Jăl trong vih truh Tam Kim hrei âu pă đei hrat nhen dôm jĭt sơnăm hơdrol ki bơih, jăl trong tih  216 kơ dêh char pơtoi đơ̆ng Jăl trong 3 truh anih tơm jang kơ xah adoi 'nao đei Anih tơm vei lăng khul linh ming hơmet; Đang kơ noh jăl trong đơ̆ng xah năm truh anih tơmang pơhiơ̆ Phia Oắc- Phia Đén adoi đei pơih să, sŏng điê̆n thoăi, internet truh rim pơlei pơla, tơgŭm ăn Tam Kim pă đei oei lơ̆m tơring klŭng. Anih gru grua kơđông Phai Khắt oei ah anih tơm xah Tam Kim adoi đei jơnŭm pơgơ̆r tơring, kon pơlei vei nhen so 80 sơnăm hơdrol ki, mă tăp dăr noh kơphô̆ pơsuơ̆k pơsuơ̆l đe vih vơ̆t tĕch răt tơmam drăm.

Bơngai jang chơng tơmoi chă tơmang noh pơmai Nông Thị Bích, kang ƀô̆ Jơnŭm vei lăng anih gru grua Bri Trần Hưng Đạo, năm truh hnam man 4 rơvak, chơnĕng gŏch kơjăp mă khul linh Phalăng tơgar pơjing kơđông Phai Khắt, adoi nhen năm tơmang anih đei iŏk jơnei mă blŭng kơ Khul linh Việt Nam Tơroi tơbăt tơblah pơrơngei. Tơdrong hơ-iă mă ưh gan đei lơ bơngai băt pơmai Bích noh sau ƀok Nông Văn Lạc, tơ-'ngla hnam âu. Ƀok Nông Văn Lạc adoi jĭ bơngai hăt hot vang jang kăch mang, tơgŭm ƀok Đại tướng Võ Nguyên Giáp lơ̆m khei năr ƀok oei pơm jang tơ̆ âu. Đơ̆ng rŏng kơ noh, hnam âu hlôi đei unh hnam pơjao ăn tơring pơm anih tơmang pơhiơ̆:  “Ah mă ayăt tơgar pơjing kơđông linh, ƀok hlôi năm jang kăch mang păng jĭ kang ƀô̆ dơnơm kơ tơring, pơjao ăn kon hơkăn ƀok tơ̆ hnam. Ah ayăt tơgar iŏk, unh hnam kơdâu oei tơ̆ pơlei tơjê̆. Ah linh kăch mang tơblah iŏk jơnei kơđông hlôi pơjao ăn unh hnam oei. Inh pơ-ư pơ-ang kơlih jĭ chăl kon sou kơ anih gru grua kơđông Phai Khắt âu, đei vei lăng păng iŏk yua kơjă kăp gĭt kơ anih gru grua, rim năr sơng tơmoi truh, pơtruh khul tơmoi nhen đe linh so, đe hŏk tro truh tơmang hŏk hơlen...”

Hơtaih đơ̆ng anih gru grua Kơđông Phai Khắt dang 7 Km, Anih gru grua Bri  Trần Hưng Đạo pơtơm đei Anih tơm vei lăng khul linh asong ming hơmet, keh đang trŏ ah năr tơbăt 80 sơnăm tơ-iung pơjing Khul linh Kon pơlei Việt Nam. Lơ̆m dôm năr kơ khei 12 âu, rim năr adoi đei lơ khul tơmoi đơ̆ng lơ dêh char, pơlei tơm lơ̆m jơ̆p teh đak truh tơmang. Anih soi ƀlŏk kơ Đại tướng, hnam pơdă tơmam drăm so, kơƀang chih tơbăt tơ-iung pơjing Khul linh Việt Nam Tơroi tơbăt tơblah pơrơngei, anih gru grua pơk oei kơ đe linh, jăl trong vih vơ̆t, Anih 'măn kơmăi hơlen tơ̆ groi Slam Cao…adoi đei ming man kơjăp rơgoh 'lơ̆ng. Tơring bri Trần Hưng Đạo să hloh 200ha hăm groi kông Khau Giáng să seng, anih đei groi Slam Cao kơjung ti ti adoi oei đei kon pơlei atŭm jơhngơ̆m vei lăng. Dôm tơm 'long Dẻ, Sấu, Sau sau, Xả Cài…kră krŭt, tơm tih 2 'nu kuăr ưh kơ jơ̆p adoi oei giơ̆ng nhen 80 sơnăm hơdrol ki, pơm yơ̆p pring vei ăn khul linh yuk hơlâu kơ kăch mang. Hăm kon pơlei Tam Kim, tơring bri ưh hơdrô̆ jing mŭk drăm cham char kăp gĭt, mă oei jing minh tơdrong pơ-ư pơ-ang. Kơlih tơ̆ âu, chăl yă ƀok sơ̆ ưh hli kơ ayăt pơjuă, pơm kơnê̆ mă khŏm vei vêr păng tơgop phe xa ƀa sŏng, tơgop jơhngơ̆m ăn khul linh 34 'nu linh.

