Từ giữa tháng 7 này,  các ngày từ thứ 3 đến thứ 5 hàng tuần tại Trung tâm văn hoá, thể thao huyện Bắc Bình, hơn 40 em thanh thiếu niên tham gia lớp học múa truyền thống của người Chăm. Ngoài ra, còn 1 nhóm khác gồm 8 em nam tham gia lớp học thổi kèn Saranai và đánh trống Ghi-năng.

Lớp học kéo dài trong 2 tháng, các em được học miễn phí đáp ứng nguyện vọng học tập sinh hoạt vui chơi, giải trí trong dịp hè. Lớp học giúp các em phát huy năng khiếu ca múa nhạc dân tộc, duy trì và tiếp tục nâng cao kỹ năng biểu diễn sáng tạo trong nghệ thuật. Từ đó phát hiện ra những hạt nhân phong trào hoạt động của đoàn nghệ thuật.

Ông Lâm Tấn Bình, một trong những người tham gia đứng lớp dạy đánh trống Ghi-năng cho biết, Nhà hát Ca múa nhạc Biển Xanh làm đề tài nghiên cứu bảo tồn các giá trị văn hoá nghệ thuật dân gian của đồng Chăm kể cả việc bảo tồn truyền dạy và chế tác một số nhạc cụ truyền thống của người Chăm, phục vụ cho các hình thức lễ hội. Như vậy, các giá trị văn hoá truyền thống của chính đồng bào của mình thì mình phải có trách nhiệm giữ gìn. 

Nhóm học thổi kèn saranai.jpg

Loại hình nghệ thuật dân gian Chăm đã được đẩy mạnh khai thác qua việc hình thành hai đoàn biểu diễn nghệ thuật. Đó là Đoàn Nghệ thuật dân gian Chăm bán chuyên nghiệp huyện Bắc Bình được thành lập từ năm 1990 và Đoàn Nghệ thuật chuyên nghiệp dân tộc Chăm thuộc Nhà hát Biển Xanh được hình thành từ năm 2006.

Hàng năm, Đoàn Nghệ thuật chuyên nghiệp dân tộc Chăm biểu diễn 100 buổi phục vụ người dân các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số đáp ứng nhu cầu hưởng thụ, thưởng thức nghệ thuật của nhân dân. Ngoài ra, nhà hát còn xây dựng chương trình, mở rộng giao lưu với các tỉnh, thành, tham gia cuộc thi, liên hoan nghệ thuật ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc; sáng tác tác phẩm mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc.

Nhiều tiết mục sưu tầm, khai thác từ chất liệu dân tộc Chăm, Châu Ro, Raglai được nâng cao, dàn dựng công phu, đạt thành tích cao trong các hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quốc và quốc tế, như các bài múa “Nữ thần Siva”, “Vũ điệu gà rừng”, “Những cô gái Raglay”, “Dâng rượu”...

Các em học múa Chăm tại Trung tâm VH-TT huyện Bắc Bình.jpg

Nghệ sĩ Nhân dân Mai Trung Kiên, Giám đốc Nhà hát Biển Xanh tỉnh Bình Thuận cho biết, sự phát triển của Nhà hát luôn gắn với văn hoá nghệ thuật của các dân tộc. Muốn giữ gìn được cần có những định hướng chuẩn xác về vấn đề nghệ thuật ví dụ như những điệu múa, những bài dân ca gốc…Cái nguyên gốc chúng ta bảo tồn, còn cái phát triển thì làm sao định hướng để theo được sự phát triển của đất nước. Cần những diễn viên là người Chăm cùng với Nhà hát để vừa nâng cao chất lượng nghệ thuật chuyên môn vừa bảo tồn những giá trị truyền thống.

Còn tại các xã vùng cao như Đông Giang, Đông Tiến, La Dạ thuộc huyện Hàm Thuận Bắc; Phan Điền, Phan Sơn, Phan Lâm và Phan Tiến thuộc huyện Bắc Bình vấn đề truyền dạy cách đánh cồng, chiêng cho con em người Raglai, K'ho cũng được quan tâm.  

Anh Ka Văn Nhơn, Phó Chủ tịch xã Đông Tiến, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận cho biết: Xã Đông Tiến hiện vẫn đang duy trì đội cồng chiêng, vào những ngày cúng kính ông bà tổ tiên vẫn đánh cồng chiêng theo phong tục. Trong thời gian tới, xã mong muốn tỉnh tiếp tục quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang phục người K’ho để phục vụ cho dịp tổ chức ngày hội văn hoá thể thao, đồng thời khôi phục lại những giá trị văn hóa đang dần bị mai một.

Để góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, đẩy mạnh phát triển du lịch, nâng cao đời sống cho bà con nhân dân, nhất là tại các vùng đồng bào dân tộc, vừa qua, UBND tỉnh Bình Thuận đã có kế hoạch triển khai thực hiện Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2022 - 2030” trên địa bàn tỉnh.

Trong đó, giai đoạn 2022 – 2025, tỉnh sẽ triển khai tổng kiểm kê và lập danh mục loại hình di sản văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của các dân tộc thiểu số. Bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho công chức văn hóa và các chủ thể văn hóa trong công tác quản lý, gìn giữ và phát huy giá trị nghệ thuật trình diễn dân gian các dân tộc thiểu số tại địa phương.

Bên cạnh đó là giới thiệu nguồn gốc, giá trị và vai trò của một số loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc của đồng bào dân tộc thiểu số trong các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ cho học sinh nhằm tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức trong việc giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp nói chung và giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số nói riêng đối với thế hệ trẻ. 

Những nét đẹp của loại hình văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ, diễn xướng dân gian của đồng bào dân tộc thiểu số còn lưu giữ được khá đa dạng và phong phú là niềm tự hào. Với những nỗ lực chung tay của các cấp chính quyền và đồng bào dân tộc thiểu số, hy vọng rằng những làn điệu dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Bình Thuận sẽ được gìn giữ và phát huy./.

Jasi/VOV TP Hồ Chí Minh