Ngôi nhà sàn bề thế của người Tày tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam

Ngôi nhà nằm trong khuôn viên riêng với hàng rào bằng tre hay nứa bao bọc xung quanh. Cổng cũng được làm bằng tre, chủ yếu để ngăn trâu, bò, lợn, gà phá hoại cây cối và hoa màu.

Theo thông tin giới thiệu tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, ngôi nhà này là của ông Đào Thế Diện ở xã Bình Yên, huyện Định Hóa, Thái Nguyên. Ngôi nhà được làm từ năm 1967. Năm 1999, có 12 người Tày ở vùng quê này đã tu sửa ngôi nhà và đến dựng lại tại bảo tàng trong 2 tuần.

Ngôi nhà lợp mái lá cọ. Sườn khung nhà được làm bằng gỗ và thân cây cọ. Để tránh mối mọt, họ ngâm gỗ, tre, nứa dưới nước và bùn tù 3 - 6 tháng trở lên. Để nhuộm đen nan tre nứa khi đan những hoa văn trang trí trên vách, họ sử dụng nhọ nồi trộn với củ nâu giã nát. Những mô típ hoa văn này cũng thấy cả trên thổ cẩm và đồ đan của người Tày. Cạnh chân cầu thang, ngay dưới giọt gianh họ đặt một máng nước để rửa chân trước khi lên trên nhà.

Cạnh cổng vào nhà là miếu thờ thổ công của gia đình. Người Tày thường cúng lễ dịp Tết, ma chay, cưới xin...

Nhà có sàn cao 1,80m và rộng hơn 100m2. Theo nếp cổ truyền, bên trên sàn là nơi ở của gia đình. Gầm sàn là nơi dành cho vật nuôi như trâu, bò, lợn, gà...

Gầm sàn cũng là nơi để nông cụ, trữ củi, quạt hòm, chỗ xay thóc, giã gạo, giã bột làm bánh và làm cốm và cũng là để cho trẻ nhỏ vui chơi, người lớn nghỉ ngơi dịp trưa hè nắng nóng.

Cối giã

Nơi nhốt vật nuôi, để nông cụ

Ngôi nhà người Tày chỉ có 1 cầu thang lên xuống. Họ thường làm bậc số lẻ là 7 - 9 - 11

Phần sàn tiếp giáp với cầu thang là sàn nước. Sàn được làm bằng những mảnh thân cây cọ xếp liền nhau. Gia đình để chum vại, các ống bương chứa nước ăn. Họ còn vo gạo, rửa rau, chuẩn bị cám cho lợn và tắm rửa, vệ sinh. Đây cũng là nơi nam giới mài dao, đan lát, phụ nữ thêu thùa, may vá. Sàn nước và cầu thang còn là nơi để con gái nhà chủ tiếp các chàng trai đến tìm hiểu, kết thân trong những ngày đầu còn bỡ ngỡ. Và bên cạnh là sàn phơi.

Không gian bên trong ngôi nhà nhìn từ bậc cửa bước vào nhà. Đây là ngôi nhà 3 gian 2 chái. Các vì kèo và các cột được liên kết với nhau bởi những cây kèo, xà ngang và hai thanh xuyên ngang.

Bếp nấu nơi gần cửa vào nhà. Đây cũng là nơi để bảo quản đồ, thực phẩm, sưởi ấm và tiếp khách

Đối diện với bếp nấu là khu vực để đồ sinh hoạt gia đình. Nhà sàn của người Tày được che xung quanh và ngăn các phòng bằng liếp nứa. Khu vực chạn bát

Khu vực dành cho vật dụng sinh hoạt trong gia đình

Buồng ngủ của cô dâu

Phần sàn được lát bằng những thân cây tre hoặc mai

Chính giữa là bàn thờ, khu vực bên phải là nơi để thóc lúa. Khi thu hoạch xong, thóc được phơi khô, quạt sạch và được cất vào bồ, vào cót. Bên trái là buồng ngủ của con gái

Bàn thờ linh thiêng. Người Tày sống theo tập tục phụ hệ và thờ cúng tổ tiên 3 đời

Gần buồng con gái là chỗ ngủ của bà chủ nhà

Cạnh gian bà chủ nhà là chỗ ngủ của ông chủ nhà. Tiếp đến là chỗ ngủ của khách nam và khu trong cùng là nơi ở của con trai chưa vợ trong gia đình

Không gian nhà người Tày thoáng mát, phân chia từng khu vực rõ ràng

Những nan cửa được đan hoa văn đẹp mắt

Khuôn viên ngôi nhà người Tày còn có mảnh vườn nhỏ được rào bằng tre, nứa. Trong vườn, người Tày thường trồng các loại rau, quả, cây gia vị hay cây thuốc.

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Lễ cúng cầu mưa của người Ê Đê ở thành phố Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk

Ra mắt bộ sách "Văn hóa - Lịch sử Champa"

Độc đáo lễ cấp sắc của người Sán Chỉ ở Cao Bằng

Nét đẹp trang phục của người Dao vùng cao Kỳ Thượng nơi công sở, trường học

Độc đáo “Lễ đặt tên âm và lên đèn” trong Lễ Cấp Sắc của dân tộc Dao Quần Chẹt xứ Thanh

Các cô gái Thái thực hiện nghi thức gội đầu tại Lễ hội Then Kin Pang

Video

Truyền thông dân tộc - một trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển của Đài TNVN

Âm nhạc dân tộc