Ƀok Nông Đình Chiến, bơngai đei kon pơlei lui yom tơ̆ pơlei Um, xah Tam Kim tơroi: Ah mă Khul linh Việt Nam Tơroi tơbăt tơblah pơrơngei đei tơ-iung pơjing, pơlei Um đei 2 'nu linh, tơring bri âu adoi jing minh pah kơ jơhnơr hơrih kăp gĭt kơ pơlei pơla. Kơyuơ noh, mă tơdrong hơrih tơnap tap dang yơ, kon pơlei ưh đei bu chă koh phă 'long bri: “Tơ̆ pơlei Um âu, ah năr lêh, năr têt, mă hăt noh ah năr 22/12, Năr akŏm Tôm kon pơlei vei lăng teh đak, kon pơlei adoi truh tơ̆ bri soh nhang tơƀlŏk kơ ƀok Đại tướng păng vă pơgơ̆r năr akŏm tơ̆ âu, rim bơngai truh kơdrơ̆m hloh vă tơbăt gah tơdrong juăt jue, păng vă tơƀơ̆p băl pơma dơnuh, đang kơ noh akŏm tơroi gah tơdrong pơm jang... Nhôn noh bơngai 'lŏ sơnăm păng jing bơngai mă kon pơlei lui yom tơ̆ tơring, kơyuơ noh hơnơ̆ng pơtho kôn mon kon sou athei vei răk tơdrong juăt jue kăch mang kơ pơlei pơla. Năr tơbăt tơrĕk truh bơngai hlôi kiơ̆ kăch mang ah chăl sơ̆, nhôn hơnơ̆ng iŏk um ai noh vă pơtho tơdrong juăt jue ăn kon sou...”

Xah Tam Kim dang ei đei jê̆ 700 unh hnam bơngai Tày, Nùng păng Dao. Chĕp vei tơdrong juăt jue kăch mang mă yă ƀok mih ma yuk hơlâu, kon pơlei Tam Kim hrei âu ưh đei chiu hăm tơdrong pơngot rơvĕt hin dơnuh. Lơ̆m hnam man 2 tăl oei ƀâu phu đak chŭr, pơmai Chung Thị Bun, oei tơ̆ pơlei Um, xah Tam Kim chơt hơ-iă ăn tơbăt: “Hơdrol ki inh pơtăm hơƀo, rong nhŭng, mă lei pơrang jĭ hơbuh, đơ̆ng rŏng kơ noh inh pơđăp hăm klo iŏk pơtăm 'long krô̆i quyt, păng đang kơ noh đei xah truh pơtho ăn kih thuơ̆t. Inh pơtăm đei 7 sơnăm bơih, tơguăt hăm pơtăm hơ̆t hla păng rong nhŭng. Đơ̆ng 3 tơdrong jang âu, unh hnam inh đei iŏk yua pơhlom 250 triu hlj minh sơnăm”.

Gơnơm đei asong jang kơtang đơ̆ng Teh đak, mă hăt noh đơ̆ng dôm Tơchơ̆t jang kơ teh đak, ming man trong nơnăm, pơnơ̆t đak, đak sŏ nhă rơgoh, unh hơyuh hlôi truh tơ̆ pơlei tôm tong bơih. Đơ̆ng chă pơtăm minh pơyan ƀa, kon pơlei khĭn hơtŏk jang 2 pơyan, tơguăt hăm rong nhŭng, iĕr, pơtăm ƀum ƀlang, pơtăm krô̆i quyt, pơtăm 'nhot, hơ̆t hla... Tơ̆ Tam Kim đei lơ hnam man kơjăp 'lơ̆ng 2-3 tăl roi năr roi đei lang lap. Đơ̆ng minh xah tơnap tap hloh, Tam Kim tŏk bŏk oei tơplih rim năr. Yă Nông Thị Hiệp, Kơdră Anih jang vei lăng kon pơlei xah Tam Kim, apŭng Nguyên Bình ăn tơbăt: “Vă vei răk tơƀăk mong juăt jue kơ pơlei pơla kăch mang, xah hlôi tơlĕch lơ tơdrong pơlong jang vă ăn kon pơlei, anih jang lơ̆m tơring vang jang. Truh khei năr âu, hăm tơdrong jang Tơring tơrang 'nao, xah đei jơnei 15 lơ̆m 19 tơchơ̆t. Xah hlôi tơguăt hăm dôm anih jang 'nhăk dôm hơdrĕch 'long pơtăm kăp gĭt vă chă pơtăm păng hơtŏk kơtang Tơdrong tơchơ̆t jang kơ teh đak vă ăn rim unh hnam hin dơnuh, tơjê̆ hin dơnuh vang jang lơ̆m dôm tơchơ̆t jang, tơdrong tơgŭm hơdrĕch 'long pơtăm kon yŏng, tơgŭm ăn kon pơlei hơtŏk jang xa...”

Kơmâu jơk kơ bri Trần Hưng Đạo hrơ hrau atŭm hăm kơmâu jơk kơ dôm pơgar hơƀo, ƀa na, 'nhot, 'long xa plei. Tơdrong hơrih 'nao tŏk bŏk oei bang hơdah tơ̆ pơlei pơla kăch mang hăm tơdrong hơdrin kơ tôm kon pơlei tơ̆ âu, păng 'noh adoi jing tơdrong đei jơnei mă minh chăl sơ̆ atŭm tơgop jơhngơ̆m, tơ-iung pơjing păng hơtŏk tơring teh âu.