VOV4.Bahnar - ‘Nao đ^ pơyan ‘mi, tơplih pơyan phang, kơ rơbâu ha tơm tiu tơ\ apu\ng Dak Song, dêh char Dak Nông lôch pơđ^, pơm ăn kon pơlei jing hre hrông, tơnap tap. Tơdrong tơm minh păh noh yuơ tơplih pơyan, minh păh noh yuơ kơjă tiu tơjur dêh hnang lơ\m đunh khei năr noh kon pơlei ưh đei măh jên vă axong jang.

Dôm năr kơ âu, [ok Đoàn Văn Bằng tơ\ thôn Thuận Nghĩa, xăh xơlam teh  Thuận Hà, apu\ng Dak Song (dêh char Dak Nông) “to# đon ưh xu\k xan” yuơ pơgar tiu to\k bo\k oei răm pă băt trong vă hơmet. Lơ xơnăm kơ âu, unh hnam [ok hlôi axong kơ tih hlj vă jang pơgar tiu je# 8ha. Pơyan ‘mi âu ki, pơgar tiu jơk [l^k, mă lei ăh blu\ng pơyan phang âu, kơ rơbâu tơm tiu dreng hla đang kơ noh lôch pơgoh. Ưh băt vă hơmet thoi yơ, unh hnam [ok Đoàn Văn Bằng athei phă le# vă pơtăm [um ngô, hla xơ[ei [um: “Mă blu\ng noh hăp jô hla, nhen le\ bơ\n pruih pơgang pơlôch ‘nhe\t. Đơ\ng ro\ng kơ noh minh [ar năr hăp ruh hla, xơdrai, đang kơ noh lôch pơđ^”.

Xăh Dak N’Drung jing minh lơ\m dôm tơring pơtăm tiu dơnơm kơ apu\ng Dak Song, dêh char Dak Nông, hăm kơ rơbâu ha. Pơhlom 1 khei kơ âu, kon pơlei tơ\ âu pơngơ\t kơ đon ưh băt vă jang kiơ [ơ\t pơgar tiu răm tenh kuăng. Unh hnam [ok Nguyễn Văn Thu tơ\ xăh Dak N’Drung, apu\ng Dak Song đei 1.400 tơm tiu to\k bo\k oei đei plei noh duh lôch pơgoh: “Dang ei hnam inh đei 1.400 tơm tiu noh lôch pơđ^. Inh oei chă dônh tiu ruh vă chă minh [ar hlak ăn kon hơ ioh xo\ng xa. Lăng atu\m tiu lôch bơih, io\k yă kiơ vă klă hre âu”.

Minh [ar xơnăm adrol ki, tiu đei kơjă kăp, kon pơlei tơ\ Dak Song pơlong băl pơih xă hơgăt pơtăm. Vă đei jên axong jang, lơ kon pơlei athei năm to\k io\k đơ\ng anih mong jên. Truh ăh tiu pơtơm đei yua noh kơjă tơjur dêh hnang. Dang ei hơyuh to# ‘mi ưh xơđơ\ng, tiu lôch lơ, pơm ăn kon pơlei hli kơ hre hrông, pho\ athei jăk đơ\ng hnam. Kiơ\ kơ [ok Nguyễn Hữu Thiện, Kơdră thôn Dak Kual 5, xăh Dak N’Drung, apu\ng Dak Song, tơdrong mă tiu lôch lơ oei pơtoi đunh, yuơ pơyan phang pơtơm; păng hre hrông ưh kơ băt lai yơ mă ke\ klă đ^: “Dang ei kon pơlei hre kơ anih mong jên, unh hnam hre lơ noh 3 tih 500 triu hlj, to\ xe\t noh 100 triu hlj. Dang ei kon pơlei ưh kơ băt io\k yă kiơ vă klă hre. Mă kăl tơ\ âu đei 3 unh hnam hlôi jăk đơ\ng hnam oei. Dang ei lăng atu\m noh 2/3 tiu lôch pơđ^, truh âu kơnh oei lơ dơ\ng. To# thoi âu pơhlom minh khei dơ\ng noh tơpăi pơgoh. Tiu ‘nao pơtăm duh lôch, tiu kră duh lôch”.

{ok Trịnh Đức Anh, Pho\ kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh Dak N’Drung, apu\ng Dak Song ăn tơbăt, tam mă lai yơ tiu lôch lơ nhen dang ei. Mă anih jang kơpal păng kon pơlei hlôi chă lơ trong hơmet mă lei ưh x^t; lơ unh hnam ưh đei yua hloi, jing hre hrông kơ đe dơ\ng: “Hăm hơgăt tiu lôch kơ lơ unh hnam to\k truh 7.000 – 8.000 jrăng tiu, păng truh dang ei kiơ\ tơroi noh lôch truh 63ha, hăm pơhlom 80.000 jrăng tiu. Dang ei, hăm hơgăt tơpoh pơrang to\k truh 40ha dơ\ng”. 

Dak Song jing “anih dơnơm tơm tiu tiêu” kơ dêh char Dak Nông, hăm hloh 15.000 ha, đei lơ hơgăt tiu lơ\m ja#p dêh char. KIơ\ tơdrong hơlen, truh dang ei đei pơhlom 1.800 ha tơm tiu tơ\ âu [ơm pơrang pơrăm, lơ\m noh hloh 200 ha hlôi lôch pơđ^. Kiơ\ kơ [ok Lê Hoàng Vinh, Kơdră Anih Choh jang xa păng Hơto\k tơring pơxe\l apu\ng Dak Song, tơdrong mă tiu lôch lơ pơtơm đei lơ\m 1 khei kơ âu. Tơdrong tơm noh minh păh yuơ hơyuh to# ‘mi tơplih pơyan, minh păh noh yuơ kơjă tiu tơjur lơ\m đunh khei năr noh kon pơlei ưh đei axong jên vă pơm jang, ưh đei pơm kiơ\ pơkăp hơmet pho\ng rei: “Mă kăl ăh xơnăm 2018 đak ‘mi lơ, pơrăm tih tên hăm tơm tiu. ‘Mi đunh je# 4 khei pơtoi, đơ\ng noh pơm ăn tơm tiu [ơm đak to\ng. Đơ\ng đak to\ng noh pơrang tơpoh, noh jing tơdrong tơm. Mă 2 noh kon pơlei tuh ^ch rơmo, ^ch ier ưh đei uh bu\k, pơrăm truh tơ\ rơh tiu”.

Tơdrong mă tơm tiu lôch lơ, kon pơlei hre hrông đei [ôh lơ tơ\ dôm tơring pơtăm tiu dơnơm tơ\ Tây Nguyên nhen Chư\ Sê, Chư\ Pưh (dêh char Gia Lai), Dak Song (dêh char Dak Nông) păng lơ tơring nai tơ\ dêh char Dak Lak. Ăh tiu to\k kăp, kon pơlei chă trong to\k io\k jên đơ\ng anih mong, pơlong băl pơih xă hơgăt pơtăm, ưh đei tơre\k truh tơdrong ‘long đơ\ng tơm hơdre\ch păng ưh kơ mơ\ng găh pơkăp pơm jang. Truh ăh tiu tơjur kơjă, ưh ke\ vei jang, atu\m hăm hơyuh to# ‘mi ưh xơđơ\ng, pơrang pơrăm lơ, tơm tiu lôch lang xă pơm ăn hre hrông noh jing tơdrong tơnap kơ tang găn.

Lan chih păng rapor