VOV4.Bahnar - Lơ xơnăm kơ âu, gơnơm jang kiơ\ trong jang rơgei, tuh pho\ng tro\ [lep găh kxo# păng lơ kơloăi, tơguăt hăm tơdrong tơplih ‘nao lơ\m pơm jang [a na, lơ unh hnam kon pơlei tơ\ dêh char Dak Lak hlôi đei lơ na [a đei yua lơ păng ‘lơ\ng. Đơ\ng noh mong [iơ\ jên hoach pơm jang, tơmam drăm pơm tơle\ch ‘lơ\ng mơ\n.

Unh hnam [ok Lê Công Phụng, oei tơ\ thôn 10, xã Hòa Phú, plei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Dak Lak hlôi jang [a na lơ\m 20 xơnăm kơ âu bơih. Dôm xơnăm adrol, unh hnam [ok jang [a na kiơ\ trong xo, tuh pho\ng vei lăng [a kiơ\ trong vao xo noh ưh kơ đei yua lơ. Rim sào teh jang, unh hnam [ok đei yua pơhlom 3 tă [a đe\ch. Mă lei 3 xơnăm kơ âu, gơnơm hlôh vao păng chă hơlen pơhrăm găh tơdrong ‘lơ\ng đơ\ng pho\ng rei hăm [a na [ok hlôi hơto\k 5 sào [a na kơ po đơ\ng 3 tă minh sào truh 4 tă minh puơ\t minh sào. {ok Phụng ăn tơbăt: Xơ\ noh tam mă đei kmăi kmo\k athei pông hăm ti noh 1 sào đei 3 tă đe\ch, dang ei yua pho\ng rei đầu trâu hăm Kali noh dang ei to\k truh 4 tă truh 4 tă minh puơ\t. Pho\ng rei tro\ [lep atu\m hăm kmăi kmo\k choh jang noh đei yua lơ hloh. Hơmet pơtăm [a noh xăi to\ xe\t pho\ng Urê, truh ăh [a pran bơih noh xăi pho\ng NPK, je# kăt [a noh bơ\n xăi pho\ng Kali vă găr hơpôm ‘lơ\ng.

Oei hăm [ok Nông Văn Ráng, oei tơ\ xăh Ea Kao, plei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Dak Lak noh yuơ đak ruih noh 1 xơnăm jang minh pơyan đe\ch. Unh hnam [ok Ráng đei 9 sào [a io\k yua rim xơnăm noh tơ\ hơla 100 k[ao [a. Đơ\ng lơ xơnăm hlôh vao jang [a, [ok Ráng akhan, vă đei yua lơ đơ\ng [a, minh xơnăm noh tuh 4 ‘măng pho\ng lơ\m tơdrong to\k giơ\ng ‘lơ\ng: ‘Măng mă 1 noh đe tuh Kali, đei bngai tuh Sunfat, ‘măng mă 2 noh tuh lơ hloh ‘măng mă mônh, đơ\ng 12 truh 15kg 1 sào, ‘măng mă 3 noh đơ\ng 15 truh 20 kg minh sào, oei ‘măng mă 4 noh đơ\ng 8 truh 12 ky\ Kali yuơ ba tuh vă găr hơpôm ưh kơ đei bo. Mưh tuh pho\ng Oli thái hăm NPK noh tơm [a da [iơ\ pơrang hloh kơ Sunfat hăm NPK, tuh mă noh hăp xa dar deh ưh kơ đei tuh minh ‘măng glưh, tuh Sunfat hăm Urê noh [ơm pơrang tenh hloh, lơ hloh.

‘Ngoaih kơ tuh pho\ng vô cơ vă hơto\k kơchơ\t ‘lơ\ng đơ\ng ro\ng kơ rim ‘măng kăt [a, mih ma duch nă đei Jơnu\m găh bngai jang mir athei tuh pho\ng hữu cơ vi sinh vă pơm hơto\ kơchơ\t ‘lơ\ng lơ\m teh. Tơgu\m ăn [a giơ\ng pran lơ\m pơyan jang đơ\ng ro\ng kơ noh, [ok Ngô Duy Minh, Kdră Jơnu\m bngai jang mir xăh Hòa Phú, plei tơm Buôn Ma Thuột ăn tơbăt: Hăm pho\ng rei dang ei nhôn oei pơtru\t kon pơlei tuh pho\ng hữu cơ vi sinh vă vei xđơ\ng ăn teh hơnơ\ng kơ pui, ưh kơ đei pơrăm truh tơ\ teh. Hăm pho\ng hữu cơ vi sinh âu gô vei xđơ\ng đunh đai ăn ‘long pơtăm păng ‘long pơtăm đunh xơnăm dang ei, đơ\ng dôm tơdrong jang noh lơ\m dôm xơnăm kơ âu jăh vă akhan tơmam ‘lơ\ng păng đei yua lơ hloh.

Tơdrong tuh pho\ng măh tôm, [lep pơkăp păng [lep khei năr hlôi tơgu\m ăn mir na kon pơlei tơ\ Dak Lak jơk giơ\ng. Tơdrong io\k yua păng kơchơ\t ‘lơ\ng đei hơto\k, tơgu\m kon pơlei xđơ\ng tơdrong erih đơ\ng dôm pơyan jang đei yua lơ.

Pho\ng rei jing kăp g^t lơ\m tơdrong giơ\ng ‘lơ\ng hăm ‘long pơtăm, đei yua lơ ăn bngai jang mir, hơto\k kjă tơmam drăm. Ưh kơ adro# thoi noh, yua pho\ng rei tro\ [lep oei tơgop ăn cham char ‘lơ\ng xđơ\ng.

 Vă tơgu\m ăn mih ma duch nă băt hơdăh hloh găh tơdrong yua pho\ng hăm ‘long pơtăm, lơ\m tơdrong tơroi ‘năr âu Tiến sỹ Phan Việt Hà Kdră Anih jang khoa ho\k păng jang atu\ma pu\ng plenh teh – Anih jang Khoa ho\k kih thuơ\t choh jang xa jang găh bri Tây Nguyên gô pơtho ăn mih ma duch nă băt trong tuh pho\ng đei yua lơ hloh ăn ‘long pơtăm, pơyua lơ găh mu\k drăm ăn kon pơlei jang mir.

Tiến sỹ Phan Việt Hà: Nhen bơ\n hlôi băt io\k yua pho\ng [lep ‘no\h tôch g^t kăl ăn blu\h vơ\ păng jing ‘lơ\ng kơ ‘long pơtăm, ‘ngoăih kơ ‘no\h oe\i pơm ‘lơng hơ iă ăn io\k đe\i kơ jăp, pơm sơđơ\ng ăn cham char, bơ\n je\i băt, mư\h chă prôi  pho\ng păh ai păng tro\ [lep hăm tơdrong ‘me\h vă trep io\k đơ\ng ‘long pơtăm ‘no\h bơ\n hlôi prôi pho\ng măh mai ăn kơ ‘long pơtăm bơih. Mư\h bơ\n prôi pho\ng ‘lơ\ng hơ iă  dôm ăi ‘no\h ‘long pơtăm hăp ‘lơ\ng ‘no\h jing mư\h bơ\n chă prôi pho\ng ư\h hơnơ\ng dôm ăi ‘no\h nhen prôi ăn kơ loăi au lơ kơ loăi to to\ se\t. ‘No\h jing tơdrong chă prôi pho\ng tôm, [lep ‘lơ\ng nhen pho\ng NPK ‘no\h đe\i kơ chơ\t trung vi lượng tôch g^t kăl.

- Tiên sih ăi, tuh pho\ng ăn ‘long pơtăm hloh tơdrong pơkă noh pơrăm thoi yơ truh tơdrong pơyua păng pơrăm teh thoi yơ ?

Tiến sỹ Phan Việt Hà: Mư\h bơ\n chă prôi pho\ng tôm tong, tro\ [lep ‘no\h bơ\n hlôi pơ tru\h tôm kơchơ\t ‘lơ\ng lơ\m te\h ăn kơ ‘long pơtăm, ‘no\h bơ\n ư\h kơ chă prôi lơ dêh hnang, gô pơm kơne# kơtang tru\h tơdrong jang sa đe\i io\k yua kơ jăp nhen kon jên tơmơ\t jang sa lơ, lơ lo\h gô pơm ăn tơdrong jang sa kơ bơ\n đe\i io\k yua ư\h kơ jăp. Bơ\n chă prôi pho\ng rơkăh glăh glai ‘no\h gô pơm kơ ne# tru\h tơ\ te\h, pơ t^h gia nhen pơm ăn te\h rang rar, te\h iu\, pơlôch pơgo\h bơ\n hoăr, găh đunh đai tai sơnăm tơdrong mă au tôch hơmơt, gô pơm ăn te\h rang rar, pơm ăn ‘long pơtăm ư\h kơ jing ‘lơ\ng.

- Yuơ pho\ng hơto\ đơ\ng dôm kơloăi pho\ng gô ‘lơ\ng thoi yơ ăn ‘long pơtăm tiên sih ăi ?

Tiến sỹ Phan Việt Hà: Lơ\m ve\i lăng mơ\r ăn ‘long pơtăm pơma atu\m ‘no\h nhôn tơbăt ăn kon pơle\i kăl chă tu\h prôi mơ\r lơ\m cho\h jang sa ‘no\h kăl hlo\h. Mơ\r ‘no\h đe\i lơ kơ loăi nhen mơ\r ^ch rơmo kơpô au to, mơ\r hla ‘long păng rim kơloăi mơ\r anai. Mơ\r ‘no\h pơm ăn te\h jing ‘lơ\ng, pơm ăn kơ te\h rơhu\, tơgu\m ăn rơ\h ‘long pơtăm granh lơ păng trep io\k mơ\r ‘lơ\ng hơ iă hlo\h pơtêng hăm te\h ư\h kơ gan đe\i mơ\r. ‘Ngoăih kơ ‘no\h mơ\r oe\i pơm ăn te\h hoe\i kơ iu\, hoe\i kơ sap, gô ve\i kơ jăp te\h jing ‘lơ\ng hơnơ\ng.

- Tiên sih pơtho thoi yơ găh tơdrong tuh lơ kơloăi pho\ng ăn ‘long pơtăm giơ\ng ‘lơ\ng?

Tiến sỹ Phan Việt Hà: Hăm mơ\r hre\i au kon pơle\i bơ\n ngăl chă io\k yua mơ\r ^ch rơmo kơpô, bơ\n je\i gơ\h uh dôm tơmam drăm anai nhen hơnong [a, rơ\m ‘nhot sa, ‘ngoăih kơ ‘no\h oe\i đe\i rim kơ loăi pho\ng vi sinh chă prôi ăn dôm ‘long pơtăm tơnap tap nhen tiu ‘no\h bơ\n chă prôi pho\ng vi sinh lơ\m au đe\i tơmơ\t hloi dôm kơ loăi vi sinh vât ‘lơ\ng hơ iă vă tơgu\m ăn ke\ tang găn pơrang sơdrông pơra\m ăn kơ tiu pơ t^h gia ‘no\h jing trong pơ cho\h vă jang, bơ\n ngăl chă io\k yua mơ\r ‘no\h kăl hlo\h păng chă prôi dơ\ng lơ po\ng vi sinh ‘lơ\ng hơ iă lơ\m te\h.

- Bơnê kơ ih hlôi axong jơ pơma dơnuh âu

Lan - Zưt chih păng rapor