Sáng sớm đầu năm mới, trên chiếc xe máy cũ kỹ, các thầy, cô Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Lâm Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình tìm về các bản làng của đồng bào Mã Liềng để đưa học sinh đến trường. Năm nào cũng vậy, ăn Tết xong, cô giáo Hồ Thị Khánh Hòa lại vào bản, lên tận nương rẫy tìm học sinh và vận động các em đến lớp.

Cô Hòa cho biết, sau thời gian nghỉ Tết, học sinh bỏ học, theo bố mẹ lên rừng, lên rẫy không còn là chuyện hiếm ở xã vùng cao này. Các giáo viên đến từng nhà vận động, làm tư tưởng cho các bậc phụ huynh và bản thân các em để các em quay trở lại lớp. Trong quá trình vận động, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn, như học sinh lười, không thích đi học, gia đình thì không quan tâm đến việc học tập của con em nên không có việc đốc thúc con em đến trường. Giáo viên phải đến tận nhà vận động, dỗ dành mọi cách để các em có động lực quay trở lại trường học.

Người Mã Liềng ở xã Lâm Hóa, huyện Tuyên Hóa sống tập trung tại 3 bản: Kè, Cáo và Chuối, với hơn 150 hộ, khoảng 650 nhân khẩu. Nhờ sự trợ giúp từ các chương trình, dự án, người Mã Liềng quen dần với cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, những tập tục lạc hậu vốn đã ăn sâu vào tiềm thức của họ rất khó thay đổi, đặc biệt là nhận thức về chuyện học hành của con cái.

Đối với các thầy, cô giáo nơi đây, khó khăn nhất trong việc vận động học sinh ra lớp là các bậc cha mẹ không hợp tác. Có những trường hợp, thầy, cô phải đi tới nhà nhiều lần mà vẫn không thuyết phục được. Bà Cao Thị Vân, Trưởng bản Kè, xã Lâm Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình cho biết, mấy ngày nay các thầy, cô trèo đèo, lội suối vào từng bản để vận động học sinh ra lớp rất vất vả. Mùa này trời rét mà các thầy, cô đi từ sáng sớm, đến tối mịt mới về, có khi mưa rét quá phải ở lại bản. Đến nhà tìm học trò, không tìm thấy thì lên rừng, lên rẫy, cố gắng vận động các em trở lại trường học tập. Một vài thầy cô đã mua kẹo bánh mang tới nhà làm quà cho các em, thuyết phục học trò đến lớp. Có một thực tế là, một số em lúc rời nhà thì bảo với ba mẹ là đi học, xong đến trường lại trốn đi chơi, đi hái măng, lên rừng hái lá nón về bán kiếm tiền.

Không chỉ ở cấp 1 mà nhiều học sinh lớp 8, lớp 9 cũng thường bỏ học đi làm thuê. Tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Lâm Hóa đã có 7 em nghỉ học giữa chừng đi làm thuê. Có em trốn sang các xã khác rồi bắt xe vào thành phố Đồng Hới xin làm thuê hoặc vào miền Nam làm ăn. Thầy giáo Trần Văn Dương, Hiệu phó Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Lâm Hóa kể, 2 chị em sinh đôi Hồ Thị Th., trú bản Cáo là học sinh lớp 9, từng bỏ học và cùng nhau bắt xe vào miền Nam xin làm thuê.

Sợ các em nghỉ học giữa chừng, vào miền Nam không dễ kiếm sống nên thầy, cô đã tìm mọi cách để đưa các em trở về quê. Sau đợt nghỉ Tết Quý Mão, em Hồ Thị Th. lại bỏ học, bắt xe vào Nam. Thầy Hiệu trưởng đã chủ động liên hệ với nhà xe, đuổi theo xe khách gần 100km kịp thời khuyên nhủ và chở em về trường để học tập cùng các bạn.

Thầy giáo Trần Văn Dương tâm sự, để thay đổi nhận thức về việc học của con em người Mã Liềng, đòi hỏi các thầy, cô giáo phải hết sức tâm huyết và giàu lòng yêu thương học trò. Trong dịp nghỉ Tết Nguyên đán các em có xu hướng muốn ở nhà, một số em muốn đi làm ăn xa với các anh chị trong Nam nên rất khó khăn cho nhà trường. Các thầy, cô giáo phải đến từng nhà để theo dõi, động viên các em trước, trong Tết và sau Tết./.

Một số hình ảnh các thầy, cô giáo ở miền núi Quảng Bình vận động học sinh đến lớp sau Tết: