h jang sa păng Ato\k tơ iung tơring tơrang Nguyễn Xuân Cường tơbăt, lơ\m mă gô chang rim bơngai jang khoa ho\k chă tơche\ng hơlen pơgang vaccine ‘no\h oei ve\i kơ jăp rim trong jang rong kon tơrong sơđơ\ng sinh ho\k. Kơ yuơ ‘nau trong jang g^t kăl hlo\h vă tang găn hơlau, tơ jră hăm pơrang j^ klak chro\h nhu\ng châu Phi; adoi io\k yua rim tơmam sinh ho\k vă ato\k jơhngơ\m pran ăn kơ nhu\ng ke\ krơ\ng hăm pơrang j^. Dang ei đei lơ kơ loăi tơmam sinh ho\k hlôi đei io\k yua tơ\ yan au, đei ‘măng đei hlôi an^h rong 500 to\ nhu\ng hlôi io\k yua ăn tơmam au păng io\k đei jơnei hơ iă.

Vă pơra\m ke\ pơrang j^ klak chro\h nhu\ng châu Phi ‘no\h kăl băt hơdăh virus pơm ăn tơdrong j^. Kiơ\ kơ ‘no\h, m^nh [ar trong tang găn pơrang j^ đei: pơlôch hu\t pơ đ^, [lep nhu\ng j^; pruih pơgang pơlôch sơmach j^ mă [lep, mă tôm; tơpl^h trong rong; chă hie\m dơ\ng dôm tơmam drăm ke\ tang găn sơmach j^, ke\ krơ\ng hăm virus … Yan au, khei năr au ki, rim an^h tơm rong kon tơrong lơ to\k bo\k pơm kiơ\ kơ jăp rim trong rong sơđơ\ng sinh ho\k kơna pơrang j^ hoei chă pơra\m ke\ lơ\m an^h rong kon tơrong. Mă hơdăh, trong rong nhu\ng hăm tơmam sinh ho\k kơ Hơp tak xah Hoàng Long tơ\ Hà Nội hlôi hơnhăk đei io\k yua kơ jăp. Hơp tak xah rong đei 5.000 to\ nhu\ng, lơ\m au đei vă je# 500 to\ nhu\ng yo\ng đei rong tơ\ 2 an^h. Tang măt ăn Hơp tak xah Hoàng Long tơbăt, Hơp tak xah to\k bo\k rong  nhu\ng lơ\m hơdroong drơ\h man ‘lơ\ng phơi hơngơp. Đ^ đăng ^ch nhu\ng, đak ôp hơdroong đei jro lơ\m sơlu\ng păng pơm pơ ‘lơ\ng hăm biogas...

Rim trong tang găn pơrang hăm pơgang vaccine đei an^h au pơm kiơ\ trong tơchơ\t đơ\ng an^h jang pơgang vei lăng kon tơrong. Rim gie\ng an^h au hơnơ\ng pruih pơgang pơlôch sơmach j^ đơ\ng 1 tru\h 2 ‘măng. Pơm kiơ\ rim trong sơđơ\ng sinh ho\k kiơ\ ‘moi nơ\r pơtho tơbăt đơ\ng an^h bơ\ jang vei lăng kon tơrong (‘no\h pruih pơgang pơlôch sơmach, dăr lăng hơlen bơngai mơ\t le\ch lơ\m hơdroong, hơlen hơdăh dôm tơdrong đei pơm răm...).

Hăm tơmam hie\m, Hơp tak xah răt kơ d^h đơ\ng no\h pơm tơle\ch hăm kmăi ro\r kơtă tơ\ an^h rong, tơmam tơm chă hie\m ‘no\h hơ [o, đơ\k, rơmă tơ\h hơtu\h păng đei dơ\ng kue# vă pơm ăn ‘nhe\m ‘nhu\ng đei [au phu. Adoi tăh hrao hăm tơmam s^nh ho\k lơ\m tơmam hie\m. Kơ yuơ lơ lo\h kơ na nhu\ng hăp bek ‘lơ\ng, ‘nhe\m hăp ‘lơ\ng đei rim an^h [u\h kăt răt io\k lơ. Mư\h rôp te\ch nhu\ng đơ\ng hơdroong ‘no\h hăp trăp dang 120 k^ lơ\m 1 to\, tơhoach tơmam hie\m 3 k^ ‘no\h nhu\ng bek vơ\ tru\h 1 k^.

Mă kăl, tru\h dang ei m^nh [ar an^h rong nhu\ng lơ\m tơring hlôi đei j^ klak chro\h nhu\ng châu Phi pơra\m, mă lei an^h rong nhu\ng kơ Hơp tak xah Hoàng Long oe\i sơđơ\ng ‘lơ\ng. Kiơ\ đơ\ng An^h tơm vei lăng rong kon tơrong hơlen, tơdrong io\k yua tơmam vi sinh Probiotic hrau lơ\m tơmam hie\m gơ\h tơge\ch io\k dôm tơmam drăm đei kơ d^h lơ\m rim u\nh hnam kon pơlei cho\h jang sa, tơring, pơm dă [iơ\ tơhoach kon jên răt tơmam hie\m kon tơrong păng pơm ăn sơđơ\ng ‘lơ\ng hơ iă rong kon tơrong (kơ yuơ ư\h kơ io\k yua pơgang au to).

An^h tơm ve\i lăng rong kon tơrong ap^nh Dơno\ an^h tơm ve\i lăng Cho\h jang sa păng Ato\k tơ iung tơring tơrang păng rim tơring đei trong jang pơtru\t pơm kiơ\ kơtang rim trong rong nhu\ng sơđơ\ng rơgo\h sinh ho\k vă tang găn ke\ pơrang j^ pơra\m, păng ato\k ‘lơ\ng tơmam sa.

Bơngai ch^h: Thành Trung (TTXVN/Vietnam+)

Bơngai kơpi io\k Huệ

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt