Trước đây, ở xã Pá Hu, huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái, thường xuyên xảy ra tình trạng hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào Mông, để lại những hệ lụy. Gia đình anh Sùng A Sử, ở thôn km 16, là một ví dụ. Sau khi kết hôn, anh chị sinh con, đứa trẻ bị biến dạng ở mặt, phải đi tận Hà Nội phẫu thuật, dù vậy khuôn mặt cháu bé vẫn không thể như bình thường. Hay như gia đình anh Mùa A Hờ, cũng ở thôn km 16. Năm 2007, anh Hờ kết duyên cùng chị Hờ Thị Chử. Hai người có quan hệ huyết thống, nhưng không biết làm như vậy là vi phạm Luật hôn nhân và gia đình.

Anh Hờ nói: "Trước, mình lấy vợ cận huyết thống nhưng mà không biết, sau này mới biết như thế là vi phạm. Hai vợ chồng lấy nhau lâu rồi mà chưa có con được. Bây giờ không có cách nào khác".

Một buổi tuyên truyền về hôn nhân cận huyết thống của lãnh đạo xã Pá Hu. Ảnh: yenbai.gov.vn

Sau nhiều cuộc họp, lãnh đạo xã Pá Hu quyết định chỉ đạo các thôn bản đưa nội dung không kết hôn cận huyết thống vào các quy ước, hương ước của từng thôn bản, đồng thời giám sát chặt chẽ việc thực hiện.

Bên cạnh các hương ước, quy ước, Pá Hu cũng thay đổi cách thức tuyên truyền, từ việc tuyên truyền tập trung ở các cuộc họp sang tuyên tuyền trực tiếp theo phương châm "mưa dầm thấm lâu". Không chỉ đến nhà, cán bộ xã và thôn bản còn theo bà con cả lúc lên nương hay khi làm ruộng, thậm chí tuyên truyền cả trong lúc đi dự đi đám cưới. Nhiều già làng, trưởng bản cũng chung sức với chính quyền địa phương trong công tác này, điển hình như già làng Vàng A Giao ở thôn Pá Huhay già làng Sùng Tráng Thào ở thôn Km 16...  Đội ngũ này vận động ngay chính con cháu trong gia đình thực hiện trước để làm gương.

Anh Giàng A Sùng, cán bộ Văn hóa - xã hội xã Pá Hu, cho biết: Nội dung tuyên truyền đề cập thẳng vào những hậu quả của việc hôn nhân cận huyết thống để bà con phải lưu tâm ngay từ lần đầu được nghe.

Kể từ trường hợp hôn nhân cận huyết thống cuối cùng vào năm 2007, đến nay, Pá Hu không có thêm trường hợp nào nữa.

Đinh Tuấn/VOV-Tây Bắc