UM RU|P PƠM JANG ĐEI IO|K YUA LƠ LƠ|M HƠGĂT TEH IE| HRĂT HROT

Dang e\i hơvơn kơ m^h ma păng bôl boăl vang năm lăng an^h jang pơtăm ‘nhot rơgo\h ‘lơ\ng, hăm dôm ‘nhot sa hmă, mă le\i hlôi hơnhăk ba ăn kon pơle\i cho\h jang sa oe\i lơ\m pơle\i tơm găh phương Thống Nhất, pơle\i tơm Kon Tum, dêh char Kon Tum đe\i io\k yua kơ jăp.

Lơ u\nh hnam kon pơ lei tơ\ Plei Kon Hra Chôt, phường Thống Nhất, pơ lei tơm Kon Tum rơ\ih ‘nhot ‘no\h ‘long pơ tăm tơm lơ\m dôm xơ năm tơ je# âu. Tơ drong pha pơ têng hăm dôm tơ drong pơ tăm ‘nhot nai, ‘no\h j^ kon pơ lei tơ\ âu rơ\ih dôm kơ loăi ‘nhot- plei pơ tăm [ônh, nhen, plui, ‘nhot lem ju\, ‘nhot hla hrum, hla mơ lăng, ‘nhot hla kơ nuăn…Yua kơ pơ tăm [ônh, kơ jă te\ch ư\h kơ măk kơ na đei lơ tơ moi răt. Thim lơ\m no\h dơ\ng, an^h kơ chơ kơ pơ lei tơm lăp hơ tăih kơ pơ lei tam tru\h 2 km, kơ na ‘nhot đơ\ng plei Kon Hra Chôt roi te\ch lơ. Bre klo kăn ‘nho\ng A Đưng păng mo\ Y Trứu lăp pơ tăm 1 sao 1 puăt ‘nhot, jang tơ ge\ch tơ\ pơ gê- gơ măng, mă lei rim năr đei dơ\ng kon jên yua đơ\ng 150 tru\h 200 rơ bâu hlj. ‘Nho\ng A Đưng tơ roi tơ băt:“Kơ năl mu\h măt păng sa ‘nhot ^nh ‘no\h đe sư tôch kơ ‘me\h, đe sư ư\h kơ hli ‘nhot đei pru\ih pơ gang hơ drông dăh mă ‘nhot đei ư\h kơ rơ go\h. Yua kơ ‘nhot ^nh tôch kơ ‘lơ\ng kơ na kon pơ lei bơ ngai yuăn tơ\ kơ chơ đe sư tôch kơ ‘me\h răt”.

Pha hăm u\nh hnam ‘nho\ng A Đưng pơ tăm lơ kơ loăi ‘nhot, u\nh hnam ‘nho\ng Đặng Thế Thảo ‘no\h rơ\ih ‘long pơ tăm tơm ‘no\h j^ plui. Rei hơ dre\ch blu\ng khei 5, tru\h khei 7 âu ki hơ grơ\l prơng plui u\nh hnam ‘nho\ng Thảo pơ tơm ăn io\k yua. Blu\ng pơ yan đei kơ jă, 1 k^ plui te\ch đei đơ\ng 5 tru\h 9 rơ bâu hlak jên. ‘Nho\ng Đặng Thế Thảo tơ roi tơ băt:“Tơ dăh ba jang hro#ih dang khei 6, khei 7 ba phe\ ‘no\h đei kơ jă, ba ku\m io\k đei lơi ku\m lơ mơ\n. 1.600 mét vuông ‘nâu ‘no\h ^nh đei 40 triêu, 50 triệu. Mư\h khei 5 ba pơ tăm tru\h khei 7 ba phe\ ‘no\h khei ‘no\h sư ku\m đoa đei kơ jă”.

Đơ\ng tơ drong jang u\nh hnam ‘nho\ng A Đưng păng ‘nho\ng Đặng Thế Thảo, dang ei hlôi đei dơ\ng lơ u\nh hnam tơ\ plei Kon Hra Chôt rơ\ih pơ tăm ‘nhot vă đei dơ\ng kon jên yua. Gơ nang đơ\ng tơ drong ‘lơ\ng “ pơlei tơ\ lơ\m kơ pho#” hiôk an^h te\ch, kon pơ lei pơ tăm lơ kơ loăi ‘nhot đoa sa, mư\h tơ\ pơ gê, kơ sơ\ pu\ năm kơ chơ te\ch, đei bơ ngai răt ku\m tôch kơ ‘me\h vă. {ok A Rét, Kơ dră jơ nu\m vei lăng kon pơ lei jang chu\n mir phường Thống Nhất tơ roi tơ băt:“Bơ ngai kon kông tơ\ Phường vang jang tơ drong jang pơ tăm ‘nhot rơ go\h ‘lơ\ng ‘no\h tôch kơ hơ drin, io\k yua nhơ nha\k ăn tôch kơ lơ. Kon pơ lei te\ch tôch kơ [ônh hơ nhăk ăn mu\k drăm ăn kơ kon pơ lei tôch kơ lơ”.

 Kon pơ lei tơ\ plei Kon Hra Chôt, phường Thống Nhất, pơ lei tơm Kon Tum to\k bo\k pơ tăm dôm kơ loăi ‘nhot joăt kơ sa, ư\h kơ kăl jang ‘lơ\ng, mă lei oei hơ nhăk ăn io\k yua mu\k drăm lơ. Tơ drong jang âu đei [o#h tôch kơ tro\ [lep hăm yan âu tơ ring oei sa “ pơ lei lơ\m kơ pho#” đơ\ng kon pơ lei. Tơ\ hơ lâu, nhôn pơ tho m^h ma duch nă ki thuơ\t pơ tăm plui păng ‘nhot hla lem ju\.

 Plui, kon pơle\i bơ\n gơ\h chă pơtăm prăt sơnăm, mă le\i tơdăh kon pơle\i bơ\n pơtăm plui lơ\m pơyan phang ‘no\h hoe\i kơ răm sơdrông pơra\m păng ple\i trem hlo\h pơtêng hăm pơyan ‘mi.

            Mư\h chă pơtăm plui tơ\ chu\n ‘nhot kon pơle\i bơ\n dăh pơm kơnong să dang 1 plaih, kơ jung tru\h ple\i ke\nh jơ\ng. Chă pơtăm plui kiơ\ re\ng păng dơnơm au atăih dơnơm mă to 1 kơđang ‘no\h dang pơđăm hơđa.

            Hơdrol chă pơtăm găr, kon pơle\i bơ\n dăh tu\h mơ\r tơ\ sơlu\ng. Lơ\m 1 sơlu\ng bơ\n tu\h đơ\ng 10 tru\h 15 k^ mơ\r tu\h hrau hăm 10 gam pho\ng Suppe lân. Lăp đơ\ng ro\ng tu\h mơ\r lơ\m sơlu\ng, bơ\n klơ\p [u\ hăm te\h đơ\ng no\h pơtăm, lơ\m m^nh sơlu\ng pơtăm đơ\ng 4 tru\h 5 găr plui.

            Mư\h plui chăt, bơ\n bu\ch hu\t dôm dơnơm kre\, ư\h kơ ‘lơ\ng lăp rong lơ\m m^nh sơlu\ng 2 dơnơm jing ‘lơ\ng. Tơdrong ve\i lăng, kăl chă tơruih đak, hơnơ\ng pơm ăn te\h ju păng hơnơ\ng chă cho\h pơngoăih te\h vă rơ\h granh kơtang.

Mư\h plui cho#h pơkao ‘no\h bơ\n chă [u\ te\h tơ\ tơm. Tơdăh phang pơđang dăh mă kial to\, kon pơle\i bơ\n dăh io\k hơnong [a, ‘ngie\t rơ\m re\k chă kru\h tơ\ tơm đơ\ng no\h tơruih đak mă iôm vă pơm ăn tơm plui đe\i te\h ju hơnơ\ng.

            Kăl pơm chơng rơng ăn kơ plui hroi. Chơng rơng kơ jung dang 2 met, đe\i hơdrơ\ng kơ jăp ‘lơ\ng. Vă plui blu\h vơ\ kơtang păng er^h đunh păng đe\i ple\i trem, hơdrol vă ăn plui hroi tơ\ chơng rơng ‘no\h bơ\n kôch te\h bơ\t tơm plui păng veng tơle\i plui ming tơ\ an^h mă bơ\n kôch te\h đơ\ng no\h [u\ kơlơ\p. Dăh kơchăng ư\h kơ gơ\h [u\ klơ\p tơ ‘mơ\ng plui. Tơ\ chơng rơng kăl chă kru\h bơ\n pơ mre\h au to vă tơ ‘mơ\ng plui hroi rim pang.

          Hăm ‘nhot hla ie\:

‘Nhot au đe\i pơtăm lơ\m dang khe\i 11 păng 12 rim sơnăm. Kon pơle\i bơ\n ko\h io\k dôm tơm ‘nhot hla ie\ t^h ‘lơ\ng, ko\h jăl dang 1 hơđa, (hu\t dôm tơm kră kơ jung dêh hnang păng tơm oe\i ‘lơ\p). Gơ\h chă pơtăm hloi dăh mă chă hlôt dơng lơ\m kơnong kru\h hơnong [a, rơ\m re\k vă te\h ju. Tơdăh hlôt hơpăng tơ\ an^h te\h ju, dang yơ [o#h hăp chăt blu\h ‘no\h kon pơle\i bơ\n bu\nh năm pơtăm hăm atăih d^h băl lơ\m 1 hơpăng dang 1 hơđa, 2/3 hơpăng au [u\ lơ\m te\h. Kon pơle\i bơ\n dăh kơ chăng hơnơ\ng ve\i răk te\h ju hơnơ\ng, chă tu\h hơdrol hăm mơ\r ^ch rơmo dăh mă chă tơru\ih đak ‘nôm hrau hăm đak hmă.

Tơblơ\ nơ\r: Zứt - Thuem