Lu ƀĭng lŏ hma rông êmô ti Bến Tre lui war
Thứ năm, 08:42, 22/08/2024 VOV TAYNGUYEN VOV TAYNGUYEN
VOV4.Êđê- Bến Tre jing sa hlăm dŭm alŭ wăl ti krĭng dap mnai krông Cửu Long mâo klei bi hmô rông êmô mă kđeh đĭ kyar ktang leh anăn mâo hnơ̆ng tŭ jăk. Ƀiădah kyua luč ênoh, boh tŭ bruă duh mkra amâo mâo lu, kyuanăn ƀĭng ngă lŏ hma amâo mâo lŏ khăp kơ klei bi hmô rông mnơ̆ng anei, đa đa lui war hơăi mang.

Gŏ sang Phan Văn Xuân ti alŭ mrô 2, să Phú Lễ, kdriêk Ba Tri ăt msĕ hŏng lu phung ngă lŏ hma hlăm alŭ wăl anei amâo mâo lŏ ktuh êyuh ôh hlăm bruă rông êmô pioh čhĭ. Kyuadah hlăm dua thŭn êgao, ênoh čhĭ êmô mă kđeh, êmô bi mdjuê ăt trŭn ênoh sơăi, čhĭ amâo mâo lŏ yuôm ôh. Xuân lač:

“Rông êmô truh sa thŭn mkrah êmô dơ̆ng mđai, dah čhĭ êmô ana knŏng mil 15 êklăk prăk, ƀơ̆ng mă mnga hlăm brô 5 êklăk prăk, ka lŏ bi tĭng ôh dah lŏ bi liê kơ bruă blei êa drao gang mkhư̆ klei ruă tưp, thâodah tuôm hŏng klei ruă tưp. Bi êmô knô dah rông sa drei knŏng mâo čhĭ tĭng ƀơ̆ng mnga mil kơ 3 êklăk prăk jing luič hrue mlan rông mơ̆ng 13-15 mlan. Bi rơ̆k jing pô pla mjing leh hlăm war, tơdah hơăi ăt nao mưn lăn pô pla rơ̆k. Hlăk anăn, kâo rông mâo 4 drei êmô ana mđai, grăp thŭn mâo mđai hlăm brô 8 drei êmô êđai, bi ară anei knŏng adôk mă sa drei êmô ana mđai, kăn ar lŏ rông rei, kyuadah hlŏng amâo mâo ƀơ̆ng prăk mnga ôh hlăm klei rông”.

Bi Nguyễn Văn Tân, mnuuih ƀuôn sang ti să Phú Lễ brei thâo, lui tha leh bruă anei amâo lŏ rông êmô ôh, kyuadah amâo mâo ƀơ̆ng mnga ôh:

"Êmô čhĭ ară anei amâo mâo lŏ yuôm ôh, mnuih ƀuôn sang bi rông luič liê lu ai tiê, ƀiădah amâo mâo ƀơ̆ng mnga ôh. Ară anei mnuih ƀuôn sang bi rai leh jih war êning, kyuadah čhĭ êmô ară anei luič liê dah tĭng truh mơh 5 êklăk prăk. Grăp thŭn êmô pioh mă kđeh dah čhĭ hlăm brô 40 êklăk prăk/drei. Bi amlơ̆k kam, mnơ̆ng mčiêm amâo mâo trŭn ôh ăt yuôm, tinei mâo 10 boh sang snăn ară anei knŏng adôk mă mơ̆ng 3-4 boh sang đuič dôk rông êmô”.

Rông êmô pioh mă kđeh, rông êmô ana mđai jing bruă phŭn mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ti să Phú Lễ hŏng ênoh êmô mâo jih jang êbeh 5.800 drei, jing lu hĭn hlăm kdriêk Ba Tri. Ƀiădah hlăm wưng giăm anei, lu gŏ sang bi rai jih war êning, amâo lŏ čiăng rông êmô ôh. Hạ Văn Chức, K’iăng khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa să Phú Lễ lač:

“Dua thŭn hŏng anei, êpul êmô hlăm să trŭn hrŏ măng ai, kyua amlơ̆k kam ăt duôk yuôm nanao, ƀiădah čhĭ êmô amâo mâo yuôm ôh, mơ̆ng anăn yơh mnuih ƀuôn sang amâo mâo lŏ rông lu ôh, ƀiădah knŏng dôk lŏ bi mdjuê êmô mjeh jăk pioh rông mă. Ară anei, alŭ wăl dôk mâo leh mơh hdră êlan mtă mtăn kơ mnuih ƀuôn sang, amâo mâo bi kluh čhĭ hĕ jih ôh êmô, ƀiădah gĭr lŏ mjut rông, duah mnơ̆ng mčiêm mă pô amâo mâo lŏ blei mnơ̆ng kơ sang mnia, kñăm đru mdul kơ pô rông lŏ mjut ƀrư̆ ƀrư̆ kñăm čiăng bi hơĭt klei hdĭp”.

Tui si knơ̆ng bruă sang čơư̆ êa kdriêk Ba Tri, ênoh jih jang êmô mâo ară anei jing giăm 97.000 drei lu jing ti dŭm boh să An Đức, Phú Lễ, An Bình Tây, An Hiệp, Tân Xuân... truh giăm 2/3 ênoh êmô mâo hlăm kluôm čar. Ti wưng anei, ênoh čhĭ êmô mă kđeh jing hlăm brô 17 êklăk prăk/êmô mâo 100kg; bi êmô ana mđai mơ̆ng 14-16.500 êklăk/ drei. Mơ̆ng thŭn 2016, Anôk bruă kiă kriê klei mĭn mâo mkăp leh hră tŭ yap kơ êmô Ba Tri.

Êngao kơ klei bi ktưn hlăm bruă rông êmô, wăt kơ klei bi mdjuê mjeh êmô mơ̆ng ala tač êngao, lehanăn mta êmô anei kreh tuôm hŏng klei ruă. Ƀiădah ară anei êmô djuê pô ăt ênưih mơh tưp djŏ klei ruă, msĕ si klei ruă bi bŏk gŭ klĭt, mnuih rông êmô lŏ luič liê prăk kăk mdrao êmô ruă, snăn prăk mnga mơ̆ng bruă rông êmô hrŏ. Bruă sang čư̆ êa, dŭm dhar bruă djŏ tuôm ti alŭ wăl mâo leh mơh klei mđing uêñ đru kơ mnuih rông êmô mâo klei čhĭ mnia êmô pô hŏng klei hơĭt, đru mnuih ƀuôn sang rông êmô bi djăp ênoh čuăn jăk, čiăng dưi mâo čhĭ hŏng ênoh yuôm hĭn, ƀiădah ară anei kơ klei čhĭ mnia êmô mơ̆ng mnuih ƀuôn sang dôk tuôm hŏng klei dleh dlan snăk. Dương Minh Tùng, Khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk Ba Tri brei thâo:

Kyua mơ̆ng ênoh bi čhĭ mnia anăn yơh, pô amâo mâo thâo lŏ bĭt êlan ôh. Kdriêk ngă jih hnơ̆ng leh mơh, mkŏ mjing leh mơh anăn knăl êmô Ba Tri, mâo ngă leh mơh, hưn mthâo jih jang mnơ̆ng mơ̆ng êmô Ba Tri ngă leh mơh. Grăp blư̆ bi kƀĭn hlăm čar mâo leh mơh klei akâo. Akâo jih wăt bruă duh bi liê kơ klei bi mnia mblei, mâo anôk leh mơh, ƀiădah knŏng mơ̆ng 2-03 boh sang đuič jhŏng duh bi liê, mâo đa đa knŏng hriê dlăng lehanăn đuĕ amâo mâo jhŏng mă bruă mbĭt ôh, lehanăn wăt hlăm bruă ngă hră mơarr ăt tuôm hŏng lu klei dleh dlan”.

Ba Tri jing alŭ wăl ktue hang ksĭ, hmăi prŏng snăk mơ̆ng klei yan adiê bi mlih, klei hdĭp mda mơ̆ng mnuih ƀuôn sang dôk tuôm hŏng klei dleh dlan. Bruă lŏ kơrrŭ wĭt klei mnuih ƀuôn sang duh ƀơ̆ng, anăn jing ară anei ăt knŏng hŏng bruă rông êmô mơh, lehanăn mđĭ bi lar djuê mjeh êmô jăk čiăng kơ mnuih ƀuôn sang mâo êmô tŭ čhĭ bi mâo ênoh, anei mơh jing bruă kơ sang čư̆ êa dôk bi mĭn, lehanăn jing bruă klam kơ alŭ wăl brei mâo mtam hdră mă bruă bi tŭ jing, sĭt êmit./.

VOV TAYNGUYEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Bi mni kơ Awa Hô
Tiếng chuông ngân (Jingle Bells)
24/12/2024
Ru em
27/11/2024
Vi yông ‘nhă kơ ba
11/11/2024