VOV4.Bahnar - Mă jing hơdre\ch ‘long pơtăm ‘nao, cho\ng mă trong pơtăm [um tei DooBak tơ\ apu\ng Tuy Đức, dêh char Đăk Nông hlôi đei yua hơ iă, jơh jing hơyak nơnăm ‘nao lơ\m tơdrong hơto\k hơdre\ch ‘long pơtăm tơ\ tơring. Kơtă đơ\ng tơle\ch pơm jang kiơ\ trong âu, Jơnu\m kon pơlei jang mir apu\ng Tuy Đức hlôi tơroh jang hăm anih jang mu\k drăm vă tơgu\m kon pơlei găh hơdre\ch, kih thuơ\t pơm jang păng vei xơđơ\ng tơdrong te\ch tơle\ch tơmam drăm đơ\ng kon pơlei.

            Oei pă 15 năr dơ\ng hơgăt teh pơtăm [um tei kơ unh hnam [ok Phạm Văn Ngạn tơ\ thôn 7, xăh Đak Buk So, apu\ng Tuy Đức truh ăh khei io\k yua. Kh^n axong pơtăm lơ\m 4 sao teh. Tơdrong mă [ok Ngạn chơt hơ iă hloh noh đei tơdrong tơgu\m đơ\ng Jơnu\m kon pơlei jang mir apu\ng, kon pơlei hlôi k^ pơkăp te\ch tơmam hăm Anih jang găh tơmam xa Orion Vina. Lơ\m rim jăl hơto\k tơ iung, tơm [um tei đei kih sư kơ Anih jang hơlen păng tơgu\m dôm trong jang tang găn pơrang hơdrông. Lơ\m 3 khei pơtăm hơlen, tơm [um tei to\k bo\k oei to\k giơ\ng ‘lơ\ng, pơkăp đei pơyua lơ: “’Nâu jing hơdre\ch ‘long pơtăm ‘nao, păng đơ\ng xơ\ truh dang ei tam mă đei anih jang yơ k^ pơkăp hăm kon pơlei thoi âu, noh duh xo# lơ\m đon, ning mônh kơnh mưh đei jơnei keh kong noh duh ‘meh pơtoi jang hadoi hăm anih jang âu vă pơih xă hơgăt pơtăm păng pơm tơle\ch dôm tơmam drăm nai vă hơto\k io\k yua”

            Pơtăm klui hloh pơtêng hăm pơgar hnam [ok Ngạn, mir [um tei kơ unh hnam [ok Nguyễn Văn Bền duh tơ\ xăh Đak Buk So, apu\ng Tuy Đức to\k bo\k to\k đei 45 năr bơih. Mir [um tei đei pơtăm lơ\m hơgăt teh pơtăm ca phê kră ‘nao koh ot noh [ok Bền hlôi tơre\k truh dôm tơdrong tuh kơchơ\t ‘lơ\ng g^t kăl. Vă đei tơdrong hiôk ăn [um tei giơ\ng pran, [ok Bền hlôi axong jên răt đing pruih đak. Mă ‘nao pơtăm hơlen lăng mă lei tơm [um tei erih hloh 98%. Hăm kơjă tơmam choh pơtăm nai tơjur reh noh [ok Bền hơ iă hăm tơdrong jang pơtăm [um tei đei Anih jang găh tơmam xa Orion Vina răt tôm vă kon pơlei xơđơ\ng pơm jang hơto\k mu\k drăm: “Găh tơdrong ‘lơ\ng hăm [um tei âu noh hăp đăh pran, tơm giơ\ng ‘lơ\ng, mưh găh anih jang vei xơđơ\ng tơdrong te\ch răt ăn kon pơlei, đei kih thuơ\t vei lăng ‘long pơtăm lơ\m khei năr tơm to\k giơ\ng pran vă tơjră hăm lơ kơloăi pơrang noh gô vei xơđơ\ng tơdrong pơyua. Mưh tơdrong pơyua ưh đei xơđơ\ng pơhlom 3 ta#n minh sao noh kon pơlei gơh tơlang keh đang găh tơxu\l tơxa\l kơjă tơmam choh pơtăm lơ\m khei năr âu”

Hăm tơdrong ‘meh vă pơtăm lơ hơdre\ch ‘long pơtăm, hơto\k choh jang xa kiơ\ trong tơroh hadoi kơjăp xơđơ\ng, ăh je# đ^ xơnăm 2019, Jơnu\m bơngai jang mir apu\ng Tuy Đức hlôi jang hadoi, tơguăt kơjăp hăm Anih jang găh tơmam xa Orion Vina vă hơlen lăng trong pơtăm [um tei hơdre\ch DooBak đơ\ng teh đak Hàn Quốc. Anih jang găh tơmam xa Orion Vina hlôi tơgu\m ăn kon pơlei tơ\ tơring hăm trong axong hơdre\ch, kih thuơ\t pơm jang. Tơdrong mă pơm ăn kon pơlei chơt hơ iă hloh noh tơdrong mă Anih jang găh tơmam xa Orion Vina ‘nao k^ pơkăp răt pơđ^ [um tei pơtăm đei hăm kơjă 9.000 hlj 1 k^. {ok Nguyễn Văn Anh – {^ thư Anih jang Đảng xăh Đak Buk So, apu\ng Tuy Đức, Đak Nông xơkơ\t: “Tơpă ăh năm tơmang dôm tơring jang noh [ôh trong pơtăm [um tei jing minh trong jang ‘nao tơ\ tơring, âu jing trong jang đei anih jang tơm răt tôm tơmam pơtăm đei, noh jing minh tơdrong mă đei kon pơlei lui ngeh, tơmam pơtăm đei gơh rơgei tơnăp. ‘Meh vă trong jang âu gô đei pơih xă păng đei yua lơ\m khei năr truh vă kon pơlei đei tơdrong jang lơ\m tơring teh Tuy Đức. ‘Nâu jing trong jang pơtăm hơdre\ch ‘long to\ xe\t năr, duh tro\ hăm teh kơ tơring, ‘meh vă trong jang âu gô đei pơih xă”

            Đơ\ng ro\ng kơ k^ pơkăp jang hadoi, đơ\ng dôm păh hlôi tơle\ch jang hơlen năng lơ\m 9 ha 6 sao teh pơtăm [um tei DooBak Hàn Quốc tơ\ 16 unh hnam to\k bo\k oei erih lơ\m tơring Đak Búk So păng Quảng Tâm, apu\ng Tuy Đức. Truh khei năr âu, tơm [um tei DooBak tơ\ dôm anih jang đei kon pơlei vei lăng, hơto\k giơ\ng pran hăm tơdrong đei io\k yua noh 30 ta#n minh ha. Mưh pơtoi trong jang hadoi âu, tơdrong pơtăm [um tei gô đei pơih xă lơ\m dôm tơring hiôk găh teh vă pơtăm [um tei kơ apu\ng Tuy Đức.

Vă trong jang pơlong năng io\k đei jơnei, Khu\l Kon pơlei cho\h jang sa apu\ng Tuy Đức hlôi hơnơ\ng dăr lăng,lăng hơlen tơdrong ke\ chă pơtăm [um tây DooBak. Tơdăh [um au plei ăl, đei jing ‘lơ\ng hăm groi te\h, to\ ‘mi kial kơ apu\ng Tuy đức lei gô tơbăt ăn Dơno\ an^h vei lăng kon pơlei apu\ng iung jang kơ jăp hăm Ko\ng ty tơmam sa Orion Vina vă tơgu\m ăn kon pơlei tơpl^h ‘long pơtăm, ato\k tơ iung mu\k drăm đei io\k yua kơ jăp. ‘Măng pơma dơnu\h [ar păh bơngai chă ch^h tơdrong tơroi au hăm [ok Đoàn Lê Anh – Kơdră che\p pơgơ\r Khu\l Kon pơlei cho\h jang sa apu\ng Tuy Đức gô pơm hơdăh hlo\h dơ\ng dôm tơdrong au.

- {ok ăi, hăm apu\ng Tuy Đức, trong jang pơtăm [um tây ‘no\h trong jang hle. Mư\h lei hlo\h đơ\ng chă pơtăm pơlong năng blu\ng a, ih [o#h lơ liơ găh [um tây pơtăm tơ\ tơring bơ\n ‘nau.

- {ok Đoàn Lê Anh : Jang kiơ\ nơ\r pơro# đơ\ng Dơno\ an^h Đảng apu\ng Tuỳ Đức, Khu\l Kon pơlei cho\h jang sa hlôi pơcho\h trong jang hơdoi vă tơ iung pơjing trong pơtăm ‘long ‘nao vă tơdrong er^h sa kơ kon pơlei sơđơ\ng. Nhôn hlôi jang hơdoi hăm Ko\ng ty Orion Vina vă pơtăm [um tây lơ\m apu\ng Tuy Đức să tru\h 9ha 6 sao. Kơ yuơ kă kiơ trong jang hle mă lei pơtăm să lơ lo\h? ‘No\h hăm jang hơdoi, nhôn kăl iung jang păng đei măh [um vă pơm tơle\ch tơmam drăm, kơ yuơ lơ lo\h kơna nhôn chă pơtăm lơ\m 9ha 6 sao. Tru\h dang ei, [um tây pơtăm lơ\m 2 tơring Quảng Tâm păng Dak Buk So đei jing ‘lơ\ng, lăp hăm groi te\h kơ Tuy Đức. Mư\h kôch lăng lơ\m m^nh dơnơm đei đơ\ng 4 tru\h 6 to\ [um păng nhen le\ hăp ‘lơ\ng hlo\h kơ [um tây Đà Lạt dơ\ng văi. Nhôn jang hơdoi hăm Kong ty păng đei ko\ng ty tơgu\m hơdre\ch adoi nhen kang [o# kih thuơ\t vang chă pơtho ăn kon pơlei lơ\m cho\h jang.

- Mưh lei tơdrong pơtăm [um tây au hlôi hơnhăk đei io\k yua kơ jăp ăn tơring hăm lei ư\h hă [ok, mă lei tơdrong mă kon pơlei tơtăm hlo\h ‘no\h te\ch hlot tơmam drăm, tơdrong au hlôi đei tơle\ch jang lơ liơ ho\ [ok?

- {ok Đoàn Lê Anh: : Vă tơgu\m ăn kon pơlei găh te\ch hlot [um, nhôn hlôi k^ pơkăp hăm Ko\ng ty Orion Vina kơ Việt Nam.  Dang ei, ko\ng ty ‘nau đei hnam kmăi tơ\ Bình Dương, păng dang ei ko\ng ty to\k bo\k răt [um đơ\ng te\h đe vă pơm tơle\ch tơmam drăm, kơ yuơ lơ lo\h Ko\ng ty hlôi k^ pơkăp jang hơdoi hăm kon pơlei cho\h jang sa Tuy Đức, păng Khu\l Kon pơlei cho\h jang sa apu\ng ‘no\h jing an^h dơ\ng pang tang măt vă pơjing trong jang chă pơtăm păng tơgoăt jang hơdoi ăn [ar păh Kong ty hăm kon pơlei. Hăm kơ jă te\ch ăn 9.000 hlak jên lơ\m 1 k^, Ko\ng ty răt pơgo\h [um đơ\ng kon pơlei păng tơgu\m djru hưodre\ch ‘măng mă blu\ng d^ng tru\h chă ro# te\ch. ‘Nau jei tơdrong jang tơgu\m djru ‘măng mă blu\ng đơ\ng Ko\ng ty păng răt io\k pơ đ^ [um tây hơdre\ch ko\ng ty tơgu\m ăn.

- Lei a, vă trong jang pơtăm [um tây hơnhăk đei io\k yua kơ jăp hlo\h dơ\ng lei Khu\l Kon pơlei cho\h jang sa apu\ng đei trong iung jang lơ liơ vă kon pơlei jang sa io\k yua kơ jăp hơnơ\ng?

-{ok Đoàn Lê Anh: Vă pơcho\h ăn ato\k tơ iung cho\h jang sa kơ jăp ‘lơ\ng tơgu\m ăn kon pơlei tơ jur dơnu\h, mă kăl ‘long pơtăm hrôih nhen bơ\n to\k bo\k jang ‘no\h tơdrong jang blu\ng a ba tang măt ăn kon pơlei, hơpơi ‘me\h vă đei tơdrong tơgu\m djru đơ\ng te\h đak ‘no\h găh kmăi kmo\k, khoa ho\k păng pơjing trong jang hơdoi vă pơm lơ liơ kon pơlei jang sa đei tơmam drăm dang yơ te\ch mơdro hlot tru\h dang no\h hloi păng kơ jă đei sơđơ\ng vă kon pơlei đei io\k yua kơ jăp. Hăm Khu\l kon pơlei cho\h jang sa, [ơ\t măt nhôn tơle\ch bơ\ jang chă pơro# pơrôp, pơtho tơbă păng atu\m hăm kon pơlei vang iung jang pơtăm păng iung jang hơdoi hăm rim an^h bơ\ jang vei lăng cho\h jang sa vă chă tơgu\m ăn găh hơdre\ch, găh đak tơruih ăn kơ ‘long pơtăm vă tơgu\m ăn kon pơlei jang sa đei io\k yua kơ jăp hlo\h.

- Lei ah, bơnê kơ ih [ok hơ!

Bơngai ch^: Hoàng Qui

Tơblơ\ nơ\r: Lan - Amazưt