Thời điểm từ sau tết nguyên đán, tại trường THCS Lóng Luông, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La nhiều học sinh từ lớp 7 đến lớp 9 lấy vợ và lấy chồng. Học sinh nữ sau khi lấy chồng thường bỏ học do xấu hổ hoặc ở nhà làm nương rẫy, còn các em nam vẫn theo học:

Em tên là Giàng A Gô, năm nay em 17 tuổi, em học lớp 9B, em lấy vợ năm 16 tuổi. Bây giờ em vẫn đi học còn vợ em thì nghỉ học ở nhà. Trong lớp em cũng có 6-7 bạn lấy vợ rồi.

Em tên là Giàng A Chá, em sinh năm 2006 và vừa lấy vợ, vợ em cũng 16 tuổi, ở nhà phụ công việc nhà và đi làm nương. Bố mẹ cũng bảo em là việc nhà nhiều nên em học hết lớp 9 sẽ nghỉ học để phụ gia đình.

Em là Giàng A Chu, năm nay 16 tuổi, em vừa lấy vợ đầu năm nay nhưng chưa đăng ký kết hôn, nếu đi đăng ký sẽ bị phạt vì theo Luật thì nam 20 tuổi còn nữ 18 tuổi, đây mình còn chưa đủ 18 tuổi đã lấy vợ rồi. Em lấy vợ sớm vì do công việc của gia đình, mình không lấy vợ sẽ không có ai phụ giúp bố mẹ.

Thầy giáo Lương Văn Huyến, Hiệu trưởng Trường THCS Lóng Luông huyện Vân Hồ cho biết, những học sinh như Giàng A Gô, Giàng A Chá và Giàng A Chu, khi lấy vợ sớm không phải không biết là vi phạm Luật hôn nhân và gia đình. Các em vẫn biết nam 20 tuổi và nữ 18 tuổi mới được kết hôn, song do phong tục, bố mẹ bắt lấy để có người làm việc; tâm lý các bạn lấy vợ, mình cũng lấy.

Giàng A Chá lấy vợ khi đang là đội viên.

Những năm vừa qua, Trường THCS Lóng Luông cũng phối hợp với các bản, xã đều tuyên truyền, đề cập việc không tảo hôn, không bỏ học sớm để lấy vợ, lấy chồng. Trường cũng kết hợp với Ban dân tộc tỉnh xuống tận bản tuyên truyền, tổ chức các buổi ngoại khóa về phòng chống tảo hôn. Đây là vấn đề rất nóng, nếu giảm được sẽ duy trì được sỹ số học sinh. Tuy nhiên việc lấy vợ, lấy chồng sớm đã ăn sâu vào nếp nghĩ của người dân, nên hy vọng là mưa dần thấm lâu, hủ tục này sẽ dần mai một. Hiện tại, không thể áp dụng ngay chính sách nào đó hoặc đưa chế tài vào mà bà con thực hiện được ngay.

Chỉ riêng ở bản Tà Dê, xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ, trong tháng 2 và tháng 3 đã có 13 cặp tảo hôn trong độ tuổi từ 14-16. Mặc dù bản nắm được việc này, nhưng không thể ngăn chặn được dù đã có những quy định của pháp luật, hương ước của bản, của xã.

Bản làng vùng cao Lóng Luông.

Bí thư chi bộ, Trưởng bản Tà Dê Giàng A Trồng chia sẻ: Về tảo hôn thì ở bản này năm nào cũng xảy ra. Các dòng họ cũng đã tuyên truyền đến con cháu là không lấy vợ, lấy chồng sớm nhưng vấn đề này thật khó, người Mông mình đã bao nhiêu đời nay rồi, giờ cũng chưa chấm dứt được. Là Trưởng bản mình cũng tuyên truyền tới đồng bào là chấm dứt việc này, nhưng cứ sau tết lại có nhiều cặp vợ chồng chưa đủ tuổi lấy nhau. Rất mong chính quyền các cấp xử lý nghiêm khắc các gia đình vi phạm.

Ảnh minh họa

Huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La đã và đang tiếp tục đẩy mạnh công tác giáo dục nâng cao nhận thức của thanh thiếu niên về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cho học sinh đang học trong các trường nội trú, trường bán trú, trường THPT trên địa bàn, coi giáo dục là mấu chốt trong việc đẩy lùi tình trạng tảo hôn ở huyện vùng cao này.

Tuy nhiên, để hạn chế và tiến tới loại bỏ tình trạng này thì sự vào cuộc của các ngành, các cấp là rất cần thiết, đặc biệt, việc đẩy mạnh tuyên truyền, phát hiện và ngăn chặn kịp thời từ thôn, bản là yếu tố then chốt./.

        Thanh Thủy, Thào Ly/VOV Tây Bắc