VOV4.Bahnar - Che\h phe đum ding măh kro plei tơ\ tơm mă lei tam mă đei bơ ngai io\k phe\. ‘Nâu j^ tơ drong atu\m đơ\ng lơ kon pơ lei jang chu\n mir tơ\ apu\ng Đak Hà, tơ ring pơ tăm ch^h tơm kơ de#h char Kon Tum. Vă hơ met pơ ‘lơ\ng mơ mat tat âu, khu\l kơ dră păng kon pơ lei tơ ring to\k bo\k vang tơ chă trong jang ăn tơ drong ư\h kơ măh bơ ngai phe\ io\k che\h phe.  

Mă đơ\ng to\k bo\k j^ khei ‘năr phe\ io\k che\h phe ră mă lei pha hăm dôm sơ năm hơ drol, tơ\ thị trấn păng dôm tơ ring joăt pơ tăm che\h phe kơ apu\ng Đak Hà, nhen Đak Mar, Hà Mòn…măt bơ ngai jang đơ\ng rim tơ ring năm phe\ che\h phe thuê oei tôch hui đe\ch. Tơ drong hui kơ măh bơ ngai jang hơ nhăk tru\h kơ jă thuê bơ ngai phe\ che\h phe tơ\ tơ ring roi to\k lơ. Sơ năm sơ\ kơ jă năr phe\ 1 tạ che\h phe lăp 70 rơ bâu hlak jên mă lei hrei ‘nâu tơ ‘ngla pơ gar athei kla đơ\ng 90 tru\h 95 rơ bâu hlak jên păng oei athei bơ ngơ\t an^h oei sa [^ch tep ăn kơ bơ ngai jang dơ\ng.  

Che\h phe đum kơ tă tơ\ tơm oei tam mă đei bơ ngai phe\

Pu\n ai [iơ\ kơ lơ u\nh hnam nai, to\k bo\k đei 14 ‘nu bơ ngai phe\ 1 héc- ta 1 puăt che\h phe ăn kơ u\nh hnam, mo\ Phạm Thị Nội, oei tơ\ thôn 1, xăh Đak Mar, tơ roi tơ băt: “ ‘Nâu j^ dôm bơ ngai jang đơ\ng sơ năm sơ\ văi. Joăt băt kơ đe sư bơ\ih kơ na mư\h lơ\m mơ\t pơ yan phe\ ‘no\h đe sư năm jang ‘no\h u\nh hnam nhôn mă phe\ đei che\h phe. Ăn nhen sơ năm ‘nâu năm tơ chă bơ ngai ku\m mơ mat. Dang ei lơ hnam che\h phe đum mă lei ku\m ư\h kơ đei bơ ngai phe\”.  

Pơ yan phe\ sơ năm ‘nâu xăh Đak Mar đei hlo\h 1.500hec ta che\h phe. Vă phe\ đang 1hec ta che\h phe hăm io\k đei dang 12 tấn plei kăl kơ 10 ‘nu phe\ lơ\m 1 gie\ng. Tơ drong ‘nâu tơ blang hơ dăh yua kơ liơ mă đơ\ng hlôi đei hlo\h 530 ‘nu bơ ngai jang lơ\m păng ‘ngoăih de#h char tru\h tơ\ tơ ring phe\ che\h phe mă lei xăh Đak Mar oei huo\ng lơ\m tơ drong ư\h kơ măh bơ ngai jang kơ tang. Tru\h khei ‘năr âu kon pơ lei lơ\m xăh ‘nao phe\ đei dang 50% hơ găt che\h phe păng lơ hnam athei le# che\h phe đum đ^ ding măh kro phei kơ tă lơ\m tơm gô bơ ngai phe\.  

Bơ ngai jang phe\ che\h phe to\k bo\k tôch kơ măh

{ok Phạm Văn Trụ, kơ dră an^h vei lăng kon pơ lei xăh Đak Mar tơ roi tơ băt găh tơ drong tơm pơm ăn ư\h kơ măh bơ ngai phe\ che\h phe lơ\m tơ ring:  “Tơ drong tơm pơm ăn mă mônh ‘no\h j^ sơ năm ‘nâu dôm de#h char to\k bo\k tơ drong jang sa kơ đe sư, tơ drong hơ to\k tơ iung mu\k drăm tơ [ơ\p hiôk kơ na ư\h kơ gan năm jang hơ tăih. Mă [ar ‘no\h j^ 1,2 hơ găt che\h phe tơ\ dôm xăh tơ je#: Đak Rin, Đak Pxi, Đak Long đe sư ku\m pơ tăm che\h phe khei ‘năr âu đe sư ku\m bơ ngơ\t kơ phe\ u\nh hnam sư, ako\m hăm lơ tơ drong tơm nai kơ na bơ ngai jang tơ jur pơ têng hăm rim sơ năm”.  

