Lời ru của người mẹ trẻ vọng ra từ căn nhà gỗ bên sườn núi, chất chứa nỗi buồn. Ở tuổi 14, Vừ Thị Nhinh đã theo chồng về ở bản Làng Mô, xã Làng Mô, huyện biên giới Sìn Hồ (Lai Châu) và đã làm mẹ được hơn 7 tháng.

Đứa bé sinh ra ngoặt ngoẹo, ốm đau liên miên khi cả bố và mẹ vẫn còn là những đứa trẻ. Đã cuối giờ chiều, Nhinh đợi chồng đi nương về mà trong nhà chẳng còn gì. Bữa tối của cháu bé chỉ là gói cháo trắng còn sót lại từ hôm qua.

Ở tuổi 14, Vừ Thị Nhinh đã làm mẹ của đứa trẻ hơn 7 tháng tuổi

Sau một hồi làm quen, người mẹ trẻ Vừ Thị Nhinh mới lí nhí kể: Nhà có 5 anh chị em, ở xã Pú Đao, huyện Nậm Nhùn. Nhinh gặp chồng trong dịp tết năm 2015, khi đang học lớp 7 tại trường THCS bán trú của xã. Khi đó chồng Nhinh đang học lớp 9. Nói chuyện với nhau mấy lần thấy vui, chồng rủ về nhà chơi rồi giữ lại theo phong tục dân tộc Mông, không cho về. Chỉ vài ngày sau, chồng và bố mẹ chồng mang lễ đến nhà hỏi. Từ đó, em và chồng bỏ học về làm vợ chồng của nhau.

Vượt qua con dốc dựng đứng, ngôi nhà của Sùng Thị Dở đơn sơ ém mình bên sườn núi. Tài sản có giá trị nhất là gần chục bao thóc mới thu hoạch, với mấy cái nồi đen nhẻm. Năm nay Dở 17 tuổi. Chồng kém một tuổi. Họ đã là bố mẹ của hai đứa con một trai, một gái. Từ khi có đứa con thứ hai cách đây hơn một năm, bố mẹ cho ra ở riêng, nên cuộc sống vốn đã thiếu thốn, vất vả nay càng khó khăn hơn.

Sùng Thị Dở hồn nhiên: “Học hết lớp 5 thì em nghỉ học để lấy chồng. Lúc lấy chồng thì vẫn còn nhỏ không biết gì. Có con, rồi đi làm thì mới biết khó khăn thế nào. Bây giờ thì có con rồi thì phải làm cho con ăn con uống thôi”.

Bữa cơm chiều của gia đình Sùng Thị Dở chỉ có cơm trắng với bát muối ớt và bát canh loãng

Việc lấy vợ lấy chồng của người Mông trên đỉnh núi mù sương Làng Mô hồn nhiên. Thấy thích nhau là về nói với bố mẹ mang lợn gà và vài đồng bạc trắng đến hỏi rồi về ở với nhau. Mặc dù địa phương đã xây dựng hương ước, phạt tiền phạt thóc những cặp vợ chồng tảo hôn, nhưng cũng không thể cấm cản khi những đứa trẻ thích nhau và được bố mẹ đồng ý.

Thầy giáo Nguyễn Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường THCS xã Làng Mô, cho biết: Nhà trường lồng ghép các buổi giao lưu, các giờ học về giới tính để các em nhận thức rõ hơn về tác hại của việc lấy vợ lấy chồng sớm, nhưng chẳng mấy chuyển biến. Hai năm nay, có gần 10 trường hợp lấy vợ lấy chồng khi đang học từ lớp 6 đến lớp 9.

Thầy giáo Nguyễn Anh Tuấn nói: “Làng Mô là xã đặc biệt khó khăn của huyện Sìn Hồ. 100% các cháu là học sinh dân tộc và khoảng 80% là học sinh dân tộc Mông. Đã có trường hợp cuối lớp 6, bắt đầu bước sang tuổi 13 tảo hôn. Các gia đình chấp nhận phạt để cho con lấy vợ, lấy chồng”.

Mặc dù đã được chính quyền, nhà trường vận động, tuyên truyền nhưng bài toán tảo hôn trên đỉnh Làng Mô vẫn chưa có lời giải

Gần 20 năm bám trụ trên mảnh đất đầy sương gió khắc nghiệt Làng Mô, Trạm trưởng trạm y tế Làng Mô Vũ Tiến Thư không thể nào quên những ca sinh non, những đứa trẻ dị tật bẩm sinh khi mẹ chúng là những đứa trẻ. Rất nhiều đứa bé chết sau khi sinh vì cơ thể người mẹ chưa phát triển toàn diện. Còn may mắn sống được thì cũng là những đứa trẻ thấp còi, suy dinh dưỡng và thiểu năng trí tuệ.

Theo thống kê của Trạm y tế xã, năm 2016 có 32 cặp lấy nhau, thì có tới 26 cặp tảo hôn, chủ yếu tập trung trong đồng bào Mông và Dao.

Khắc Kiên/VOV-Tây Bắc