VOV4.Bahnar - Hăm tơdrong erih hrei âu, Bơngai răt yua roi năr roi hơyak truh dôm tơmam xa rơgoh ‘lơ\ng, vă xơđơ\ng ăn jơhngơ\m jăn. Atu\m hăm tơdrong tơle\ch choh jang xa kiơ\ trong ‘nao hơgei, Lâm Đồng oei chă hơvơn kon pơlei pơm jang kiơ\ tơchơ\t xơđơ\ng ‘lơ\ng, hơdăh noh pơtăm ‘nhot kiơ\ tơchơ\t VietGap. Ưh adro# xơđơ\ng găh tơdrong te\ch tơle\ch mă hơto\k choh jang pơyua lơ găh mu\k drăm.

Mă plei tơm groi kông lơ\m dôm năr âu đei ‘mi tih mă lei tơdrong choh jang xa tơ\ Pơgar ‘nhot kơ unh hnam [ok Mai Văn Khẩn, tơ\ Thái Phiên, phương 12, plei tơm Đà Lạt, dêh char Lâm Đồng duh nhen kơ dôm ‘năr hmă. Lơ\m hnam pơn^l xă 4ha, lơ kơnong ‘nhot đei vei jang tơnăp yua kơmăi chruih đak kiơ\ trong ‘nao.

Đunh kơ âu 10 xơnăm, [ôh trong jang xo ưh đei yua lơ găh mu\k drăm mă [ơm đe pơdro pơđep kơjă, [ok Khẩn chă to\k io\k jên đơ\ng anih mong jên, tơplih pơtăm ‘nhot kiơ\ pơkăp choh jang xa tơnăp hloh (VietGap). Đơ\ng ro\ng kơ đunh khei năr jang kiơ\, ho\k hơlen tơdrong vao păng axong pơjing tơmam kăl, ‘nhot rơgoh kơ unh hnam [ok hlôi iung jing păng đei anih dơ\ng kơjăp lơ\m tơring te\ch răt. {ok Mai Văn Khẩn tơroi: “Jang kiơ\ pơkăp VietGap noh hơ ‘nhăk jơhngơ\m pran ăn kon pơlei. Xơđơ\ng bơih noh đe lui kơ ba. Ăh ba jang đei noh kơnh đei cheh hloh pơtêng hăm pơtăm ‘nhot ưh kơ rơgoh. Dang ei ‘nhot hlôi đei truh tơ\ siu th^ tơ\ Hà Nội, plei tơm HCM păng Đà Nẵng”

Tơdrong jang kiơ\ tơchơ\t VietGap lơ\m choh jang xa pơyua lơ ăn bơngai răt păng bơngai te\ch hloi. Kiơ\ kơ [ok Nguyễn Văn Lục, jang lơ\m Anih vei hơlen tơdrong ‘lơ\ng đơ\ng choh pơtăm păng ka hơdang Lâm Đồng, vă tơmam pơtăm đei kiơ\ tơchơ\t VietGap noh athei jang kiơ\ [lep tơchơ\t pơm jang kơjăp : “Dôm anih jang ‘meh đei axong hla bar tơchơ\t pơtăm ‘nhot VietGap noh tôm bơngai jang duh nhen tơ ‘ngla anih jang athei ho\k hơlen găh tơdrong choh jang xa tơnăp VietGap vă băt hơdăh tôm tơdrong tơchơ\t đei lơ\m noh. Păng trong jang vă vei xơđơ\ng tro\ kiơ\ dôm tơchơ\t găh vei rơgoh tơmam drăm kiơ\ pơkăp VietGap. Păng bơ\n athei chih răk, vă băt hơdăh jơ ‘năr ataih đơ\ng yua pơgang duh nhen khei năr ataih đơ\ng yua pho\ng. Păng lơ\m tơdrong io\k yua noh athei vei xơđơ\ng ưh đei le# tơmam pơtăm đei tơ\ teh”

Đei tơmoi lui ngeh, chih măt răt tơmam roi năr roi lơ, noh [ok Mai Văn Khẩn tơchơ\t pơjing Hơp tak xăh te\ch răt tơmam choh pơtăm Tân Tiến, hơvơn đei 15 ‘nu vang jang. Dang ei rim năr, Hơp tak xăh te\ch tơle\ch pơhlom 3 ta#n ‘nhot, [um plei ‘long. Kiơ\ kơ [ok Khẩn, ‘nguaih kơ tơdrong pơyua găh tơm a hla chă, bơngai pơtăm đei [ôh hơdăh xơnong jang po hăm tơmam drăm mă po pơm tơle\ch noh pơtăm ‘nhot kiơ\ tơchơ\t VietGap duh jing "hla bar pơkăp hiôk hian" vă tơmam po pơm tơle\ch gơh đei anih te\ch xơđơ\ng lơ\m tơring: “Tơdrong pơgăn tih hloh noh minh [ar kon pơlei kơche\ng hăp gleh lap, athei chih răk dăh mă athei pơm kiơ\ tôm pơkăp lơ\m tơchơ\t VietGap tơle\ch, đe krao noh tơchơ\t pơ ‘lơ\ng. Ăh ba tam mă jang noh [ôh hăp tơnap. Mă lei ăh jang bơih noh [ôh ưh đei tơnap ôh. Kơlih ba huach đak pơ uh jang bơih noh athei kiơ\  tơchơ\t jang truh tôch noh tơmam po pơm tơle\ch gơh đei kơjă hloh, hlak jên mă kơdih po chă đei duh kăp g^t hloh mơ\n”.

Kiơ\ pơkăp, tơring pơtăm ‘nhot rơgoh kơ Lâm Đồng ako\m mă lơ noh tơ\ Đà Lạt păng 3 tơring tơje# noh Lạc Dương, Đơn Dương păng Đức Trọng, hăm hơgăt xă truh12.500ha, đei je# 80% hơgăt ‘nhot kơ ja#p dêh char. Mă lei, tơdrong tơgăl kơ pơma noh truh khei năr âu, dôm um ru\p jang pơtăm ‘nhot rơgoh kiơ\ tơchơ\t VietGap nhen bơngai jang mir Mai Văn Khẩn tam mă đei lơ. Tơdrong pơma dơnuh tơ\ hơla âu hăm [ok Lại Thế Hưng, Kih sư choh jang xa kơ dêh char Lâm Đồng tơroi găh dôm tơdrong tơnap tap duh nhen dôm trong jang vă pơklaih tơnap tap ăn kon pơlei jang mir, pơtru\t tơdrong pơtăm ‘nhot kiơ\ xơkơ\t rơgoh ‘lơ\ng roi đei hơto\k.

- {ok ăi, truh khei năr âu, tơdrong jang pơtăm ‘nhot rơgoh kiơ\ tơchơ\t rơgoh kơ Đà Lạt – Lâm Đồng hlôi đei io\k jang thoi yơ [ok ăi?

            - {ok Lại Thế Hưng: Tơdrong pơm jang kiơ\ dôm tơchơ\t nhen VietGap, GlobalGap, MetroGap noh dôm xơnăm âu ki, hăm Lâm Đồng đei lơ anih jang, var pơgar păng bơngai jang mir vang jang. Kiơ\ đơ\ng noh vei xơđơ\ng anih te\ch tơle\ch xơđơ\ng ăn tơmam pơm tơle\ch lơ\m tơring, axong ăn dôm plei tơm, siu th^. ‘Nâu jing minh hơyak pơm jang pơtăm ‘nhot kơ Lâm Đồng athei io\k jang. Kơyuơ tơdrong mă bơ\n te\ch hlot dôm tơmam mă pơm tơle\ch hăp rơgoh ‘lơ\ng păng kơjă hăp duh xơđơ\ng kăp hloh.

            Mă lei, kiơ\ tơdrong hơlen đơ\ng Anih vei lăng ‘long pơtăm Lâm Đồng, truh dang ei, hơgăt teh đei xơkơ\t pơtêng hăm mu\k drăm, hơgăt pơtăm ‘nhot kơ Lâm Đồng oei to\ xe\t, dôm pơtih kơ hre\ng đe\ch. ‘Nâu jing tơnap tap lơ\m vei hơlen tơdrong ‘lơ\ng tơmam pơm tơle\ch. Mă đơ\ng chă hơlen rơkăh kơchơ\t ‘me# hăm ‘nhot tơ\ Lâm Đồng noh tôch xơđơ\ng pơtêng hăm tơring nai.

            - Thoi ăi noh tơdrong tơnap tap păng tơdrong pơgăn hăm pơtăm ‘nhot kiơ\ tơchơ\t rơgoh ‘lơ\ng tơ\ tơring đei io\k jang thoi yơ [ok ăi?

            - {ok Lại Thế Hưng: Đei dôm tơdrong tơnap hăm bơngai jangmir, mă mônh noh athei đei jên vă pơm jang. Dang ei duh đei minh [ar tơdrong jang tơgu\m mă lei hăp to\ xe\t đe\ch. Mă [ar noh tơdrong chă chih tơbang, kon pơlei đe ưh kơ lăp chă chih ôh. Chih tơbang vă băt tơm a hla chă, đơ\ng hơdre\ch, pho\ng rei, pơgang hoă chơ\t, tơmam pơm jang... truh tơ\ tôm trong pơm jang, athei chih ako\m mă hơdăh tơ\ mir pơgar. ‘Nâu jing tơnap tap tih hloh ưh adro# hăm kon pơlei jang mir Lâm Đồng mă kon pơlei jang mir ja#p teh đak adoi pơngơ\t kơ đon hăm tơdrong âu. {ơ\t mă chih măt jang kiơ\ VietGap noh athei chih mă hơdăh hăm rim kơloăi tơmam. Pơtih nhen, lơ\m pơgar ba pơtăm hla xơ[ei lôm noh bơ\n chih hla xơ[ei lôm, mưh pơyan đơ\ng ro\ng mă pơtăm hla [ei [o\ xôi noh athei chih thêm hơnăn noh dơ\ng. Tơdrong mă noh tôch tơnap mă kon pơlei jang mir ưh kơ ‘meh jang mă âu.

            - Hăm tơdrong đei [ôh âu, kiơ\ kơ ih noh athei pơm yă kiơ vă roi đei lơ loi tơdrong jang pơtăm ‘nhot rơgoh ‘lơ\ng?

            - {ok Lại Thế Hưng: Nhôn duh [ôh hơdăh, bơ\n kăl đei minh tơdrong tơplih thoi yơ vă mă tro\ [lep hăm dôm tơdrong tơchơ\t đơ\ng VietGap vă hăp gơh [ônh [o\ hloh. Bơ\n athei tơroh jang hăm khul unh hnam vă pơjing anih jang hadoi, anih jang hơp tak xăh. {ơ\t đei dôm bơngai âu tơgu\m ăn kon pơlei io\k jang noh đe da [iơ\ chă chih răk, noh bơ\n athei pơih xă tơdrong tơchơ\t VietGap vă hăp gơh tih xă hloh. Kơlih đe xư jang VietGap noh đei anih te\ch ăn VietGap, athei đei dôm anih jang, var pơgar đei dôm ve# tinh noh kon pơlei jang kiơ\ VietGap vă vei xơđơ\ng te\ch tơle\ch tơmam drăm. Thoi noh bơ\n pơtơm xơđơ\ng păng hơto\k tơ iung đei. Oei dang ei lơ kon pơlei đơ\ng ro\ng kơ jang kiơ\ VietGap đang noh pơtăm hla xơ[ei lôm noh yua đei pơyan noh đe\ch, đơ\ng ro\ng noh pă đei anih te\ch bơih, yuơ noh duh tơnap ăn kon pơlei jang kiơ\ VietGap, hơlơ\k kơ noh dôm anih jang ưh kơ măh tơmam drăm vă pơkăp hăm siu th^ yuơ đe xư ưh rơih đei unh hnam pơm jang mă tơguăt pơm tơle\ch tơmam drăm vă te\ch lơ\m tơring. Yuơ đơ\ng tơdrong âu jing gơng tơroh đơ\ng kon pơlei, anih jang mu\k drăm păng tơdrong tơchơ\t VietGap đơ\ng đunh xơ\ jang tôch tơnap, ưh gơh pơih xă.  

Inh kơche\ng tơdrong mă âu pơkăl dôm anih jang mu\k drăm athei pơih xă, pơtih nhen dôm hơp tak xăh jang pran nhen Anh Đào, Phong Thúy, dôm hơp tak xăh ‘nao noh athei pơih xă tơdrong pơjing ve# tinh jing dôm bơngai vang jang păng kon pơlei choh pơtăm tơ\ ‘nguaih noh mă gơh jang tơnăp tơchơ\t VietGap. Nhôn duh oei pơtoi pơih lăm ho\k, hơvơn kon pơlei vang jang kiơ\ tơchơ\ VietGap âu.

- Bơnê kơ ih [ok hơu!

Lan chih păng rapor