Vă hơ met pơ ‘lơ\ng tơ drong ư\h kơ măh bơ ngai jang phe\ 8.300hec tar che\h phe tơ\ apu\ng Đak Hà, kon pơ lei lơ\m tơ ring hơ met pơ ‘lơ\ng hăm trong hơ vơn bơ ngai jang ‘no\h j^ ‘nho\ng o\h, kơ tum kơ to\ng tơ\ dôm tơ ring năm phe\ tơ gu\m. Hơ dai hăm ‘no\h khu\l kơ dră rim tơ ring ku\m to\k bo\k hơ drin jang hơ dai hăm dôm xăh buăl, tơ ring buăl tơ pl^h ăn kơ so# bơ ngai jang rơ hơi năm phe\ tơ gu\m ăn kơ dôm u\nh hnam kon pơ lei đei ‘me\h vă bơ ngai phe\. ‘Ngoăih kơ ‘no\h 1,2 u\nh hnam ku\m to\k bo\k đei tơ gu\m bơ ngai jang phe\ che\h phe đei yua, ‘no\h j^ khu\l linh [o# đo#i jang tơ drong jang krao hơ vơn kon pơ lei tơ\ tơ ring. Pu\n ai đei 10 ‘nu [o# đo#i năm tơ gu\m phe\ che\h phe, [ok Hoàng Ngọc Lự, oei tơ\ kueng kơ pho# 1, thị trấn Đak Hà tơ roi tơ băt:“&nh đei 3.800 tơ nơm, vă khan hlo\h 3hec tar. Tơ dăh nhen ư\h kơ đei khu\l linh [o# đo#i năm bơ\ jang tơ drong jang krao hơ vơn kon pơ lei păng tơ gu\m kon pơ lei ‘no\h u\nh hnam nhôn dang ei ku\m ư\h kơ đei bơ ngai”.

Ko\ng che\h phe vă io\k jên ăn bơ ngai phe\  Ko\ng che\h phe vă io\k jên ăn bơ ngai phe\

Ku\m hăm dôm trong jang hơ met pơ ‘lơ\ng tơ drong ư\h kơ măh bơ ngai jang phe\ che\h phe tơ roi kơ pal, tơ\ xăh Hà Mòn, apu\ng Đak Hà, an^h jang Đảng păng kơ dră xăh oei đei trong jang nai tôch kơ jơ nei, ‘no\h j^ io\k đơ\ng blu\ng pơ yan tơ roi tơ băt  krao hơ vơn kon pơ lei phe\ pơm lơ ‘măng, vă khan che\h phe đum tru\h dang yơ phe\ io\k tru\h dang no\h mă ư\h kơ phe\ hrơ\p 1 ‘măng. Kiơ\ kơ [ok Nguyễn Huy Quốc, Bí thư Đảng xăh Hà Mòn, tơ pă yan âu ăn [o#h trong jang âu hơ nhăk ăn lơ jơ nei ‘lơ\ng ăn kơ bơ ngai pơ tăm che\h phe: “Thoi no\h ‘no\h tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng plei che\h phe vei sơ đơ\ng kơ so# phei đum vă pơ jing hơ năn tơ mam cho\h jang sa. Pơ gar che\h phe phe\ hiơ\ ‘no\h gô đei vei sơ đơ\ng ‘lơ\ng ư\h kơ đei tơ gơ\, hư răm ăn pơ yan đơ\ng ro\ng sư đei pran jăng. G^t kăl hlo\h ‘no\h j^ kơ so# jên thuê bơ ngai jang jo# păh lăp 1 hec tar đơ\ng 12 tru\h 15 triệu hlak jên jo# lơ\m ako\p đ^ đăng kơ so# hơ găt che\h phe kơ lơ\m xăh ‘no\h 1 sơ năm ‘no\h j^ 15 ti hlak jên. Tơ dăh nhen kon pơ lei jang chu\n mir jang kiơ\ tơ drong phe\ hiơ\ păng kơ chăng phe\ hơ pong băl răh ‘no\h gô vei dơ\ng đei jên jang âu”. 

Thuem tơ blơ\