VOV4.Bahnar - Đơ\ng ro\ng kơ dôm năr pơchơt puih mak xa Tết Nguyên đán Bính Thân 2016, kon pơlei jang mir tơ\ th^ xăh Gia Nghĩa, dêh char Dak Nông pơtơm iung jang vei hơlen pơgar cà phê. Dang ei noh ăh khei tơm kơ pơyan phang, yuơ noh tơdrong axong kơchơ\t’lơ\ng tro\ [lep gô tơgu\m ăn tơm cà phê giơ\ng pran. Mưh nhen adrol âu ki lơ\m pơyan phang, kon pơlei adro# ruih đak ăn tơm cà phê noh dôm xơnăm tơje# âu kon pơlei băt chă rơih kơloăi pho\ng tro\ [lep vă tuh ăn ‘long pơtăm, pơm trong ăn ‘long pơtăm to\k giơ\ng, pran vă rong plei ăn pơyan đơ\ng ro\ng.

{ok Lê Quang Khiêm, oei tơ\ thôn Tân Lợi, xăh Dak R’moan, th^ xăh Gia Nghĩa, dêh char Dak Nông đei hloh 1 ha cà phê pơtăm đei 4 xơnăm kơ âu. Dôm năr âu, atu\m hăm tơdrong ruih đak, [ok Khiêm chă kăt hleh xơdrai ăn tơm. {ok Khiêm ăn tơbăt, âu noh ăh khei phang mă lei hơnơ\ng kơ đei ‘mi răh rai lơ\m pơyan phang noh pơrang [ônh kơ chêk lar. Yuơ noh, atu\m hăm tơdrong tuh pho\ng ăn ‘long pơtăm, tơdrong hơto\k tang găn pơrang ăn ‘long pơtăm adoi kăl mơ\n, athei hơlen pơgar hơnơ\ng vă đei trong hơmet tơtom. Dang ei, unh hnam [ok Lê Quang Khiêm yua pho\ng Entec đơ\ng ko\ng ti pho\ng rei Behn Meyer Việt Nam yuơ kiơ\ kơ [ok, pơyan jang 2015 âu ki, [ok hlôi yua pho\ng âu ăn pơgar cà phê ‘măng plei mă blu\ng hloh 3,5 tấn/ha. {ok Lê Quang Khiêm ăn tơbăt:“ Ăh đ^ pơyan âu ki noh unh hnam inh oei kăt hleh xơdrai tơm kră păng pơrang vă hu\t le#. Pơrang noh inh [ôh đei pơrang rỉ sét lơ hloh mă dôm pơrang nai noh tam mă [ôh ôh. Tơm cà phê ăh ruih đak noh gô to# ‘mơ\i vă hăp honh păng đei kơtuen ăh goi hla noh ba athei ruih đak hloi vă tơm to\k giơ\ng pran. {ơ\t doh pơkao gô chôh blang pran ‘lơ\ng hloh. Lơ\m pơyan phang âu inh yua pho\ng PM đơ\ng teh đak Đức vă pruih hơmet ăn tơm cà phê vă hăp đei lơ plei hloh lơ\m pơyan jang đơ\ng ro\ng kơnh. Ăh ruih đak noh pruih pho\ng hla vă tang găn ruh pơkao, tang găn ruh plei pơda păng pơkao chôh blang pran hloh”.

Pơyan jang cà phê xơnăm 2015 noh jing pơyan jang ưh kơ đei yua hơ iă kơ lơ bngai pơtăm cà phê lơ\m dêh char Dak Nông yuơ plei cà phê tơjur dêh hnang. Mă lei cà phê kơ unh hnam [ok Đỗ Hồng Hải, tơ\ xăh Dak Nia, th^ xăh Gia Nghĩa, dêh char Dak Nông noh oei đei lơ plei. Hăm hloh 1800 tơm cà phê, unh hnam [ok Hải đei yua je# 10 tấn cà phê găr. Kiơ\ kơ [ok Hải, vă đei jơnei yua thoi âu, tơdrong axong jang hăm pơgar noh găh ruih đak păng tuh pho\ng ăh khei blang pơkao, kơtuen plei păng rong plei. Yuơ noh, khei năr âu, unh hnam inh oei tơhăt tơjră pơđang ăn pơgar cà phê: “Hăm unh hnam inh noh adrol kơ pơtôch minh pơyan jang noh ba athei kăt hleh xơdrai pơ ‘ngoaih mă rơgoh, yua pơgang pơlôch pơmâu pơrang ăh pơyan phang, tuh pho\ng. Unh hnam inh yua pho\ng Behn Meyer yuơ pho\ng âu đei lơ kơchơ\t đạm. Kxo# đạm hram tenh păng kxo# đạm hram adar hloh noh ‘lơ\ng hăm ‘long pơtăm hloh pơtêng hăm dôm kơloăi pho\ng nai”.

Kiơ\ Anih pơtru\t choh jang xa th^ xăh Gia Nghĩa, dêh char Dak Nông, gơnơm pơtru\t kơtang tơdrong pơtho ho\k pơhrăm găh khoa ho\k kih thuơ\t păng kon pơlei jang mir kơdih chă hơlen ho\k noh lơ đe ye\t hlôi băt trong vă vei jang ‘long pơtăm tro\ [lep hloh. Kon pơlei jang mir duh hlôi đei lơ tơdrong rơgei lơ\m chă tơjră hăm hơyuh to# ‘mi ưh kơ đei xđơ\ng, vă ăn pơgar ‘long pơtăm to\k giơ\ng pran, đei io\k yua lơ, hơto\k kjă tơmam drăm choh jang xa gơh kjăp xđơ\ng hloh.

 Tơdrong juăt vei rong păng rơih pho\ng tuh mă tro\ [lep ăn ‘long pơtăm.  

{ât blu\ng pơ yan phang j^ khei ‘năr ‘long che\h phe le\ch pơ kao, kơ te\n plei păng athei tuh săy thim mơ\r vă ‘long rong plei. Kiơ\ [ok Trần Văn Ất, m^nh ‘nu bơ ngai jang che\h phe rơ gei tơ\ xăh Quảng Thành, th^ xăh Gia Nghĩa, dêh char Dak Nông, pơ gar ‘long [ok đei plei hlo\h 6 tân/ha lơ\m lơ sơ năm ‘no\h adrol ki, kon pơ lei lăp săy pho\ng đơ\ng 2 - 3 vât lơ\m pơ yan ‘mi, oei pơ yan phang ‘no\h ưh đei săy pho\ng kơ na plei ưh tam truh 2 tân găr/ha. Hrei ‘nâu hăm yo\ng ‘nao, ki thuât jang ‘nao, plei io\k đei đơ\ng 5-6 tân găr/ha; tơ drong nai dơ\ng mơ\r lơ\m te\h kăl đei lơ ‘năi, mơ\r lơ\m te\h ưh hơ nơ\ng ‘no\h sư pơm rơ kăh kơ chơ\t ‘nâu mă lei ưh kơ măh kơ chơ\t to, yoa thoi no\h tơ drong săy thim mơ\r lơ\m pơ yan phang tôch kơ kăl, mă loi hăm dôm pơ gar che\h phe ‘nao phe\ plei. Nhôn đei jơ pơ ma nuh hăm [ok Trần Văn Ất găh tơ drong vei rong, rơih pho\ng săy mă lăp ăn ‘long che\h phe lơ\m khei ‘năr âu: