VOV4.Bahnar - Khe\i năr au đe\i lơ tiu kon pơlei tơ\ Dak Lăk pơma hơdro# păng Tây Nguyên pơma atu\m hlôi phe\ đang. Mă le\i, tơ\ anăp to\ ‘mi kial chr^h chre\ng păng tơdrong ve\i lăng năng tông, tu\h pho\ng mơ\r ăn kơ tiu lơ\m khe\i năr au lơ liơ mă [lep vă sơnăm đơ\ng ro\ng ple\i ăl to\k bo\k đe\i kon pơlei lăng tru\h. Tơ\ ala au tiến sĩ Tôn Nữ Tuấn Nam, Kang [o# khoa ho\k kih thuơ\t Cho\h jang sa Bri ‘long Tây Nguyên gô pơkă ăn kon pơlei bơ\n găh trong ve\i lăng năng tông tiu lơ\m khe\i năr au.

- Tiến sĩ Tôn Nữ Tuấn Nam ăi, lăp đơ\ng ro\ng phe\ kon pơlei lăng bảpôi pho\ng tu\h mơ\r ăn kơ tiu lơ liơ mă [lep, ịh tơroi lăng ăn kon pơlei găh tơdrong au?

Tiến sĩ Tôn Nữ Tuấn Nam: Lơ\m khe\i năr au chă prôi pho\ng tu\h mơ\r jăh ư\h? ‘no\h hmă hmă lăp đơ\ng ro\ng phe\ ‘no\h lơ\m khe\i năr au hlôi phe\ dang bơih, đe\i pơgar phe tim mă đang, lơ lo\h phe\ đang ‘no\h hlôi tru\h pơyan ‘mi bơih. Hmă hmă dôm tiu đe\i jing ‘lơ\ng ‘no\h lăp đơ\ng ro\ng phe\ đang hmă hmă ư\h tơruih đak, ư\h chă prôi pho\ng bơih. Tơdăh pơn đe\i ‘mi vă je# tru\h ‘n\h khe\i năr au jing khe\i năr pơhre\ng đak vă le# dơnơm ‘long pơdơ\h pơde\i m^nh jơ ‘năr, gô ‘mi jur mă prôi pho\ng tu\h mơ\r vă dơnơm blu\h sơdrai pơkao, tiu gô chăt hơ ie lơ\m pơyan ‘mi tơpă ‘no\h lơ\m khe\i 6. Păng ple\i lơ\m pơyan ‘mi ‘no\h mă ‘lơ\ng păng tơdăh hăm chăt hơ ie pơkao lơ\m khe\i năr blu\ng pơyan ‘mi dăh mă lơ\m pơyan phang ‘no\h ư\h kơ ‘lơ\ng ôh.

             - O| ah, mư\h khe\i năr chă tơruih, cho#h pơkao ‘no\h tôch g^t kăl. Mư\h le\i vă kơ tiu pơkao hrơ\p m^nh ‘măng hơnhăk ba đe\i ple\i kơ jăp ‘no\h kăl lăng tru\h tơdrong kiơ lơ\m khe\i ‘năr au ho\ Tiên sih?

Tiến sĩ Tôn Nữ Tuấn Nam: Pơkao ple\h plo\h ‘no\h jing tơdrong joăt joe kơ tiu hăm ư\h kơ nhen chehphe cho#h pơkao ‘măng mă 1, ‘măng mă 2, ‘măng mă 3 mă le\i hăp pơkao lơ\m 1 khe\i mă \h tru\h 1 khe\i 1 poăt [lep lơ\m pơyan ‘mi. Vă hăp đe\i pơkao m^nh ‘măng lơ [iơ\ ‘no\h kăl đe\i ke\ krơ\ng kơ to\ pơđang păng khe\i ‘năr ke\ krơ\ng phang pơđang lăp 30 năr, hăm hơdre\ch tiu Trâu ‘no\h đunh [iơ\ dăh mă tiu bơ\n chă pơtăm hăm hơdrơ\ng ‘long hơdr^h đe\i hla hơyơ\l ‘no\h ke\ krơ\ng lơ\m 40 năr. Đơ\ng ro\ng ‘no\h hăm pơkao [lep lơ\m pơyan ‘mi tơpă. Hăm pơgar tiu lăp phe\ đang mă le\i tim đe\i ‘mi ‘no\h jing tơdrong ‘lơ\ng hlo\h, tơdăh lăp đơ\nbg ro\ng phe\ đang 1 gie\ng đe\i ‘mi hloi le\i lap dêh, kơ yuơ ‘no\h jing tơdrong pơm ăn ư\h kơ đe\i ple\i lơ\m pơyan tru\h au kơnh. Lơ lo\h kiơ\ kơ ^nh kon pơlei bơ\n ‘ne\ pă tơruih bơih kơ yuơ đe chă tơruih ăn kơ tiu lơ\m mă to\k bo\k rong ple\i đe\ch, khe\i năr lơ\m khe\i 11, 12 tơdăh phang pơđang tơruih lơ lo\h vă hăp rong ple\i, tơgu\m ăn ple\i bek ‘lơ\ng hlo\h dơ\ng

- Le\i ah, nhen tiên sih ‘nao pơma tru\h ‘no\h khe\i năr tru\h pơyan ‘mi vă je# tru\h păng tơdrong lơ pơgar tiu đe\i đak tơ\ng ư\h kơ jor, mư\h lei bơngai pơtăm lăng ba tru\h tơdrong au ‘no\h lơ liơ?

Tiến sĩ Tôn Nữ Tuấn Nam: Tơdrong chă chor thong pơro đak mư\h [o#h đak đ^ tơ\ng lơ\m pơgang mă chor thong pơro dak lơ\m pơyan ‘mi ‘no\h ư\h kơ [lep ôh. Hăm pơgar hlôi đe\i pơtăm bơih mă lei tim mă đe\i thong pơro đak ‘no\h bơ\n chor thong pơro đak lo\k lơ\m pơyan phang, lơ\m khe\i năr au ‘no\h hăp dă [iơ\ kơ loch răm [iơ\. Kơ yuơ mư\h ‘mi jur mă chor thong pơro đak ‘no\h cfho\h [ơm he# rơ\h tiu gô jing rơvơn ăn pơmau pơrang pơra\m dơnơm tiu. Lơ lo\h tơdăh kon pơlei bơ\n ‘me\h vă chă pơtăm tiu le\i dăh chor thong pơro đak đơ\ng năr blu\ng vă chă pơtăm hloi. Hmă hmă 2 re\ng tiu bơ\n chor m^nh thong vă đak lo\k ro le\ch tơ\ ‘ngoăih pơgar. Tơdăh pơgar hlôi đe\i pơtăm tiu bơih ‘no\h dăh chă chor thong pơro đakj lơ\m pơyan phang au ‘lơ\ng hlo\h.

            - Tiên sih ăi, hre\i au kon pơlei rơ\ih pơtăm tiu hăm hơdrơ\ng er^h vă jang sa kơ jăp ‘lơ\ng, lơ\m au đe\i pơtăm hăm ‘long kơsa pơm hơdrơ\ng tiu, mă le\i khe\i năr tơ je# au ‘long kơsa ngăl đe\i sơdrông pơrang pơra\m le\ch đak găm tơ\ dơnơm pơm kơne# tru\h pơgar tiu. Tiên sih hăm đe\i nơ\r yă kiơ chă pơkă ăn kon pơlei mư\h rơ\h pơtăm ‘long kơsa pơm hơdrơ\ng hơdr^h ăn pơtăm tiu ưh?

Tiến sĩ Tôn Nữ Tuấn Nam: Tơ je# au ‘no\h ‘long kơsa ngăl đe\i pơrang le\ch đak găm tơ\ dơnơm pơm ăn tơm ‘long loch păng mư\h ‘long kơsa loch ‘no\h dơnơm tiu je\i păk kiơ\ pơm tơnap tap ăn kon pơlei. Lơ lo\h mư\h chă rơih ‘long pơm hưodrơ\ng pơtăm tiu kăl kơ chăng kơ jăp tru\h tơdrong ge\i kơ jăp. ‘Long hơdrơ\ng hoe\i kơ păk sơđơ\ng ăn khe\i ‘năr ke\ er^h sot kơ dơnơm tiu đơ\ng 10 tru\h 15 sơnăm. Mă tơpă nhôn hlôi lăng hơlen hơdăh găh ‘long kơsa tơ\ tơring Cư Kuin ‘no\h tơ\ tơm ‘long kơsa đe\i bơ\n sơdrông mang koer tơm hơdrol đơ\ng ro\ng ‘no\h mă pơm ăn tru\h le\ch đak găm, đơ\ng ro\ng ‘no\h pơm ăn tơm ‘long loch kro păng păk. Tru\h dang e\i, tơdrong au je\i tim mă đe\i trong vă pơm pơ ‘lơ\ng, mă le\i tơdăh tơle\i tiu hroi [e\nh tơm ‘long kơsa te\nh koăng le\i tơdrong ‘long kơsa đe\i pơrang pơra\m le\ch đak găm hăp dă [iơ\ [iơ\. Hui tơ [ơ\p tiu đ^ krum [e\nh tơm ‘long bơih mă le\i ‘long kơsa oe\i đe\i răm. Mư\h kon  pơlei bơ\n đ^ [o#h tơm ‘long hăp đe\i le\ch đak găm ‘no\h sơdrông mang đ^ koer tơm ‘long hơlau bơih kơna tơnap mă hơmet ke\. Kon pơlei je\i gơ\h chă pơlôch sơdrông kơnu au hăm trong io\k pơgang tăh hme\t lơ\m trôm sơdrông kơnu sa. ‘No\h tơdrong mă d^ng tru\h dang e\i ^nh băt. Lơ an^h jang akhan, ‘no\h kơ yuơ pơmau phitoptora mă le\i mă tơpă ‘no\h ư\h ôh đe lăp pơm đe\i kơ loăi pơmau yă kiơ hăm pơm pơra\m mă le\i hăp mơ\t pơra\m lăp đơ\ng ro\ng sơdrông kơnu hlôi koer tơm ‘long kơsa bơih. Lơ lo\h ^nh lăp đe\i m^nh nơ\r pơkă hămn kon pơlei bơ\n chă pơtăm tiu tơ\ dơnơm ‘long kơsa ‘no\h je\i kăl ve\i lăng năng tông mă bre\ vă dơnơm tiuu blu\h vơ\ jing ‘lơ\ng te\nh koăng krum dơnơm ‘long kơsa le\i hăp dă [iơ\ đe\i tơdrong răm kơ yuơ sơdrông kơnu pơra\\m ‘long kơsa.

             - Le\i ah, bơnê kơ ih Tiên sih Tôn Nữ Tuấn Nam hơ!

AmaZưt chih păng rapor