VOV4.Bahnar - Dang ei mih ma duch nă oei hơmet tuh pho\ng ăn tơm cà phê ăh khei tôch pơyan ‘mi. ‘Nâu jing khei năr cà phê tih găh plei noh tơdrong tuh pho\ng thoi yơ vă plei gơh hơpôm, đum tôm mă lơ bơngai tơre\k truh. Thak sih Mai Công Trí, kang [o# kơ Anih jang hơlen Khoa ho\k kih thuơ\t choh jang xa jang găh bri Tây Nguyên pơtho mih ma duch nă păng bôl boăl băt minh [ar kih thuơ\t tuh pho\ng ăn tơm cà phê ăh khei năr âu.  

Ăh đ^ pơyan ‘mi jing khei năr mă hơtuch rong plei kơ tơm cà phê. ‘Nâu duh jing khei năr bơngai pơtăm cà phê tuh pho\ng ‘măng mă ano# đ^ đăng. Kiơ\ kơ thak sih Mai Công Trí, tuh pho\ng lơ\m khei năr âu ưh kơ adro# rong plei adrol kơ pe\ yua mă oei pơm trong ăn tơm giơ\ng pran chôh pơkao ăn pơyan đơ\ng ro\ng:“Tuh pho\ng noh bơ\n athei tơre\k găh 2 tơdrong, rong răh tơm xơdrai hla plei adoi ‘lơ\ng hơpôm păng mă 2 noh athei vei giơ\ng teh. Bơ\n roi jang tơnăp noh teh roi giơ\ng, tơm cà phê roi pran. Khei năr âu jing minh lơ\m dôm khei kăl dơnơm. Noh jing khei năr tơm cà phê rong tih plei păng hơmet ako\m kơchơ\t kro vă pơ ‘lơ\ng găr cà phê. Mưh bơ\n tuh pho\ng ưh kơ măh noh plei cà phê honh, găr bo, hơlu\ng plei dơ\ng. Noh tuh pho\ng athei mă [lep tôm kơchơ\t ‘lơ\ng noh plei cà phê pơtơm đei yua lơ hloh”

Kiơ\ tơdrong hlôh vao lơ\m jang xa kơ bơngai jang pơgar noh mưhvei lăng tơnăp cà phê ăh khei năr âu găr hơpôm lơ hloh. Kiơ\ kơ tơdrong ‘lơ\ng mă mih ma duch nă athei tuh hăm pơkăp phara băl. Thak sih Mai Công Trí tơbăt thoi âu: “Khei năr âu cà phê rong tih plei păng ako\m lơ kơchơ\t ‘lơ\ng noh ưh kơ gan kăl lơ đạm, găh lân noh păh lăp đe\ch păng kali noh kăl lơ hloh. Noh kiơ\ kơ pơkăp tuh pho\ng nhen thoi âu lu\k lơ\k đạm – lân – kali noh 1:1:2, dang kơxo# Kali athei lơ hloh. Mă lei, kiơ\ kơ tơdrong giơ\ng  kơ tơm cà phê mă mih ma duch nă chă hơmet mă [lep. Ăh tuh pho\ng noh bơ\n lu\k lơ\k pho\ng hữu cơ păng vô cơ. Lơ\m pho\ng vô cơ, mih ma duch nă athei băt ‘ngoaih kơ  N-P-K noh pho\ng trung, vi lượng duh athei yua mă tôm păng tro\ [lep. Bơ\n băt dôm kơchơ\t trung lượng nhen lưu huỳnh, can xi, magiê tam mă xơđơ\ng noh mih ma duch nă athei băt. Kơchơ\t  vi lượng mă kăl noh kẽm, bo…duh tơre\k truh plei păng tơdrong ‘lơ\ng hăm cà phê. Mưh bơ\n tuh pho\ng đơn, pho\ng lu\k lơ\k noh mih ma athei băt truh tơdrong pơkăp dôm kơloăi pho\ng trung vi lượng. Oei mưh mih ma duch nă tuh pho\ng NPK bơ\n athei rơih pho\ng NPK đei tôm trung, vi lượng, vă vei xơđơ\ng ăn tơm cà phê gơh đei kơchơ\t ‘lơ\ng lơ hloh”.

Tơje# hăm tơdrong tuh pho\ng mă hơto\, tro\ [lep păng tôm pơkăp, vă hơto\k giơ\ng ‘lơ\ng ăn tơm păng rơh cà phê, mih ma duch nă gơh yua minh [ar kơloăi pho\ng pruih hla (pho\ng pruih hla dăh mă ruih tơ\ tơm cà phê) kiơ\ tơdrong pơtho đơ\ng bơngai juăt găh choh jang xa. Tơdrong pơkăp tuh pho\ng ăn rim pơgar athei kiơ\ tơdrong giơ\ng đơ\ng teh păng tơdrong đei plei đơ\ng tơm cà phê. {ơ\t tuh pho\ng, mih ma duch nă duh athei kiơ\ kơ hơyuh to# ‘mi vă đei trong tuh pho\ng mă tro\ [lep. Thak sih Mai Công Trí tơroi: “Xơnăm âu jing xơnăm kăp g^t ‘nao găn ga ‘măng to# phang đunh năr păng ưh kơ đei đak ‘mi lơ. Tơm cà phê ưh kơ ke\ klăh xơdrai, tơm, hla noh bơ\n athei băt tơdrong âu. Dang ei hơbo\ pơyan ‘mi  mă lei đak duh tam mă măh noh ăh tuh pho\ng mih ma duch nă athei băt truh tơdrong tuh pho\ng đang noh kla#p teh păng bơ\n athei băt truh tơdrong tơpăr hơyuh to# đơ\ng tơm cà phê. Yuơ mưh ‘mi to\ xe\t mă bơ\n tuh pho\ng tơ\ kơpal kơnh to# pơchră pơm ăn kơ pho\ng ưh kơ đei hram păng tơpăr hơyuh lơ hloh”.

Lan chih păng rapor